Útvarpstíðindi - 10.12.1945, Side 11

ÚTVARPSTIÐINDI.
347
Fredrekshavn um það bil tvær bæjar-
leiðii- þaðan. Þenna spotta fór Björnson
með gömlum járnbrautarræfli, sem tafðist
langa lengi við hvern viðkomustað, og
allsstaðar hitti hann fyrir sér gamla kunn,
ingja, sem hann langaði til að rabha við.
„Komið með mér til Jonasar Lie, ég á
heimboð lijá honum“. Þegar Björnson
kom um síðir heim til Jonasar, sá frú
Thomasína, sér til mikillar skelfingar,
að hann var ekki einn, heldur í broddi
mannfylkingar, sem í voru 14 fílaldir
karlmenn, flestir stjórnmálamenn og all-
ir glorhungraðir. Ekki kom Björnson til
liugar, að þetta gæti valdið húsfreyjunni
nokkrum kvalræðum.
Nýlega var því haldiö fram í greinar-
korni, sem skrifað var um Björnson, að
tekjur lians liefðu sjaldnast lirokkið til
daglegra þarfa. Þetta er að vísu sann-
leikur, en ekki án undantekninga- 1
æsku voru fjárhagsörðugeikar hans mikl-
ir, en seinna urðu kjörin betri. Efnaður
varð Björnson aldrei og átti það rót
sína að rekja til höfðingsskapar hans.
Það þurfti ekki fallegt agn til þess að
hann biti á, þegar um peningavandræði
var að ræða. Þegar kona nokkur sagði
honum með grátblandinni röddu frá 12
munaðarlausum börnum, dró hann þegj-
andi og hljóðalaust pyngjuna upp úr
vasanum og rétti henni stóra seðlafúlgu.
Þetta og annað slíkt gæli bent til þess
að mannþekking hans væri ekki mikil.
Getur það verið? Svarið hlýtur að vera
að mannþekking lians var mikil og oft
nærri því skyggn, þó hún gæti brugðist,
en hjartaþel hans brást aldrei. Og það
er eingöngu vegna hjartalags hans, að
síðasti þátturinn í mörgum leikritum
hans, og síðasti kaflinn í mörgum bók-
um hans eru baðaðir sólskyni um of,
það olli honum mikils sársauka þegar
hann neyddist til að láta einhverja bók
sína enda sorglega. Einu sinni þegar
þannig var ástatt, það var þegar hann
var að skrifa fyrri hluta bókarinnar
„Over Evne“, kallaði hann á frú Karó-
línu, innan úr vinnustofu sinni. „Hún
verður að deyja“, sagði hann, og átti
þá við höfuð-kvenpersónu bókarinnar,
Klöru Sang, ég get ekki bjargað lienni“.
Og tárin hrundu niður kinnar hans.
Þegar öll kurl koma til grafar, þá er
myndin af Björnson, þar sem liann e
ímynd leiðtogans og liins bardagafúsa
höfðingja ekki allsendis rétt. Björnson
var ótal inargt annað en frain kemur í
myndinni- Hann var meðal annars mað-
urinn, sem fremur öllum öðrum trúði
hið góða með mönnunum. Og barðist
liann sleitulaust í krafti þessarar trúar.
Vegna þessarar trúar, varð hann fyrir
sárari vonbrigðum, en flestir aðrir. En
vonbrigðin gátu þó aldrei yfirbugað
hann til fulls. Það var eins og geisla-
baugur ljóss og öryggis stæði ætíð um
liann, og á þennan geislabaug gat ekkert
skyggt til lengdar. Trúnaðartraust lians,
var í senn blandað einhverju mannlegu
og barnslegu. Að þessu leyti er lýsingin
í mesti maður og stærsta barn Noregs,
rélt. En maður, sem elskaði réttlætið,
eins og hann gerði, hefði fljótlega orðið
þreyttur og hryggur í vorum heimi, ef
hann hefði ekki varðveitt hið barnslega
trúnaðartraust sitt.
Hver sá, sem ekki aðeins þekkir hinn
dýrmæta skerf, sem Björnson lagði til
bókmennta og stjórnmála, heldur hlotn
aðist sú hamingja, að kynnast honum
sjálfum, rnun vera sammála mér í því.
að réttasta lýsingin á Björnson, felst í
þessum orðum: Maðurinn sem elskaSi
rétllætiS.
Per Björnson-Soot.
Gerir ekkert.
Hvernig líður bróðir yðar; ég
heyrði sagt, að hann væri að reyna að
útvega sér opinbera stöðu nýlega. Hvað
gerir hann nú?
— Ekkert. Hann fékk stöðuna, var
svarið.
Notaðu þá hæfileika, sem þér eru gefn-
ir, en blektu þig ekki, með þeim, sem
])ú hefur ekki yfir að ráða.
Segir þú alllaf sannleikann, þá þarftu
aldrei að muna neitt.
Mark Twain.