Morgunblaðið - 11.03.2009, Blaðsíða 40

Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
SÚ VAR tíðin að það var ekki
hægt að lúta lægra sem rithöf-
undur en að skrifa vísindaskáld-
sögu og það þótt slíkar bækur
hafi iðulega glímt við veigamiklar
spurningar, enda gefur formið
færi á því að stilla söguhetjunum
upp frammi fyrir ótrúlegum og
ólíkindalegum atburðum til að
draga fram eðlisþætti og fram-
komu sem annars væri hulin.
Gott dæmi um þetta er sú
magnaða bók Cloud Atlas eftir
David Mitchell sem segir sex sög-
ur en eina sögu þó; sögu af því
hvernig maður leggst á mann,
hópur á hóp, þjóðir á þjóðir – við
erum grimmlynd og gráðug og
ekkert fær því breytt.
Ömurleg framtíð
Fyrir stuttu kom út bókin The
Stone Gods eftir Jeanette Win-
terson sem flokkuð er sem vís-
indaskáldskapur, enda gerist hún
í fjarlægri framtíð og í henni er
ýmislegt framand- og fram-
úrstefnulegt. Sumir hafa fett
fingur út í að Winterson grípi til
slíkra stílbragða en hún svarar
því jóssi vel á vefsetri sínu:
„Ég skil ekki hvers vegna
menn vilja setja merkimiða á
bækur eins og hverja aðra unna
kjötvöru í stórmarkaði. Til eru
bækur sem vert er að lesa og svo
bækur sem ekki er vert að lesa.
Það er allt og sumt.“
The Stone Gods segir þrjár
sögur sem allar fela í sér heldur
ömurlega framtíð fyrir mannkyn
þar sem karllægar hvatir hafa
sigrað hið kvenlega; konur eru
eiginlega ekki notaðar nema til
að gamna sér með og helst á
barnsaldri, enda eru allir rækt-
aðir í tilraunaglösum, allir glæsi-
legir og stæltir, eilíf fegurð. Um
líkt leyti hefur mannkyni og tek-
ist að gera endanlega út af við
Jörðina, hún er í andarslitrunum,
þegar ný pláneta finnst, fersk og
óspillt, það þarf bara að byrja á
að drepa þær verur sem þar ráða
ríkjum og þá getur mannkyn
flutt sig um set eða réttara sagt
sá hluti þess sem á peninga. Inni
í þetta fellur svo saga af Páska-
eyju og hvernig sú hitabeltisp-
aradís varð að auðn fyrir til-
verknað mannanna og þráhyggju
þeirra eftir því sem mölur og ryð
fá ekki grandað.
Er ástin bara efnaboð?
Saman við þær sögur sem
segja frá ömurlegri framtíð flétt-
ar Winterson síðan ástarsögum,
ekki venjulegum þó heldur dýpri
ást sem erfitt er að henda reiður
á. Henni er mikið niðri fyrir og á
köflum fullmikið, en tekst þó lip-
urlega að segja sögu sem er
drunga- og sorgleg og um leið
bráðfyndin.
Helstu sögupersónur eru Billie
Crusoe, vísindakona sem passar
ekki í gerviveröld framtíðarinnar,
og ástkona hennar, vélmennið
Spike, sem er ekkert venjulegt
vélmenni heldur vísir að nýju
mannkyni, róbó-sapiens.
Þessi ástarsaga, kolefni mætir
kísli, veltir upp kunnuglegum
spurningum um hvað það eig-
inlega sé sem gerir okkur
mennsk og eins hvað er ást annað
en efnaboð?
Forvitnilegar bækur: Vísindaskáldskapur Winterson
Kolefni mætir kísli
Kísill Í framtíðinni verða allar konur Barbarella og allir karlar Elvis.
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. MARS 2009
AUSTURRÍKISMAÐURINN E. H.
Gombrich var þekktasti listfræðingur síns
tíma og öðlaðist heimsfrægð fyrir Sögu
listarinnar sem hefur selst í sex milljónum
eintaka en sú bók var
nýlega endurútgefin á
íslensku. En Gombrich
skrifaði fleira en þá bók
og þar á meðal er lista-
vel skrifuð og sérlega
skemmtilega hugsuð
bók um sögu heimsins
frá steinöld til 20. ald-
ar.
Árið 1935 var hinn 26
ára gamli Gombrich, sem var með dokt-
orspróf í listasögu, án atvinnu. Þá fékk
hann óvænt tilboð um að skrifa mann-
kynssögu fyrir unga lesendur. Hann lauk
verkinu á sex vikum og til varð Eine kurze
Weltgeschichte für junge Leser sem sló
samstundis í gegn í heimalandi hans en
komst ekki löngu síðar á bannlista nasista
þar sem friðarboðskapur höfundar þótti
alltof fyrirferðarmikill í verkinu. Síðan
hefur bókin verið þýdd á tuttugu og fimm
tungumál.
Nýlega kom þess merka bók út í enskri
kiljuútgáfu og heitir A Little History of
the World. Á kápunni má lesa meðmæli
þekktra nútímahöfunda. „Frábær, ómót-
stæðileg, kemur dásamlega á óvart,“ segir
Philip Pullman. „Töfrandi verk,“ segir
John Banville. Margaret Drabble segir
bókina einkennast af ómótstæðilegum
strákslegum krafti og eldmóði. Þessi með-
mæli gefa lesanda þau fyrirheit að hann
verði ekki fyrir vonbrigðum. Og þannig er
það.
Það skiptir engu hvort lesandinn er á
unglingsaldri eða vel fullorðinn, honum
getur ekki annað en líkað þessi dásamlega
bók sem einkennist af frásagnarsnilld,
notalegri kímni og greindarlegri og grein-
andi hugsun mikils húmanista. Bók sem er
orðin klassísk og á það sannarlega skilið.
Töfrandi verk
A Little History of the World eftir E.H. Gombrich.
Yale University Press gefur út. 284. bls. Kilja.
Kolbrún Bergþórsdóttir
BÆKUR» METSÖLULISTAR»
1. Promises in Death – J. D. Robb
2. The Associate – John Grisham
3. White Witch, Black Curse – Kim
Harrison
4. One Day at a Time – Danielle
Steel
5. Run For Your Life – James Pat-
terson and Michael Ledwidge
6. Night and Day – Robert B. Parker
7. Heart and Soul – Maeve Binchy
8. The Host – Stephenie Meyer
9. Terminal Freeze – Lincoln Child
10. The Guernsey LiterAry and Po-
tato Peel Pie SoCiety – Mary Ann
Shaffer and Annie Barrows.
New York Times
1. The White Tiger – Aravind Adiga
2. The Blood Detective (vefbók) –
Dan Waddell
3. The Other Hand – Chris Cleave
4. The Secret Scripture – Sebastian
Barry
5. The Kite Runner – Khaled Hosseini
6. Netherland – Joseph O’Neill
7. The Assassini (rafbók) – Thomas
Gifford
8. When Will There be Good News? –
Kate Atkinson
9. Cleanskin (rafbók) – Val McDer-
mid
10. This Charming Man – Marian
Keyes
Waterstone’s
1. Breaking Dawn – Stephenie Meyer
2. Eclipse – Stephenie Meyer
3. The Girl Who Played With Fire –
Stieg Larsson
4. Slumdog Millionaire – Vikas Swa-
rup
5. Brida – Paulo Coelho
6. All the Colours of Darkness – Pet-
er Robinson
7. Confessions of a Shopaholic – Sop-
hie Kinsella
8. Foreign Body – Robin Cook
9. Dead Mańs Footsteps – Peter
James
10. The Broken Window – Jeffery
Deaver
Eymundsson
Sími 462 3500
Þú færð 5 %
endurgreitt
í Borgarbíó
Þú færð 5 %
endurgreitt
í Háskólabíó
ÓDÝRT
Í BÍÓ
Í REGNBO
GANUM
Þú færð 5 %
e n d u r g r e i t t
í Regnboganum
Sími 551 9000
Fanboys kl. 5:50 - 8 - 10:10 LEYFÐ
He’s just not that into you kl. 6 - 9 B.i. 12 ára
Hotel for dogs kl. 5:30 LEYFÐ
The Pink Panther 2 kl. 8 - 10 LEYFÐ
Bride wars kl. 8 - 10 B.i. 12 ára
Frost/Nixon kl. 5:30 B.i. 12 ára
The Wrestler kl. 10:30 B.i.14 ára
Vicky Cristina Barcelona kl. 5:50 LEYFÐ
The Reader kl. 8 - 10:20 B.i.14 ára
Frá leikstjóra The Hours og Billy Elliott
- S.V., MBL- L.I.L.,TOPP5.-FBL.IS
SÝND Í SMÁRABÍÓI OG BORGARBÍÓI
750k
r.
- S.V., MBL
- DÓRI DNA, DV8ÓSKARSVERÐLAUN
Þ A R Á M E Ð A L
BESTA MYNDIN OG
BESTI LEIKSTJÓRINN
750kr.
BRÁÐSKEMMTILEG MYND
FYRIR ALLA FJÖLSKYLDUNA
Frábær gamanmynd um fimm vini
sem brjótast inn í Skywalker Ranch
til að stela fyrsta eintaki af Star Wars
Episode I.
ÞEIR RÁÐA YFIR FJÁRHAGI ÞÍNUM
ÞEIR STJÓRNA LÍFI ÞÍNU
OG ALLIR BORGA
EN HVAÐ EF ÞEIR NOTA PENINGANA ÞÍNA
TIL AÐ KAUPA MORÐ?
- Tommi, kvikmyndir.is
- S.V., MBL
SÝND Í HÁSKÓLABÍÓI
SÝND Í SMÁRABÍÓI OG HÁSKÓLABÍÓI
SÝND Í HÁSKÓLABÍÓI
750k
r.
750 KR. - ALLAR MYNDIR - ALLAR SÝNINGAR - ALLA DAGA
SÝND Í HÁSKÓLABÍÓI
- D.V.- Tommi, kvikmyndir.is
- D.Ö.,
KVIKMYNDIR.COM
- DÓRI DNA, DV
- S.S., MBL
- Ó.H.T., Rás 2
2
- ÓHT, Rás 2
Marley & Me kl. 6:30 - 9 LEYFÐ
The International kl. 8 - 10:30 B.i.16 ára
Ævintýri Dexperaux ísl. tal kl. 6 LEYFÐ
Milk kl. 5:30 - 8 B.i.12 ára
Marley & Me kl. 6 - 8 - 10:10 LEYFÐ
Ævintýri Despereaux ísl. tal kl. 6 LEYFÐ
He’s just not that into you kl. 8 B.i.12 ára
Viltu vinna milljarð? kl. 10:15 B.i.12 ára
750k
r.
750k
r.
SÝND Í SMÁRABÍÓI, HÁSKÓLABÍÓI OG BORGARBÍÓI
Tvær vikur á toppnum í U.S.A.!
Þau voru í fullkomnu sambandi
þangað til einn lítill hlutur
komst upp á milli þeirra
Frábær gamanmynd með
Jennifer Aniston og Owen Wilson
... og hundinum Marley
750k
r.
MAGNAÐUR SPENNUTRYLLLIR MEÐ CLIVE OWEN OG
NAOMI WATTS Í FANTAFORMI!
Þú færð 5% endurgreitt í Borgarbíói, Smárabíói og Regnboganum og Háskólabíói ef þú b
- S.V., MBL
- E.E., DV
„HELVÍTIS FOKKING BANKAHYSKI”
Bráðfyndin rómantísk gamanmynd sem
sviptir hulunni af samskiptum kynjanna
750k
r.
SÝND Í HÁSKÓLABÍÓI
“Marley & Me er skemmtileg
kvikmynd sem lætur
engan ósnortinn.”
- M.M.J., Kvikmyndir.com
“...vönduð og ómissandi fjöl-
skyldumynd öllum þeim sem
unnalífinu í kringum okkur.”
- S.V., MBL