Morgunblaðið - 04.12.2008, Qupperneq 40

40 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. DESEMBER 2008
Í TILEFNI af nor-
rænu ættleiðingarvik-
unni langar mig að
vekja athygli á mál-
efnum kjörforeldra og
barna þeirra.
Við hjónin erum svo
lánsöm að eiga fjögur
börn. Þrjú þeirra eru
ættleidd erlendis frá.
Tvær stúlkur frá Ind-
landi sem komu til okkar árin 1999 og
2001, þá 5 og 6 mánaða gamlar og í
sumar eignuðumst við síðan lítinn
dreng frá Kína sem er fæddur 2006
og var 28 mánaða þegar hann kom
heim til okkar.
Að ættleiða barn er ein sú besta
ákvörðun sem við höfum tekið. Börn-
in okkar öll sem eitt eru einstakir
persónuleikar, þau hafa kennt okkur
fleira en hægt er að telja upp hér og
þar á meðal um hvað lífið snýst. Ég er
alls ekki að gera lítið úr þessari leið til
að eignast börn. Þvert á móti hvet ég
fólk til þess að íhuga þennan mögu-
leika því ég get seint fullþakkað það
að hafa fengið að vera svo lánsöm að
fá að ættleiða börnin mín. Það þarf
hins vegar að gera sér vel grein fyrir
því hversu öðruvísi leið þarf að fara í
uppeldi og umönnun barnanna okkar.
Lífið hjá ættleiddu barni er ekki
einfalt. Þegar barnið kemur til kjör-
foreldra sinna hefur það gengið í
gegnum marga erfiða
hluti sem ekkert barn
ætti að þurfa að upplifa.
Það hefur verið aðskilið
frá blóðforeldrum, vist-
að á stofnun þar sem
umönnun er ekki alltaf
upp á marga fiska, sum
eru síðan vistuð hjá fóst-
urfjölskyldum og við
getum ekkert nema von-
að að þar hafi þau fengið
gott atlæti.
Það er því nokkuð
ljóst að ættleidda barnið hefur í það
minnsta verið á 3 stöðum að kjörfjöl-
skyldunni meðtalinni, en því miður
oft á fleiri stöðum en það og jafnvel
ekki alltaf fengið góða umönnun.
Börnin hafa oft á tíðum ekki lært
að tengjast umönnunaraðilum sínum
vegna tíðra skipta á þeim, og hafi þau
myndað tengsl við fósturforeldra eru
þau tengsl að sjálfsögðu rofin þegar
þau sameinast nýjum fjölskyldum.
Barnið er síðan rifið upp frá öllu því
sem það þekkir og flutt á nýjan stað
Kjörfjölskyldur
Birna Blöndal
skrifar um
ættleiðingar
Birna Blöndal
»… hvet ég fólk til
þess að íhuga þenn-
an möguleika því ég get
seint fullþakkað það að
hafa fengið að vera svo
lánsöm að fá að ættleiða
börnin mín.
ÁHRIF nýsettra
laga og reglna um
gjaldeyrismál munu
verða geigvænleg á
næstu misserum.
Margt er að athuga
við hin nýju lög. Þau
eru í heild sinni til
þess fallin að skerða
samkeppnishæfni og
hag þjóðarinnar til langs tíma.
Höftin sem í lögunum felast búa
til miðstýringu, yfirfærslu valds
og skerðingu frelsis sem á sér fá-
ar hliðstæður í heiminum.
Líklegt má telja að lögin leiði til
langvarandi veikrar stöðu krón-
unnar, seigfljótandi útflæðis fjár-
magns og algjörrar stöðvunar inn-
flæðis fjármagns. Kostnaður
þjóðarinnar verður mikill og
ávinningur takmarkaður. Styrking
krónunnar að nýju er ekki í sjón-
máli.
Óskiljanlegt bann við
erlendri fjárfestingu
Ein af mörgum stórhættulegum
afleiðingum þessarar lagasetn-
ingar er bann við erlendri fjárfest-
ingu í landinu. Við lestur fyrstu
greinar nýrra reglna Seðlabank-
ans sem grundvallast á gjaldeyr-
islögunum nýju fer um mann ótta-
blandinn hrollur.
Fjárfesting í verð-
bréfum, hlutdeild-
arskírteinum verð-
bréfa- og
fjárfestingarsjóða,
peningamark-
aðsskjölum eða öðrum
framseljanlegum fjár-
málagerningum með
erlendum gjaldeyri er
óheimil.
Vilji erlendir fjár-
festar taka þátt í
þeirri endurreisn ís-
lensks viðskiptalífs sem er fram-
undan er þeim það ekki mögulegt.
Fjárfesting þeirra er einfaldlega
bönnuð. Ef einhvern tímann hefur
verið þörf á erlendri fjárfestingu í
landinu er það nú. Styrkja þarf
undirstöður hagkerfisins með nýju
fjármagni sem er af mjög skorn-
um skammti. Hingað til hefur
margt torveldað erlenda fjárfest-
ingu í landinu. Óstöðug og lítil
mynt hefur verið Þrándur í Götu
en engu að síður hafa margir fjár-
festar séð sér hag í fjárfestingu
hér á landi. Eftir gildistöku gjald-
eyrislaganna nú er vandséð að
þeir sjái sér hag í að fjárfesta hér
á landi. Það sem meira er þá er
þeim beinlínis bannað að fjárfesta
hér nema með sérstöku leyfi
Seðlabankans eins undarlegt og
það kann að hljóma. Þó að lögum
og reglum þessum verði breytt
innan skamms þá kann það að
vera of seint því allt traust til
landsins verður þá þorrið.
Áhrif laganna munu ekki ein-
ungis koma fram í hruni erlendrar
fjárfestingar hér á landi heldur
einnig í því að þeir sem reka al-
þjóðlega starfsemi í íslenskum fyr-
irtækjum munu hverfa fyrr en síð-
ar frá landinu. Forsendur þess að
reka fyrirtæki með fjölþjóðlega
starfsemi með höfuðstöðvar á Ís-
landi eru brostnar. Fyrirtæki með
fjölþjóðlega skírskotun munu ekki
festa rætur hér á landi á næstu
árum. Ný lög um gjaldeyrismál
leiða til útrásar hinnar síðari. Ís-
lensk fyrirtæki flýja land sé þess
kostur og erlend fyrirtæki munu
ekki fjárfesta á Íslandi. Enda er
það bannað.
Nú má aðeins vona að lögin
verði mjög skammlíf og krónan
muni lúta lögmálum framboðs og
eftirspurnar svo skjótt sem auðið
er. Því lengur sem þetta ástand
varir því verri verða afleiðing-
arnar.
Ný gjaldeyrislög eru glapræði
Björgvin Ingi
Ólafsson skrifar um
ný gjaldeyrislög
»Höftin sem í nýju
lögunum um gjald-
eyrismál felast búa til
miðstýringu, yfirfærslu
valds og skerðingu
frelsis sem á sér fáar
hliðstæður í heiminum.
Höfundur er hagfræðingur.
EITT sjúk-
leikamerki íslensks
samfélags undanfarin
ár hefur verið yf-
irgangur valdamanna
gegn allri gagnrýni á
þeirra heimskulegu og
fyrirhyggjulausu fram-
kvæmdagleði sem oftar en ekki hefur
verið kostuð af skattfé borgaranna og
oftar en ekki þeim til höfuðs. Það hef-
ur gleymst í hinni nýju (og oft verð-
skulduðu) gagnrýniöldu á fjölmiðla
undanfarnar vikur að til hafa verið
menn sem hafa staðið sína plikt og
þurft að hlusta á organdi valdamenn
hringjandi og klagandi eða hreinlega
taka pokann sinn, allt fyrir að voga
sér að segja sannleikann eða spyrja
aðeins óþægilegra spurninga.
Enn má finna dæmi um yfirgang
valdamanna eins og sjá mátti í Morg-
unblaðinu 26. nóvember þegar Gunn-
ar I. Birgisson, bæjarstjóri í Kópa-
vogi, sá tilefni til að klaga í opnu bréfi
til útvarpsstjóra Hjálmar Sveinsson
útvarpsmann og umsjónarmann þess
ágæta þáttar Krossgötur og heyra
má á laugardögum á Rás 1. Aug-
ljóslega fer bæjarstjórinn fram á að
útvarpsstjóri ritskoði efni hins gagn-
rýna þáttar, eða „komi böndum á
óheiðarlega starfsmenn sem eru enn
þá á launaskrá hjá þér“ og er þetta
persónulega ávarp kannski lýsandi
fyrir samræðuhátt valdastéttarinnar
hér á landi; útvarpsstjóri er tekinn
hér kumpánlega í klúbb hinna út-
völdu.
Maður hélt satt að segja í ljósi
þeirra hörmunga sem yfir land og
þjóð hafa riðið undanfarnar vikur fyr-
ir tilstilli fávísra stjórnvalda og sjálfs-
elskra fjármálamanna að menn væru
smám saman að læra að skammast
sín en því virðist ekki að heilsa. Bæj-
arstjórinn hefur helst gert garðinn
frægan fyrir að standa fyrir fyr-
irhyggju- og smekklausri uppbygg-
ingu á höfuðborgarsvæðinu og þann-
ig dælt bensíni á frjálshyggjubálið
sem landsmenn alla
svíður nú undan og mun
svíða lengi. Menn muna
eftir verktakanum sem
óð í heimildaleysi inn í
Heiðmörk með skurð-
gröfur og reif upp ára-
tuga skógrækt í hans
umboði, tilraunum til að
sniðganga lög um um-
hverfismat með skap-
andi túlkun á stærð
landfyllinga og til-
raunum til að koma
hraðbrautum nánast inn í stofur hjá
fólki; hann hefur að vissu marki reynt
að breyta Kópavogi í steinsteypu-
kirkjugarð mannlífs fyrir verktaka-
hugsjónina, hugsjón sem malbikar
yfir mannlífið í nafni skyndigróða.
Yfirgangur bæjarstjórans und-
anfarin ár hefur sannfært mig og
marga aðra um nauðsyn þess að gera
róttækar breytingar í þá átt að gera
höfuðborgarsvæðið að einu sveitarfé-
lagi, enda er það ótrúlegt bruðl skatt-
fjár að leyfa sér að halda uppi allt að
sjö sveitarstjórnum á einu þétt-
býlissvæði með þeim greinilegu ann-
mörkum sem því fylgja, smákónga-
veldi, átökum um landamerki,
skipulagsárekstrum, þrasi um al-
menningssamgöngur svo örfá dæmi
séu nefnd. Þessi skipting höfuðborg-
arsvæðisins hefur einmitt kynt undir
margri af þeirri fjárfestingavitleysu
sem hér hefur viðgengist undanfarin
ár og það verður nú að snúa við
blaðinu. En enn mikilvægara er að
snúa við því blaði að valdamenn séu
að anda niður um hálsinn á heið-
arlegu fólki, sem vogar sér gagnrýna
þá, með atvinnurógi og aðdróttunum
um óheiðarleika.
Opið bréf
um ritskoðara
Gauti Kristmanns-
son er ósáttur við
það sem hann kall-
ar yfirgang bæj-
arstjórans í Kópa-
vogi
Gauti Kristmannsson
» Augljóslega fer bæj-
arstjórinn fram á að
útvarpsstjóri ritskoði
efni hins gagnrýna þátt-
ar, eða „komi böndum á
óheiðarlega starfs-
menn …“
Höfundur er dósent.
EFTIR hrun bankanna, uppsagnir
starfsmanna og endurráðningar til
nýrra banka hafa vaknað ýmsar
spurningar um jafnréttið í bönk-
unum. Var launajafnrétti í bönk-
unum? Nutu konur jafnra tækifæra
og karlar um stöðuhækkanir? Var
ákvæða jafnréttislaga gætt þegar
fækkað var í bönkunum? Þessar
spurningar hafa gerst áleitnar síð-
ustu vikurnar. Sérstaklega vakna
þær þegar fréttist að starfsmönnum
bankanna hafi verið uppálagt að
taka ekki þátt í launakönnunum, en
launaleynd í bönkunum hefur verið
jafnsett bankaleyndinni þar.
Frést hefur af dæmum þar sem
konur og karlar störfuðu saman í
sömu deildinni og höfðu ekki hug-
mynd um laun hvert annars. Þegar
hulunni var svipt af kjörunum við
starfslok kom í ljós að karlarnir
höfðu haft tvöföld laun kvennanna
auk þess að bónusar runnu nær
óskiptir og án útskýringa til karl-
anna. Gilti þá einu hver menntun og
starfsaldur einstaklinganna var.
Augljóst má vera að konur nutu ekki
sömu tækifæra og karlar við stöðu-
hækkanir. Þetta má lesa úr tölum
um fjölda karla og kvenna í æðri
stöðum í bönkunum, hverjir eru þar
deildarstjórar, hverjir sviðsstjórar
o.s.frv. Hlutfall kvenna í æðstu stöð-
um bankanna hefur ekki end-
urspeglað fjölda vel menntaðra
kvenna sem þar starfa. Frést hefur
af konum sem sagt var upp og þær
sendar heim í deildum þar sem körl-
unum var öllum hlíft.
Við hvetjum konurnar í bönk-
unum til að koma fram og segja sögu
sína, greina frá því hvernig launa-
leyndinni var ruglað saman við
bankaleyndina, hvernig konunum
var haldið niðri, hvernig bónusarnir
runnu í vasa karlanna. Við minnum
á það að samkvæmt jafnréttislögum
er launaleynd bönnuð og starfs-
mönnum ávallt
heimilt að skýra
frá launakjörum
sínum ef þeir
kjósa svo. Við
bendum á að
besta leiðin til að
viðhalda launa-
misréttinu er að
þegja yfir því.
Með því að greina
frá málunum
hjálpið þið nýja
fólkinu í bönkunum í uppbyggingu
þeirra og tryggið konum nýja Ís-
lands jafnrétti í framtíðinni.
Við áréttum að atvinnurekanda er
óheimilt að láta starfsmann á nokk-
urn hátt gjalda fyrir að hafa veitt
upplýsingar um kynjamismunun.
Best er að hafa samband við Jafn-
réttisstofu í síma 4606200 eða senda
E-mail jafnretti@jafnretti.is.
LÁRA V. JÚLÍUSDÓTTIR,
hrl. og formaður ráðgjafarhóps
félagsmálaráðherra í jafnrétt-
ismálum,
HILDUR JÓNSDÓTTIR,
formaður Jafnréttisráðs,
KRISTÍN ÁSTGEIRSDÓTTIR,
framkvæmdastýra
Jafnréttisstofu.
Var jafnrétti í bönkunum?
Frá Láru V. Júlíusdóttur, Hildi
Jónsdóttur og Kristínu Ástgeirs-
dóttur
Katrín V.
Júlíusdóttir
Kristín
Ástgeirsdóttir
Hildur
Jónsdóttir
BRÉF TIL BLAÐSINS
Í TILEFNI af breytingum varðandi
skráningu og afskráningu ökutækja.
Er ekki hægt að taka upp sænska
kerfið þar sem mjög auðvelt er að af-
skrá og skrá ökutæki?
Einfaldast fyrir þá sem kunna
sænsku er að kíkja á eftirfarandi net-
síðu. http://www.vv.se/templates/
page3____620.aspx
Þannig er að miðinn sem hér á
landi gefur til kynna að bíllinn sé
skoðaður og hvaða ár er í Svíþjóð
þannig að af honum les maður hve-
nær þungaskattur rennur út eða hve-
nær skal greiða næst þungaskatt.
Miði þessi er eins og skafmiði og ef
maður vill leggja ökutæki tímabundið
skrapar maður burt töluna og þá
kemur fram talnakóði sem maður
einfaldlega hringir inn eða sendir
með hjálp netsins (vefsíðu vegagerð-
arinnar í Svíþjóð). Mjög einfalt, ekki
satt, og kostar lítið. Hér er að mér
skilst tekið gjald fyrir geymslu á
númerum og mikil vinna fer í vinnslu
alla kringum númerin hjá Bifreiðaeft-
irliti og skoðunarstöðvum.
Margir í Svíþjóð „leggja“ bílum
sínum yfir vetrartímann og eða sum-
arleyfi, t.d. til að spara sér tryggingar
og skatt, og er þá bara að hringja inn
töluna á miðanum. Meðan maður er
ekki að nota bíl á maður ekki að þurfa
að borga af honum. Þegar maður vill
svo setja bílinn aftur á götuna er bara
að hringja aftur og eftir tvo daga
kemur nýr skattamiði til að líma á bíl-
númerið.
Með bestu kveðju.
ÓLAFUR AUÐUNSSON
Kirkjustétt 7.
Lítil tillaga til Umferðarstofu
Frá Ólafi Auðunssyni, ,