Morgunblaðið - 24.12.2009, Qupperneq 27

Umræðan 27
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. DESEMBER 2009
Jólin snúast um gleði, frið og góðar samverustundir.
Njótum þeirra örugg í faðmi fjölskyldunnar og förum varlega.
Við óskum þér hamingjuríkrar hátíðar og farsældar á komandi
ári og þökkum fyrir árið sem er að líða.
ÍS
L
E
N
S
K
A
/S
IA
.I
S
/V
O
R
48
26
3
12
/0
9
Óskum viðskiptavinum
okkar og landsmönnum
öllum gleðilegra jóla
Starfsfólk Eignamiðlunar
S í ð u m ú l a 2 1 · S . 5 8 8 9 0 9 0 · w w w . e i g n a m i d l u n . i s
SVO SPURÐI Jó-
hann Jónsson (1896-
1932). Þessi ljóðlína
skáldsins úr kvæðinu
Söknuður er sígild og
má vel yfirfæra á heilu
þjóðfélögin jafnt og
einstaklinga, ef svo ber
undir. Spyrja má:
Hvar hefur okkur Ís-
lendinga borið af leið?
Skyldi byrjunin hafa
verið þegar þjóðin fór að ala upp
kynslóðir sem sjaldan eða aldrei
hafa þurft að dýfa hendi í kalt vatn?
Við skulum nú vitna í þrjá menn.
Allir gengu þeir í háskóla alþýð-
unnar, skóla hins vinnandi manns,
uxu af því, urðu menn að meiri og
skilningur þeirra á gildi vinnunnar
varð þeim til mikillar blessunar.
Fyrstan skulum við kalla til Stein-
grím Hermannsson, fyrrverandi for-
sætisráðherra. Hann segir svo í sín-
um merku endurminningum, sem
Dagur B. Eggertsson skráði, 2.
bindi, bls. 28, Vaka-Helgafell hf.
Rvk. 1999: „Kynni mín af Vestfirð-
ingum eru á við að ganga í marga há-
skóla. Þannig hef ég komist að orði
allt frá fyrstu kosningabaráttu
minni árið 1967. Þau kynni hefðu
nægt mér sem fullgild ástæða til að
fara í framboð. Þarna var alþýðan að
störfum og hvergi var látið bugast
þrátt fyrir erfiðleika í efnahagslífi
eða hamfarir náttúrunnar. Sú saga
sem fólst í samtökum fólksins og
starfsháttum var mér ótæmandi
lærdómssjóður. Af viðtölum við
eldra fólk mátti læra margt um tíma
sem var horfinn en varðveittist í frá-
sögnum og endurminningum.“
Fiskiðja Dýrafjarðar hf. á Þing-
eyri var þróttmikið og vel rekið fyr-
tæki um áraraðir og var þar aðallega
unninn saltfiskur. Þar unnu margir
eftirminnilegir persónuleikar. Í dag-
legu tali manna var fyrirtækið oftast
kallað Bóla. Er sú sögn til þess, að
þegar það var stofnað á sjötta ára-
tug 20. aldar á Eiríkur Þorsteinsson,
kaupfélagsstjóri Kaupfélags Dýr-
firðinga, að hafa verið spurður
hvernig honum litist á þennan nýja
samkeppnisaðila í fisk-
vinnslunni. Þá svaraði
hinn orðhvati Eiríkur:
„Þetta er bara bóla!“
Þorbergur Steinn
Leifsson er maður
nefndur, verkfræð-
ingur að mennt, Dýr-
firðingur í húð og hár,
alinn upp á Þingeyri.
Þegar hann var 12 ára
fékk hann vinnu í Bólu,
ásamt vini sínum Pálm-
ari Kristmundssyni,
seinna arkitekt. Þor-
bergur skrifaði skemmtilega frá-
sögn um vinnu þeirra félaganna í
Bólu sem birtist í ritinu Mannlíf og
saga fyrir vestan, 8. hefti, Hrafns-
eyri 2001: „Í endurminningunni eru
þessi tvö sumur í Bólu mjög
skemmtileg. Þó það virðist ekki við
fyrstu sýn vera áhugavert fyrir unga
drengi að vinna með hálf karlægum
gamalmennum í dimmu, köldu og
slorugu húsi, voru karlarnir svo sér-
stæðir og merkilegir að hin mesta
skemmtun var fyrir okkur að vinna
með þeim. Var það einnig mjög lær-
dómsríkt að kynnast með þessum
hætti hugsunarhætti, venjum og
vinnubrögðum fyrri kynslóða. Vinn-
an í Bólu var því gott veganesti út í
lífið og jafnaðist sennilega á við
nokkurra ára háskólanám.“
Í sunnudagsblaði Morgunblaðsins
1. nóvember sl. ræðir Pétur Blöndal
við Matthías Johannessen, skáld og
ritstjóra. „Í ljóðinu Bregður öld við
aðra lýsir Matthías alþýðumanni,
sem telur sig hafa frá litlu að segja,
en er þó hafsjór af reynslu. Með því
dregur Matthías það fram, sem var
lýsandi fyrir hann sem ritstjóra, að
líta undir yfirborðið og segja frá lífs-
baráttu fólks í grunnatvinnuveg-
unum. „Ég vildi ekki að sífellt yrði
talað við þessa fimmtíu Íslendinga
sem voru í öllum fjölmiðlum – og
endast þar illa. Ég vildi fá óþekkta
alþýðufólkið inn í mína veröld. Og
græddi mest á því sjálfur. Menntað-
asta fólk sem ég hef kynnst er þetta
alþýðufólk, sem bjó að meiri reynslu
en venjulegur háskóli. Og var meiri
næring fyrir sálina, en nokkur nú-
tímaþekking. En þetta fólk hafði yf-
irleitt ekki lært neitt nema að lifa
með náttúrunni, að lifa með um-
hverfi sínu, eins og það væri partur
af því, en ekki drottnari þess. Ég
veit þó vel að Fjölnismenn tala um
þau miklu fyrirheit sem eru fólgin í
því að beisla orku náttúrunnar sam-
félaginu til heilla. Þetta er eitt af
grundvallaratriðum Fjölnis.““
Svo mörg eru þau orð þessara
ágætu manna og þarf svo sem ekki
miklu við þau að bæta. En skyldi
næsta skrefið í ógæfuferli þjóð-
arinnar hafa verið þegar hætt var að
senda börn og unglinga í sveit eða í
fiskvinnu hjá vinum og vandamönn-
um í krummaskuðunum? Þess í stað
var þeirra staður steinsteypan og
malbikið og um að gera að láta þau
komast sem minnst í snertingu við
náttúruna og vinnandi fólk. Sá mikli
misskilningur er efni í aðra grein.
Hvar hafa dagar lífs þíns
lit sínum glatað?
Eftir Hallgrím
Sveinsson » Skyldi byrjunin
hafa verið þegar
þjóðin fór að ala upp
kynslóðir sem sjaldan
eða aldrei hafa þurft
að dýfa hendi í kalt
vatn?
Hallgrímur Sveinsson
Höfundur er bókaútgefandi
og starfsmaður á plani á Brekku
í Dýrafirði.
bankanna, jafn óskynsamlega og
raun ber vitni.
Ekki sleppur út orð um nauðsyn
endurskoðunar á hugmyndafræði eða
uppgjörs við fortíðina. Ekki einu sinni
imprað á því að reikningurinn sem
sendur er til allra borgarstofnana er á
kostnað þess flokks sem stjórnar í
Reykjavík. Upp með sparibrosið, allt
í himnalagi hér.
Gleggst kom í ljós hin kúgandi
þöggun þegar borgarfulltrúar meiri-
hlutans skipuðu embættismönnum
leikskólasviðs að skipa leikskóla-
stjórum að rífa niður plaköt sem for-
eldrar leikskólabarna höfðu hengt
upp í fataklefum barna með upplýs-
ingum um boðaða hagræðingu. Og
leikskólastjórum var einnig bannað
að ræða niðurskurð í skólunum. Enda
er það óttalega neikvætt tal. Þegar
fjárhagsáætlun menntasviðs var lögð
fyrir menntaráð benti greinarhöf-
undur á þá augljósu staðreynd að í
henni var gert ráð fyrir styttingu
skóladagsins sem þýðir einfaldlega:
minni kennsla og uppsagnir starfs-
fólks. Niðurskurðarkrafan var lækk-
uð í kjölfarið en hún hvarf ekki. Hún
er ennþá há og þögnin sem umlykur
afleiðingar hennar hávær.
Það hefur ekki jákvæð áhrif á
skólastarf í Reykjavíkurborg að
borgarstjórinn tali í óraunsæjum
frösum sem standast enga skoðun.
Það eru óskýr skilaboð út í skóla-
samfélagið, til foreldra og starfsfólks.
Reykvíkingar þurfa ekki á því að
halda.
Engin áhrif?
Það þarf kjark til að takast á við
miklar breytingar á öllu rekstrar-
umhverfi borgarstofnana og viður-
kenna að framlínuþjónustan muni
finna fyrir þeim breytingum. Verk-
efni stjórnvalda á niðurskurðartímum
er að skilja og skynja hættumerkin,
aðlaga þjónustuna og vera vakandi
fyrir áhrifum hagræðingar. Borg-
arfulltrúar verða að þekkja þjónustu
borgarinnar og skilja veruleikann og
hið daglega líf. Mikilvægast er að
koma auga á hætturnar sem geta
skapast þegar börn falla útbyrðis og
gæði skólastarfs rýrna – og grípa til
aðgerða. En líklegast er borgarstjóri
ekki með slíka aðgerðaráætlun. Enda
er allt í himnalagi hjá borgarstjóra.
Engin kreppa, hvað þá verðbólga, og
nokkurra milljarða króna nið-
urskurður til skólamála hefur líkleg-
ast alls engin áhrif á skólastarf.
Höfundur er borgarfulltrúi
Samfylkingarinnar.