Morgunblaðið - 02.10.2009, Blaðsíða 30

30 Minningar
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. OKTÓBER 2009
✝ GuðmundurBenediktsson
fæddist á Hurðarbaki
í Kjós 24. júlí 1918.
Hann lést á Hrafnistu
í Hafnarfirði 20. sept-
ember sl. Foreldrar
hans voru Benedikt
Einarsson, hagyrð-
ingur, kennari og
bóndi á Miðengi í
Grímsnesi, og kona
hans, Halldóra Jak-
obína Guðmunds-
dóttir. Hún lét að sér
kveða í félagsmálum.
Systkini Guðmundar eru Halldór,
f. 21.7. 1912, og Helga, f. 18.1.
1915, og eru þau bæði látin.
Guðmundur kvæntist 24. júní
1941 Ingu Bjarnadóttur, f. 5. júní
1923. Þau bjuggu í 10 ár á Miðengi
og stunduðu búskap á hálfri jörð-
inni, en fluttu eftir það á Selfoss.
Þeirra börn eru Guðmundur, f.
1941, d. 2002, Bjarni, f. 1942, og
Anna, f. 1950. Þau tóku Báru
Guðnadóttur, f. 1947, í fóstur fimm
ára gamla. Guðmundur og Inga
skildu eftir 14 ára hjúskap. Guð-
mundur kvæntist 1966 Auðbjörgu
Björnsdóttur, f. 5.
apríl 1923, d. 19.6.
2006. Börn Auð-
bjargar eru Björn
Antonsson, f. 1947,
og Magnea Antons-
dóttir, f. 1951.
Guðmundur stund-
aði nám við Íþrótta-
skólann í Haukadal
veturinn 1936-1937.
Hann starfaði hjá E.
Pihl og Sön við Sogs-
virkjanir á 6. ára-
tugnum, og árin
1961-1962 hjá sama
fyrirtæki í Kvalbö í Færeyjum
vegna jarðganga. Eftir það fór
hann á samning sem nemi í húsa-
smíði hjá Braga Sigurbergssyni.
Guðmundur lauk sveinsprófi í
húsasmíði frá Iðnskólanum í
Reykjavík 1969. Hann starfaði í
mörg ár í Trésmiðjunni Völundi og
að lokum við húsvörslu við Alþing-
ishúsið. Hann unni alltaf sveitinni
sinni en hann ólst upp í Miðengi
frá fimm ára aldri.
Útför Guðmundar fer fram frá
Háteigskirkju í dag, 2. október, kl.
13.
Þegar ég kveð föður minn Guð-
mund Benediktsson hvarflar hugur-
inn aftur til frumbernskunnar. Ég sé
fyrir mér stóran, sterkan og glæsi-
legan íþróttamann við æfingar á
túninu í Miðengi með félögum sínum
af næstu bæjum. Á árunum 1937 til
1950 sem ég tel vera toppárin hans
pabba í frjálsum íþróttum og í glímu
var Ungmennafélagið Hvöt í Gríms-
nesi með nokkra íþróttamenn sem
voru með þeim bestu á Íslandi í
nokkrum greinum. Grein pabba var
kúluvarp og var hann í þessum hópi
Grímsnesinga þegar hann varð annar
í kúluvarpi á Landsmóti Ungmenna-
félaganna á Íslandi í Haukadal 1940.
Á þessum árum var mikil gróska í
uppbyggingu á bújörðum í sveitum
landsins. Allt var á uppleið. Kraftar
pabba fóru að dreifast og fjölhæfur
var hann. Hann vann á jarðýtum, við
virkjanir, bústörf, smíðar og múr-
verk án þess þó að hafa verið á samn-
ingi hjá iðnmeisturum sem nemi. Því
var komið í verk síðar. Þegar ég var
barn og unglingur undraðist ég það
stórum að þegar ég gerði fólki grein
fyrir því hverra manna ég væri þá
sagði fólk, og það gætti virðingar í
rómnum, „já, sonur Guðmundar frá
Miðengi“. Hann var veiðimaður af
ástríðu og vel hagmæltur. Hann var
snaggaralegur í hreyfingum og ekki
var alltaf auðvelt að fylgja honum eft-
ir á göngu í t.d. veiðitúrunum, hug-
urinn var svo mikill í öllu því sem átti
hug hans allan hverju sinni.
Hann var tvígiftur eins og sést í
æviágripinu og því ansi stór hópurinn
sem hann kveður nú og telst vera
fjölskyldan hans. Frá fyrra hjóna-
bandi er eftirfarandi börn og makar
þeirra. Guðmundur Guðmundsson,
látinn, og Þórdís K. Skarphéðinsdótt-
ir, Bjarni Guðmundsson og Inga K.
Guðmundsdóttir, Anna Guðmunds-
dóttir og Erlendur Ragnar Krist-
jánsson. Hann tók einnig í fóstur
Báru Guðnadóttur, hún er fráskilin.
Þessi hópur gaf honum 10 barna-
börn. Frá seinna hjónabandinu, árin
hans og Auðbjargar Björnsdóttur frá
Ánanaustum, koma Magnea Antons-
dóttir og Sigurður Einar Lyngdal og
Björn Antonsson og Helga Jakobs-
dóttir, þau gáfu honum 5 barnabörn
til viðbótar hinum 10.
Með Auðbjörgu urðu árin yfir 40,
eða þangað til hún lést og studdu þau
hvort annað af ráð dug. Ekki reyndi
lítið á það þegar veikindi og ellin tóku
að láta að sér kveða. Þeirra sambúð
var ástrík og þótti föður mínum ákaf-
lega vænt um Auðbjörgu og fjöl-
skylduna sem hún færði honum þeg-
ar þau giftust 1966. Ég veit að í
minningargreinum um þau koma
margar sögur frá Gráhellu, sumarbú-
staðnum þeirra, en hér læt ég staðar
numið.
Nú er komið að kveðjustundinni.
Megi Guðmundur Benediktsson
hvíla í friði.
Bjarni Guðmundsson.
Kappinn er allur!
Ég kveð hér vin minn og stjúpföð-
ur Guðmund Benediktsson. Okkar
kynni hófust þegar Guðmundur gift-
ist móður minni Auðbjörgu Björns-
dóttur, ég var á átjánda ári og urðum
við strax góðir vinir. Sú vinátta átti
aðeins eftir að vaxa með árunum.
Margt brölluðum við saman og sér-
staklega austur í Grímsnesi, nánar
tiltekið á Gráhellu í Miðengislandi
þar sem móðir mín og hann reistu sér
sumarbústað. Þar var hans sælureit-
ur og þar leið honum best.
Margt lærði ég af kappanum sem
hefur komið mér vel í lífinu, svo sem
veiðimennsku, náttúruskoðun og
virðingu fyrir umhverfinu. Afahlut-
verkið rækti hann einstaklega vel,
alltaf tilbúinn að gera eitthvað fyrir
barnabörnin. Stundum var kappið
meira en forsjáin þegar hann var
yngri og koma þurfti einhverju í
verk, þá var ekkert sem gat stöðvað
hann, nema kannski beinbrot, því
engan þekki ég sem oftar hefur brot-
ið sig en alltaf komið fílefldur til
baka. Ég kveð þið, Guðmundur, með
söknuði og virðingu. En eins og þú
sagðir alltaf: „Við getum ekki end-
urtekið ánægjustundirnar en við höf-
um þó alltaf minningarnar og njótum
þeirra.“
Björn Antonsson.
„Fór á þorrablót að Írafossi. Hitti
þar Auðbjörgu Björnsdóttur.“ Þann-
ig skrifar Guðmundur, um sín fyrstu
kynni af móður minni, í dagbókina
hinn 13. febrúar 1965. Hvorki meira
né minna.
Þannig kom Guðmundur Bene-
diktsson inn í líf okkar á Flókagöt-
unni. Eitt það besta sem gat hent
þessa litlu þriggja manna fjölskyldu.
Þau mamma náðu vel saman og áttu
eftir að eiga góð ár allt þar til hún lést
árið 2006.
Nú lagði mamma litla smíðatóls-
hamrinum og alvöru verkfæri tóku
við. Ekki þurfti lengur að kvabba á
Þorsteini gamla í risinu því nú var
kominn í líf okkar stór og stæðilegur
íþróttamaður, laghentur smiður, góð-
ur múrari, og mikill veiðimaður á
Landrover-jeppa. Maður sem kunni
að koma fram við okkur unglingana.
Enda sagði hann stundum: „Maður á
fyrst að vinna börnin á sitt band, þá
verður annað auðvelt.“
Hann kom með villibráðina inn á
heimilið lax, rjúpu og gæs, kenndi
okkur að meta þetta góðgæti, sem
mamma matreiddi svo vel.
Guðmundur stundaði veiði í Hvítá
á tímabili. Þar höfðust þau hjónin við
í litlum veiðikofa á bakkanum og
undu hag sínum hið besta. Þessi kofi
var svo fluttur upp í Miðengisland og
var gistiaðstaða á meðan stóri bú-
staðurinn var reistur á Gráhellu.
Þar áttum við fjölskyldan góða
daga í mörg ár. Það var fastur liður
hjá þeim hjónum, að keyra á sumrin
austur á föstudögum eftir vinnu.
Þegar Guðmundur kom austur var
eins og öll þreyta væri á bak og burt.
Hann var alltaf strax kominn í vinnu-
gallann og farinn að sinna uppbygg-
ingu eða gróðri.
Fyrstu árin var allt með einföldu
sniði, snjór tekinn á Hellisheiði til að
halda matvælum köldum og vatn í
brúsa frá Miðengi. Svo var rigning-
arvatn af þakinu notað, en mesta
framförin var þegar vatnsleiðslan var
lögð og þau fengu rennandi vatn.
Guðmundur var mikill náttúruunn-
andi, þekkti söng og kvak fuglanna.
Hann var hagmæltur og mundi allar
vísur fram á síðasta dag. Síðustu ár
hans á Hrafnistu sat ég oft og skrif-
aði niður eftir honum vísurnar sem
hann þuldi. Hann var líka með tilefni
vísnanna á hreinu. Þá skemmtum við
okkur vel.
Hann stundaði mikið íþróttir á sín-
um yngri árum og var alla tíð áhuga-
samur um þær. Hann fylgdist
spenntur með þeim í sjónvarpinu.
Þótti gaman að þeim öllum en þær
frjálsu áttu þó hug hans allan.
Guðmundur var einstakt ljúf-
menni, en gat samt verið fastur fyrir.
Hann var hjálpsamur, jákvæður og
talaði vel um alla. Hann var mjög
þakklátur fyrir það sem fyrir hann
var gert.
Eftir að mamma dó var hann alltaf
svo ánægður þegar einhver kom í
heimsókn. Þó svo að hann fylgdist vel
með því sem var að gerast í heim-
inum fóru samræðurnar fljótlega að
snúast um veiði eða vísur. Oft hringdi
hann á kvöldin og hóf samtalið á
þessum orðum. „Hér er allt í góðum
málum.“ Hann vildi fylgjast með
gangi mála hjá okkur og sýndi alla tíð
áhuga á því sem barnabörnin voru að
gera.
Með þessum orðum viljum við
hjónin kveðja Guðmund og þakka
fyrir allar góðu stundirnar.
Magnea og Sigurður.
Á lognkyrrum sumardögum má
stundum sjá fisk vaka í Kerinu í
Grímsnesi. Ég hef stundum verið
spurður af samferðafólki mínu hvort
það sé virkilega fiskur í vatninu og
svarað því til að það sé rétt athugað
að afi minn hafi sett seiði í vatnið á
sínum tíma.
Það mun hafa verið einhvern tíma í
kringum 1970 sem Guðmundur afi
minn frá Miðengi gerði tilraun til
fiskiræktar í Kerinu og þó að sú til-
raun hafi ekki skilað sér sem skyldi
lifir samt enn stofn smábleikju í vatn-
inu. Lifir líkt og gamlar minningar.
Afi var nefnilega mikið náttúru-
barn í sér og líka athafnasamur í
meira lagi og aldrei nein lognmolla í
kringum hann. Margar af mínum
bernskuminningum og fram á full-
orðinsár eru tengdar ógleymanleg-
um stundum í Grímsnesinu. Minn-
ingar um afa að reka nagla með
berum höndum í gegnum tommu
borð eða að varpa kúlu. Minningar
frá því ég smápolli dvaldist með afa
og pabba við Vaðnes þar sem afi var
með netalagnir í Hvítá og byggði sér
veiðikofa úr timbri ættuðu frá Sov-
étríkjunum. Minningar um netalagn-
ir í gegnum ís á Kerinu.
Gamli veiðikofinn var svo seinna
notaður sem gestahús á Gráhellu en
svo nefndi afi landið sitt við Miðengi.
Þar var hann kóngur í ríki sínu og
dvaldist löngum stundum í sumarbú-
staðnum sem hann byggði og innrétt-
aði smekklega ásamt Auðbjörgu
konu sinni.
Þar var alltaf tekið vel á móti fólki
af höfðingsskap og gestrisni.
Athafnasemi afa fékk útrás á Grá-
hellu og þar var alltaf nóg í gangi.
Stórtæk kartöflurækt, girðingavinna
og viðhald og endurbætur húsa. Að
loknum góðum degi hreiðraði sá
gamli um sig í uppháhaldsstólnum
sínum og tendraði í vindli, sagði sög-
ur og kvað vísur ef sá gállinn var á
honum.
Afi notaði veglegan trébát í neta-
veiðina í Hvítá og löngu seinna átti
bátur þessi eftir að taka á sig ferða-
lag alla leið í Þórisvatn þar sem hann
kom að góðum notum í eftirminnileg-
um veiðitúr. Báturinn lá svo lengi vel
ónotaður en sá gamli hélt honum þó
alltaf við. Það var svo 1998 að afi þá
orðinn áttræður lét gamlan draum
sinn rætast og fékk niðja sína til að
hjálpa sér við að setja bátinn á flot og
leggja net í Úlfljótsvatn. Mín síðasta
minning tengd veiðiskap með Guð-
mundi afa mínum er frá þessum tíma.
Við fengum fallegar bleikjur í netin
og ræddum málin og sögðum sögur
fram á rauða nótt.
Þó að Elli kerling hefði náð tökum
á afa hin seinni ár var hugur hans
skýr fram á síðasta dag og gangur
náttúrunnar, dýralíf og fiska honum
hugleikið sem fyrr.
Heimir Bjarnason.
Afi Guðmundur hefur kvatt.
Amma Auja og afi giftust árið 1966,
amma átti þá tvö stálpuð börn frá
fyrra hjónabandi, Björn og Magneu.
Gekk afi okkur börnum þeirra í afa
stað. Flestallar minningar okkar
tengjast Flókagötunni þar sem afi og
amma áttu lengst af heima og svo
Gráhellu, sumarbústaðnum góða fyr-
ir austan. Afi var mikill sveitakarl
enda úr sveit og greinilegt var þegar
hann var fyrir austan, í Gráhellu, að
þá var hann á réttum stað. Á sumrin
dvöldum við þar oft og mikið öll
barnabörnin í góðu yfirlæti hjá
ömmu og afa. Smurbrauð og dúkað
borð í hvert mál og svo eldaði amma
þríréttað á hverju kveldi meðan afi
kenndi okkur borgarbörnunum réttu
handtökin í sveitinni. Sérstaklega
eru okkur minnisstæð þau skipti sem
við fengum að keyra Toyota-jeppann,
heimsóknirnar á Miðengi og veiðin í
Kerinu. Svo á hverju kveldi sagði afi
okkur söguna um tófuna og hrafninn.
Það var ótrúlegt hve þolinmóður
hann afi var við okkur – hann þreytt-
ist aldrei á að segja okkur sömu sög-
urnar, aftur og aftur.
Afi var góður maður kom til dyr-
anna eins og hann var klæddur, það
fór ekki mikið fyrir honum en hann
var stoðin og styttan hennar ömmu.
Afi missti mikið þegar amma Auja dó
snögglega í júní 2006 og síðan þá voru
hans helstu áhyggjur að verða of
gamall. Það gleður okkur því að vita
að nú eru þau aftur saman á ný. Við
erum ánægð og þakklát fyrir afa og
hversu góður hann var alltaf við okk-
ur, fyrir þolinmæðina og kærleikann
sem hann sýndi okkur og sérstaklega
fyrir það hversu góður hann var við
ömmu okkar. Takk fyrir það!
Auðbjörg Björnsdóttir, Ásthildur
Björnsdóttir, Reynir Lyngdal.
Guð blessi þig, afi minn. Ég veit að
þið amma eruð saman núna. Kysstu
hana stórum kossi á munninn frá mér
og þér.
Ég mun aldrei gleyma því þegar
þú kenndir mér mannganginn og við
sátum og tefldum heima hjá ykkur
ömmu á Flókagötunni. Þú með enda-
lausa þolinmæði, ég bara lítill gutti.
Líka þegar þú hjálpaðir mér yfir
laugina með því að kenna mér hunda-
sund. Veiðiferðirnar í Kerið, þar
sýndir þú mér galdurinn við að veiða.
Þú varst alltaf jákvæður og hvattir
mig áfram þegar kom að myndlist-
inni. Vildir alls ekki að ég slægi slöku
við.
Mér finnst gaman að þú skyldir ná
að hitta hana Díönu og kynnast
henni.
Þakka þér fyrir að styrkja mig
þegar illa lá á í lífi mínu og að vera
besti afi í heimi og mjög góður vinur.
Vinur í raun. Bless afi minn ég mun
alltaf sakna þín.
Þinn
Anton.
Það er komið haust og uppskeran
komin í hús. Við systur búnar að tína
ber og sveppi fyrir veturinn kringum
Gráhellu, bústaðinn sem afi okkar
byggði af miklum dugnaði og útsjón-
arsemi. Kannski má segja að húsið
hafi verið byggt úr afgöngum, næst-
um hvert stykki átti sér fortíð úr öðru
samhengi. Í móanum umhverfis bú-
staðinn er berjalyng í haustlitum í
bland við birkikjarr og annan móa-
gróður. Loftið er kyrrt og stillt og
svalt haustloftið ber með sér að einu
tímabili er lokið og annað tekur við.
Alls staðar í kringum bústaðinn
eigum við minningar um afa að
braska í einhverju. Hugurinn reikar
til liðins tíma:
Það var minkur á ferð í nótt og nú
þurfti að beita öllum ráðum til að ná
honum, sett upp gildra og hræ af
ýmsum toga. Eftir mikið bras var ein
kló afrakstur veiðinnar, en sögur
herma að síðar hafi einmitt veiðst
minkur sem á vantaði eina kló.
Uppi á fuglaþúfunni á hólnum situr
rjúpa, hún er á vakt. Afi segir mér að
karrinn sé með margar kerlingar
undir sínum verndarvæng.
Afi að braska við að rækta fisk í
Kerinu, við fjölskyldan að bisa við að
koma bát niður að vatninu svo hægt
væri að vitja um fiskinn sem aldrei
stækkaði þótt reynt væri að fóðra
hann með ýmsum ráðum.
Við Heimir með afa á túnblettinum
við gamla veiðikofann að reyna að
læra að kasta kúlu, afi kastaði alltaf
lengst enda íþróttakempa á sínum
yngri árum og sannur ungmenna-
félagsmaður í sínu hjarta.
Afi að stjórna kartöfluútgerð og
við ásamt öðrum afkomendum afa að
taka upp skínandi nýjar kartöflur og
tína í poka.
Ættarmót og glatt á hjalla og afi
búinn að breyta gömlum hjólbörum í
útigrill, steikjandi kjöt með stóra
svuntu framan á sér.
Afi í græna stólnum inn í bústað,
kannski örlítill Dali í glasi og ef sá
gállinn var á honum kom vísa eða
heilu vísnabálkarnir. Sum ljóðin eftir
hann sjálfan misvel varðveitt, mörg
þeirra voru aldrei skrifuð niður, en
voru settar fram sem stemning á því
augnabliki. Kannski flaug þessi vísa
eftir Pál Ólafsson:
Ellin hallar öllum leik.
Ættum varla að státa.
Hún mun alla eins og Bleik
eitt sinn falla láta.
Elsku afi, við kveðjum þig með
þökk fyrir góðar minningar á þinni
löngu ævi.
Hafdís Bjarnadóttir
og Dagný Bjarnadóttir.
Guðmundur
Benediksson
Elsku afi.
Takk fyrir handfyllirnar af
klinki.
Takk fyrir ferðirnar á Grá-
hellu.
Takk fyrir veiðikennsluna í
Kerinu.
Takk fyrir að giftast ömmu.
Takk fyrir vindlalyktina.
Takk fyrir sögurnar.
Takk fyrir kvæðin.
Takk fyrir húmorinn.
Takk fyrir jákvæðnina.
Takk fyrir skilninginn.
Takk fyrir áhugann.
Takk fyrir stuðninginn.
Takk fyrir hreinskilnina.
Takk fyrir rólegheitin.
Takk fyrir að vera besti afi í
heimi.
Ég elska þig og sakna þín.
Þín
Kristín.
HINSTA KVEÐJA