Morgunblaðið - 30.05.2009, Blaðsíða 12

FRÉTTASKÝRING
Eftir Gunnhildi Örnu Gunnarsdóttur
gag@mbl.is
VERÐ í sjálfsafgreiðslu olíufélag-
anna hefur aldrei verið hærra, sam-
kvæmt mælingum FÍB, Félags ís-
lenskra bifreiðaeigenda. Algengasta
verðið nú er 181,30 en var áður hæst
um mánaðamótin júní og júlí í fyrra,
samtals 177,40 krónur á lítrann.
Bifreiðagjöldin hafa hækkað um
10%, bensíngjaldið um 10 krónur á
lítrann og olíugjaldið um fimm krón-
ur. Það hefur nú þessi áhrif á verðið
en félagið sakar einnig stóru olíufé-
lögin um að hækka verð umfram
gjöldin.
„Stóru olíufélögin virðast hafa
sætt lagi og hækkað eldsneytisverð
um miðjan dag í [fyrradag] þegar
fréttir bárust af fyrirhuguðu laga-
frumvarpi um herta gjaldtöku á
hendur eigendum heimilisbílsins.
Bensínið kostaði í [fyrradag] í sjálfs-
afgreiðslu yfirleitt 164,90 eins og
fyrr er sagt, en upp úr miðjum degi
var verðið orðið um fjórum krónum
hærra og komið í 168,80. Ofan á það
er svo stjórnvaldshækkunin nú lögst
og verðið komið í 181,30,“ segir í
ályktun þess. Runólfur Ólafsson,
framkvæmdastjóri FÍB, segir þetta
aðferðafræði skjólsins sem olíufélög-
in hafi notað.
Sést á lánunum í ágúst
Hærri gjöld á áfengi, tóbaki og
eldsneyti munu mælast í næstu vísi-
töluútreikningum Hagstofunnar.
Verð verður mælt 8.-12. júní og vísi-
talan kynnt 24. júní. Hún mun svo
hafa áhrif á verðtryggð húsnæðislán
í ágúst, samkvæmt upplýsingum
Hagstofunnar.
Kristrún Tinna Gunnarsdóttir,
sérfræðingur í hagfræðideild Lands-
bankans, bendir á að hækkun áfeng-
isverðs um 6-11% hækki vísitöluna
um um það bil 0,25%. Þá hafi bens-
ínverðið nú hækkað um tæpar 20
krónur frá síðustu mælingu og dís-
ilverð um tæpar sjö krónur. Það
þýði, standi eldsneytisverð í stað
fram að næstu verðbólgumælingu,
að þessi liður hækki vísitöluna um
0,4%.
„En eldsneytið er kvikur liður.
Verð þess breytist hratt. Styrkist
krónan eða heimsmarkaðsverð
lækki gæti þessi hækkun gengið, að
hluta til, til baka,“ segir hún. „En
miðað við þessar forsendur má
reikna með að vísitalan hækki um
0,7% vegna þessara tveggja liða.
Líklegast hækkar hún þó meira því
búast má við að verð á öðrum liðum,
til dæmis matvöru, hækki einnig.“
Sé rýnt í þessa fyrirhuguðu hækk-
un vísitölunnar og hún reiknuð yfir á
höfuðstól tíu milljón króna verð-
tryggðs húsnæðisláns þýðir það að
hann hækkar um tæpar 70 þúsund
krónur í ágúst en þar af um 50 þús-
und vegna breyttra gjalda á áfengi,
tóbak og eldsneyti. Nýju gjöldin
hafa því ekki einungis áhrif á bíla-
eigendur og kaupendur áfengis
heldur einnig lántakendur verð-
tryggðra lána.
Hækkun á breiðu bökin?
Fjármálaráðherra, Steingrímur J.
Sigfússon, hefur lagt áherslu á að í
því erfiða efnahagsástandi sem nú
ríki sé mikilvægt að auknar álögur
lendi á þeim sem hafi breiðust bökin;
séu efnaðastir. Bolli Héðinsson, hag-
fræðingur og aðjúnkt í við-
skiptadeild HR, segir þessar að-
gerðir miða í þá átt en þær hafi
hræðilegar hliðaráhrif, sem sé
hækkun vísitölunnar. Hún lendi á
öllum með verðtryggt lán, óháð
stéttum.
„Íslendingar búa við þetta sér-
staka fyrirkomulag, verðtrygg-
inguna, sem hefur því þessar hrika-
legu afleiðingar – hækkun skulda.
Þetta er enn einn naglinn í líkkistu
krónunnar.“ Krónan hafi runnið sitt
skeið á enda. „ Í rauninni lít ég svo á
að þessar aðgerðir séu biðleikur áð-
ur en farið verði í frekari skatta-
hækkanir, þær eru óumflýjanlegar,“
segir Bolli. Þá sé mikilvægt að þær
lendi á breiðu bökunum, sé það
stefnan, en ekki á millistéttarfólki.
 Sjálfsafgreiðsluverð á bensíni aldrei hærra  Höfuðstóll 10 milljóna króna húsnæðisláns hækkar um 50
þúsund vegna breyttra ríkisgjalda – en 20 þúsund aukalega vegna 20 króna hækkunar á bensínlítranum
Hvað komast þeir langt?
Breytingar á drægni tveggja algengra
bíla vegna bensínhækkunar
Bíll A
VWGolf eða sambærilegt
Eyðsla 7,5 l/100 km
Bíll B
Toyota Land Cruiser eða samb.
Eyðsla 13 l/100 km
Bensín til ferðarinnar
6.maí
fengust 50 lítrar fyrir 7.755 kr.
29.maí
fengust 42,8 lítrar fyrir 7.755 kr.
Upphaf ferðar:
Reykjavík
Bíll B - eftir hækkun
329 km á 50 lítrum
Bíll B - fyrir hækkun
385 km á 50 lítrum
Bíll A - eftir hækkun
571 km á 50 lítrum
Bíll A - fyrir hækkun
667 km á 50 lítrum
Jökuldalsheiði
Akureyri
Eiðar
Norðurárdalur
Munur á vegalengd
Bíll A kemst 96 km styttra
á 50 lítrum eftir hækkun
Bíll B kemst 56 km styttra
á 50 lítrum eftir hækkun
Heimild: FÍB
Slógum met í bensínverði
Hærri gjöld á áfengi, tóbak og
bensín hafa áhrif á verðtryggðu
húsnæðislánin. Aðgerðirnar miða
í þá átt að skattahækkanir snerti
síður þá efnaminni en efnameiri
ef ekki væri fyrir verðtrygg-
inguna, segir hagfræðingur.
12
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 30. MAÍ 2009
Nýjar álögur ríkisstjórnarinnar
„ÉG geri mér fulla grein fyrir því að við þurf-
um að leggjast á eitt um að greiða niður óráð-
síu undanfarinna ára. Það bitnar á mér eins
og öðrum,“ segir Hörður Baldvinsson, deild-
arstjóri framkvæmda- og eigna hjá sveitarfé-
laginu Árborg. Hann ekur fimm daga vik-
unnar á sparneytnum Audi til vinnu sinnar
frá Mosfellsbæ. Reikningurinn nam 12 þús-
und krónum á viku.
„Mér þykir hart að greiða hækkunina en
ég sætti mig við hana,“ segir hann. „Auknar
álögur á mig, sem keyri svona langt, fá mig
til að velta því fyrir mér að flytja á svæðið.“
Hörður segir að það velti á því að konan hans
fái þar vinnu. Hann sæi þá fram á að leigja,
því ekki sé hægt að selja húsnæði um þessar
mundir: „Þetta snýst um atvinnuna.“
Sætti mig við
hækkunina
Morgunblaðið/Sigurður Elvar
Heima Bjarnheiður býr með fjölskyldu sinni á Skaganum og ekur oft
í viku til Reykjavíkur. Hún er ekki sátt við hærri gjöld á eldsneytið.
„HÆRRI álögur á bíla eru kjaftshögg fyrir bifreiðaeigendur. Sér-
staklega fyrir þá sem keyra langar vegalengdir, “ segir Bjarnheiður
Hallsdóttir ferðamálafræðingur sem rekur fyrirtækið Katla DMI. Hún
ekur eyðslugrönnum bíl, Hyundai i10, og eyðir allt að 30 þúsund
krónum í bensín á mánuði í ferðum sínum á milli Akraness og Reykja-
víkur.
„Ég myndi segja að þessi ákvörðun gæti valdið því að forsendur
fyrir búsetu á þessum fimmtíu kílómetra radíus um Reykjavík bresti
þegar til lengri tíma er litið.“ Hækkanirnar þýði skert lífskjör fyrir
fjölskylduna. „Þetta er einn bitinn enn sem við verðum að kokgleypa
hérna.“ Álögurnar á eldsneyti hafi verið nógu háar fyrir.
Bjarnheiður horfir ekki aðeins til tekjuskerðingar heimilisins því
fyrirtæki hennar skipuleggur rútu- og einstaklingsferðir ferðamenn.
„Við erum löngu búin að verðleggja þjónustuna, fólkið er á leiðinni,
en nú rýkur verðið fyrirvaralaust upp og kostnaðurinn lendir á fyr-
irtækinu,“ segir hún. Fyrirtækin í hennar bransa geti ekki brugðist
við: „Þetta er ægileg aðgerð.“ gag@mbl.is
Kjaftshögg fyrir fjöl-
skyldur og fyrirtæki