Morgunblaðið - 04.12.2008, Qupperneq 8

Morgunblaðið/Kristinn.
Öskjuhlíð Bygging húsnæðis HR er meðal
fárra stórra framkvæmda sem unnið er við.
8 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. DESEMBER 2008
FRÉTTASKÝRING
Eftir Ágúst Inga Jónsson
aij@mbl.is
„STAÐAN er einfaldlega þannig að það er
búið að segja upp stórum hluta af mann-
skapnum,“ segir Þorbjörn Guðmundsson,
framkvæmdastjóri Samiðnar, spurður um
ástandið í byggingaiðnaði. Þorbjörn segir
ekki fjarri lagi að áætla að um 3-4000 bygg-
ingamenn verði atvinnulausir í byrjun næsta
árs.
Þorbjörn fagnar áætlun stjórnvalda til
hjálpar fyrirtækjum en þar er m.a. talað um
að lögð verði áhersla á mannaflsfrekar at-
vinnuskapandi aðgerðir í samstarfi við sveit-
arfélög. Þorbjörn leggur áherslu á að talað
verði skýrt um hvaða aðgerðir og einstök
verkefni sé átt við, svo að fyrirtækin geti
hagað rekstri og mannahaldi í samræmi við
það.
Hann segir fá stór verk í gangi fyrir utan
byggingu Háskólans í Reykjavík og Tónlist-
arhússins og óvissa sé um framhaldið á síð-
arnefndu framkvæmdinni. Hann segist ótt-
ast að 3-4 þúsund byggingamenn verði
atvinnulausir í byrjun næsta árs og það sé
um þriðjungur af þeim mannafla sem sé
eðlilegur í byggingagreinum.
„Þegar flest var um mitt síðasta ár voru
yfir 15 þúsund manns við störf í bygginga-
og mannvirkjagerð,“ segir Þorbjörn.
„Ástandið var reyndar óeðlilegt þegar svo
margir voru við þessi störf, stórfram-
kvæmdir fyrir austan og mikil þensla á suð-
vesturhorninu. Útlendingum fjölgaði mjög í
byggingagreinum og voru mörg þúsund
þegar mest var.
Við teljum eðlilegt að um 11 þúsund
manns séu við þessi störf og fækkun niður í
þann fjölda starfsmanna hefði verið aðlögun
að eðlilegum aðstæðum. Nú erum við ekki
að tala um aðlögun heldur hrun og sér ekki
fyrir endann á því,“ segir Þorbjörn.
Ófaglærðir misstu vinnuna fyrst
Hann sagði að nú væru um 700 faglærðir,
íslenskir iðnaðarmenn skráðir atvinnulausir,
þ.e. þeir væru hættir að fá laun og um síð-
ustu mánaðamót hefðu fyrstu hóparnir farið
af launaskrá. Uppsagnir kæmu inn með
auknum þunga um næstu
mánaðamót og síðan kæmu mjög miklar
uppsagnir til framkvæmda um mánaðamótin
janúar-febrúar.
Innan Samiðnar eru m.a. stéttarfélög fag-
lærðra byggingamanna. Þorbjörn sagði að
svo virtist sem ófaglærðir hefðu misst vinn-
una fyrst og þá einkum útlendingar. Síðan
hefði komið að faglærðum og þar væri eng-
inn munur á eftir starfsgreinum. Minni fyr-
irtæki hefðu orðið að grípa til uppsagna eins
og þau stærri þó svo að minna hefði borið á
þeim því þau þyrftu yfirleitt ekki að til-
kynna hópuppsagnir.
Ekki aðlögun heldur hrun
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Byggt Í Sæmundarskóla í Grafarholti hefur hópur 16 Litháa undanfarið unnið við jarðvinnu og sökkla á vegum fyrirtækisins Adakris.
Fyrri hluta næsta árs má reikna með að þar verði tugir Íslendinga við störf. Vinnusvæðið sést fremst á myndinni.
 Búist við að 3-4000 byggingamenn verði atvinnulausir í byrjun næsta árs  Um 700 faglærðir iðn-
aðarmenn nú skráðir atvinnulausir  Uppsagnir til framkvæmda með auknum þunga upp úr áramótum
„Það er brýnt að við fáum að vita hvað ríkið ætl-
ar sér og ekki síður hver verður stefna sveitarfé-
laganna,“ segir Friðrik Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri Meistarafélags iðnaðarmanna í
Hafnarfirði og starfsmaður Samtaka iðnaðarins,
spurður um stöðuna á byggingamarkaði. Hann
segir aðgerðapakka ríkisstjórnarinnar góðan svo
langt sem hann nái, en þar séu engar „patent-
lausnir“ og margt óljóst.
„Eins og staðan er núna eru fyrirtæki að stöðv-
ast,“ segir Friðrik. „Erlendu lánin eru baggi á
mörgum, en ekki síður verkefnastaða og fjár-
mögnun. Í greininni eru menn hættir að ræða um
framleiðsluna, þ.e. nýbyggingar, en nú er svo
komið að viðhaldsvinna er líka að stöðvast út af
fjármagnsskorti.
Mörg sveitarfélög skera niður verkefni og hætta
við önnur, til dæmis Hafnarfjörður og Kópavog-
ur. Við teljum hins vegar að einmitt núna ættu
sveitarfélögin að koma sterk inn með verkefni
og vonandi lagast þetta með nýju fjárhagsári,“
sagði Friðrik.
Hann sagði að ýmis brýn verkefni þyrfti að leysa
þótt þau tengdust ekki stóru myndinni og nefndi
sem dæmi að verið væri að reyna að finna leiðir
svo að iðnnemar gætu haldið áfram námi. Fyr-
irtæki gætu sagt upp nemasamningi vegna bágr-
ar verkefnastöðu, en það væri hagur grein-
arinnar að sem flestir gætu haldið áfram með
sitt iðnnám.
Margt óljóst í aðgerðaáætlun stjórnvalda
15.500
við störf í bygginga- og mann-
virkjagerð um mitt ár 2007
10.500
er talinn eðlilegur fjöldi starfs-
manna í þessum greinum.
7.500
með störf í byggingariðnaði í
byrjun febrúar á næsta ári.
UPP á síðkastið hefur litháska fyrirtækið
Adakris, sem byggir Sæmundarskóla í Graf-
arholti, viljað ráða íslenska iðnaðarmenn í
auknum mæli til starfa. Ástæða þessa er sú að
dýrt er orðið að flytja inn erlent vinnuafl sem
fær laun í erlendum gjaldmiðli og því þykir
hagkvæmara að ráða íslenskt starfsfólk. Þeg-
ar boðið var í verkið í sumar var erfitt að fá
Íslendinga í vinnu, en nú er framboðið meira
en eftirspurnin.
Einar Matthíasson, byggingarstjóri í Sæ-
mundarskóla, segist reikna með að um ára-
mót haldi flokkur litháskra starfsmanna
heim á leið, en við taki alfarið íslenskir starfs-
menn. Hann reiknar með að í janúar verði
þeir um 20 talsins, en þegar komið verði fram
í marsmánuð verði þar yfir 50 Íslendingar að
störfum, í öllum greinum.
Samningur borgarinnar við Adakris í
haust um byggingu Sæmundarskóla var um-
deildur. Kostnaðaráætlun við bygginguna
var 1,35 milljarðar, en Adakris bauð 1,16
milljarða eða 86,2% af kostnaðaráætlun. Ris
átti næstlægsta tilboðið sem var 30 milljónum
króna hærra.
Vill kraft í viðhaldsverkefni
„Þetta er stór vinnustaður í Sæmund-
arskóla og skiptir miklu máli að íslenskir iðn-
aðarmenn fái störf þarna,“ segir Baldur
Baldvinsson, framkvæmdastjóri Sambands
byggingarmanna.
Sömuleiðis bindur Baldur vonir við að
kraftur verði settur í viðhaldsverkefni, sem í
mörgum tilvikum hafi setið á hakanum í
þenslu undanfarinna ára.
Meistarafélag húsasmiða og Trésmiðafélag
Reykjavíkur sjá um uppmælingar fyrir bygg-
ingariðnaðinn. Í nýliðnum nóvember var
meira af mælingum en í nóvember í fyrra.
„Enn eru nokkur stór verk í gangi og þetta
sýnir að við erum ekki komnir niður í dýpsta
öldudalinn,“ segir Baldur.
„Eftir áramót verður staðan hins vegar
mjög dökk og þá fækkar verkefnum gíf-
urlega. Viðhaldsverkefni gætu svo farið í
gang í febrúar-mars, en þá verður að vera
hægt að útvega fjármagn, en slíkt hefur ekki
verið auðvelt undanfarið.“
Erfiðleikar jafnt hjá stórum
fyrirtækjum sem smáum
Baldur segir að staðan í nýbyggingum sé
mjög döpur og sum fyrirtæki séu með stóra
lagera af íbúðum. Erfiðleikarnir séu jafnt hjá
stórum fyrirtækjum sem smáum. Af ein-
stökum verkefnum segist Baldur gera sér
vonir um að áfram verði haldið með Tónlist-
arhúsið. Búið sé að gera samninga við mörg
erlend fyrirtæki og verði verkinu ekki haldið
áfram geti það kallað á skaðabótakröfur.
Í Sambandi byggingamanna eru samtök fé-
laga í byggingariðnaði sem ekki eru innan
Samtaka iðnaðarins, t.d. Meistarafélag húsa-
smiða, Félag pípulagningameistara og Félag
byggingameistara á Suðurnesjum.
Íslendingar starfa í Sæmundarskóla
 Hagkvæmara að ráða íslenskt vinnuafl
 Aukning á uppmælingu í síðasta mánuði