SunnudagsMogginn - 04.04.2010, Blaðsíða 36

36 4. apríl 2010
Ferðalög
P
ókot-hérað í Keníu var afskaplega frumstætt
samfélag þegar íslenskir kristniboðar drápu þar
fyrst niður fæti árið 1978, íbúarnir voru hvorki
læsir né skrifandi og kristin trú þeim með öllu
framandi. Verkmenning hafði ekki breyst í hundrað þús-
und ár, var ennþá á steinaldarstiginu. Pókot er fjallahérað
og þaðan koma margir fræknir langhlauparar.
„Maður er ennþá að koma inn á svæði, einkum í Ka-
rapókot, sem er sléttuhérað í Pókot, þar sem merki nú-
tímamenningar eru nánast engin,“ segir séra Jakob Ágúst
Hjálmarsson, sem sótt hefur Pókot heim fjórum sinnum
frá árinu 2007, síðast nú í vor. Hann vísar til heimsóknar í
manjatta, hefðbundinn kofa, til gamals manns fyrir
nokkrum vikum. „Svo þröngt var þarna að ég komst ekki
inn í kofann. Það má eiginlega segja að ég hafi fundið
menningarmuninn á ístrunni á mér,“ segir hann hlæj-
andi og strýkur sér um kviðinn. Gamli maðurinn hafði
tekið sér óbyrju og var hún að mala maís á steinum á
kofagólfinu. Á rúmum voru skinn. „Mér fannst eins og ég
væri að horfa inn í steinöld.“
Elstu kirkjur í Karapókot eru á bilinu tíu til fimmtán
ára. Sömu sögu má segja um skólana. Svo stutt er hefðin.
Að sögn Jakobs má sjá feður sitja með börnum sínum á
skólabekk og læra að lesa. Svo skammt á veg er menntun
komin. Fyrsti vegurinn í Karapókot var lagður í fyrra,
fram að því voru bara slóðar í héraðinu. „Pókotmenn eru
afskiptir af stjórnvöldum í Keníu,“ segir Jakob en þar búa
um 330 þúsund manns – svipaður fjöldi og á Íslandi.
Pókotmenn lifa á landbúnaði og rækta helst maís, kart-
öflur og hirsi. Helsti búpeningur er kýr, kindur, geitur og
kameldýr. „Líf Pókotmanna byggist á hjörðinni og jörð-
inni. Allir í ættbálkinum eiga hlutdeild í tilteknum jarð-
argæðum og eignafyrirkomulagið er mjög flókið. Sá sem
nýtir jörðina hefur skyldur gagnvart mörgu öðru fólki,“
segir Jakob og bætir við að Pókotmenn sem flytjist inn til
borga slitni oft úr tengslum við tilverugrundvöllinn og
verði bjargarlausir.
Jakob segir Pókotmenn taka öllum áföllum með ótrú-
legri ró. Verði hungur, verður bara hungur og fólk deyr.
„Þeir taka bara því sem að höndum ber. Maður verður al-
veg undrandi að horfa upp á þetta. Raunar horfa Pókot-
menn aldrei fram veginn, heldur ganga aftur á bak upp í
tímann. Öfugt við okkur sjá þeir tilveru sína í baksýn.
Það má kalla þetta spíralhugsun, þeir lifa í hringrás árs-
tíðanna.“
Hann segir þessa lífssýn skýringuna á því hvers vegna
hægt hefur gengið að byggja upp í Pókot. Það er einfald-
lega ekki í hugsun fólksins að skipuleggja ókominn tíma.
Íslenskum kristniboðum hefur, að sögn Jakobs, orðið
mjög vel ágengt í Pókot, bæði við uppbyggingu skóla,
kirkna og heilsugæslu í samstarfi við Norðmenn „Ég
þekki ekkert starf Íslendinga á erlendri grundu sem jafn-
ast á við þetta. Er ég þó margvís maður og kallaður „öld-
ungur“ þarna úti,“ segir hann hlæjandi. Jakob ber einnig
lof á starf Íslendinga á nálægum slóðum, í Konsó í Eþíóp-
íu, en þangað komu íslenskir kristniboðar fyrst árið 1956.
„Pókot hefur á undraskömmum tíma byggt upp kirkju
sem er með fleiri virka meðlimi en okkar eigin kirkja. Það
er stórmerkilegt. Prestastéttin telur nú um tuttugu
manns og sjálfur hef ég ekki verið viðriðinn merkilegra
verkefni en að kenna á undirbúningsnámskeiði þessara
presta,“ segir Jakob.
Hann segir kristnina hafa opnað Pókotmönnum fram-
tíðarsýn enda felist í henni framsækin hugsun. „Í þeirra
huga er dauðinn aldrei lausn, aðeins hryllingur. Flökt
anda í dimmu og myrkri. Illur andi situr alls staðar að
svikráðum við þá, í ljóninu sem ræðst á þá, í fjallinu sem
gýs. Kristin trú færir þeim hins vegar þá trú að goðmögn
stjórni ekki gangi náttúrunnar og að sá sem reis upp frá
dauðum á páskum hafi vald yfir illum öndum. Kristin trú
færir þeim umfram allt trú á framtíðina og tilgang lífs-
ins.“
Samkeppni er á þessu sviði sem öðrum en Jakob segir
íslam sækja fram í Keníu og víðar í Afríku og augljóst að
þar séu miklir peningar á bak við. „Heiðnin heldur líka
Fósturfjölskylda Jakobs og Auðar Daníelsdóttur: Cornelíus,
Carroline og dætur. Hann er safnaðarleiðtogi og fyrrum nem-
andi. Hún æfir langhlaup eins og fleiri í fjölskyldu Jakobs.
Ganga aftur á
bak upp í tímann
Séra Jakob Ágúst Hjálmarsson hefur varið drjúgum tíma í Pókot-
héraði í Keníu síðan hann lét af starfi dómkirkjuprests fyrir um
þremur árum. Hann segir þjóðirnar geta lært hvora af annarri.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Séra Jakob Ágúst Hjálmarsson við guðsþjónustu í Pókot. Hann ber heimamönnum afar vel söguna. Þeir hafa tekið vel í kristniboðskap Íslendinga.
Ljósmyndir/Jakob Hjálmarsson