Organistablaðið - 01.05.1969, Blaðsíða 21

Forvígismaður.
Á þessu ári eru liðin 130 ár frá því
að einn merkasti forvígismaðurinn í
íslenzkum tónlistarmálum fæddist.
Jónas Ifelgason fæddist í Reykjavík
28. febrúar 1839. Hann lærði járnsmíði
hjá Teiti Finnbogasyni járnsmið og
d/ralækni í Skildinganesi. Stundaði
hann iðn sina til 1881 að hann lagði
smioaáhöldin á hilluna fyrir fullt og
allt og stundaði eingöngu tónlistar-
störfin.
Tónlistargáfan kom snemma í ljós
hjá Jónasi. lfann hafði óvenjugóða
söngrödd. llann læröi ungur að leika
á fiðlu og harmoníum. Árið 1862 stofn-
aði hann ásamt nokkrum ungum mönn-
um söngfélag, sem nefnt var „Harpa".
Ilelgi bróðir hans var lengst af for-
maður þess, en Jónas stjórnandi. —
„Harpa" starfaði lengi og vel og var
óspör á að skemmta bæjarbúum með
söng sínum. „Harpa“ sá um sönginn
á þjóðhátíðinni 1874. Og „Harpa“ gaf
út fyrstu söngrit Jónasar.
Árið 1875 sigldi Jónas til Kaup-
mannahafnar til tónlistarnáms. Nam
hann hjá færustu tónlistarkennurum
Dana, en Hartmann og Gade höfðu
umsjón með námi hans. — Árið 1876
varð Jónas kennari við kvennaskólann
og barnaskólann í Reykjavík og 1883
varð hann kennari við Mýrarhúsaskóla
á Seltjarnarnesi. Við ]át Péturs Guð-
johnsens 1877 varð Jónas organleikari
við Dómkirkjuna í Reykjavík og 1881
veitti Alþingi honum 1000 kr. árslaun
fyrir að kenna organleikaraefnum. —
Talið er, að með kennslu sinni hafi
Jónas náð frábærum árangri. Öll störf
sín rækti hann af sérstakri alúð og
dugnaði og „lagði grundvöllinn og
vann manna mest og bezt i þarfir

kirkjusöngsins hér á landi eins og Sig-
fús Einarsson segir í formála fyrir 2.
útgáfu af Kiikjusöngsbók hans.
Merkilegur þáttur í starfi Jónasar
er útgáfustarfsemi hans. IJann gaf út
milli 20 og 30 söngrit: kennslubækur,
leiðbeiningarrit, kórlagahefti og sálma-
söngdbækur. Ilafa þessi rit haft mikla
þýðingu fvrir íslenzka sönglistarstarf-
semi og heillavænleg áhrif.
Jónas samdi nokkur lög. Allir kann-
ast við sum þeirra: Lýsti sól, Við hafið
ég sat, Þar fossinn í gljúfranna fellur
þröng, Sólu særinn skýlir.
Jónas dó 2. september 1903.
(Um Jónas hefur fremur lítið verið
ritað, en benda má á grein í Sunnan-
fara 1898 og minningargreinar um
hann látinn i Reykjavikurblöðunum.
en þau minntust hans öll, Fjallkonan,
Þjóðólfur og Isafold. Nefna mætti
grein sem söngmálablaðið „Heimir“
S.Í.K. birti í tilefni af 100 ára afmæli
hans, en hún byggist að mestu á fram-
annefndum greinum og lauslegri at-
hugun á söngritum Jónasar). P.H.
ORGANISTABLAÐIÐ 21