Morgunblaðið - 17.02.2010, Blaðsíða 27

Menning 27FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. FEBRÚAR 2010
BÓKAÚTGÁF-
AN IÐNÚ hefur
gefið út fyrstu
víetnamsk-ís-
lensku/íslensk-
víetnömsku orða-
bókina eftir þær
Anh-Dao Tran og
Valdísi Stefáns-
dóttur. Anh-Dao
Tran segir að
bókin sé þannig
til komin að þær Valdís hafi tekið til
við að þýða orðalista úr norsku fyrir
sautján árum og gera íslensk-víet-
namskan orðalista, en þær ákváðu
svo að bæta verulega í svo listinn
varð um 5.000 orð. Hún fluttist svo
til Bandaríkjanna um tíma 1999 og
hélt þá áfram að vinna við bókina, en
þegar hún sneri aftur hingað til
lands 2001 æxluðust mál svo að hún
hélt ein áfram með verkið, sem end-
aði í 20.000 orðum.
„Eitt af helstu vandamálunum var
að það var ekki til víetnamskt stafa-
sett og töluverð vinna var að koma
því sem búið var að gera inn í rétt
stafasett og síðan að raða orðunum í
rétta stafrófsröð, en það endaði með
því að ég varð að gera það í hönd-
unum,“ segir Anh-Dao og bætir við
að Geoffrey M. Pettypiece hjá Odda
hafi einnig unnið mikið og gott starf
við verkið. Þess má geta að Anh-Dao
skrifaði einnig bókina Icelandic for
beginners í samvinnu við Stanislaw
Bartoszek, en sú bók hefur verið
þýdd á pólsku og þýsku.
20.000 orð
á bók
Fyrsta víetnamsk-
íslenska orðabókin
Anh-Dao
Tran
PORTÚGALSKI
píanóleikarinn
Maria João Pires
er nú á kveðju-
tónleikaferð um
heiminn, enda
hyggst hún setj-
ast í helgan stein
á næsta ári og
helga sig starfi
fyrir fátæk börn í
Brasilíu.
Pires, sem fæddist 1944, er gjarn-
an talin með helstu píanóleikurum
síðustu áratuga, en hún vakti fyrst
athygli í heimalandi sínu þegar hún
hlaut helstu verðlaun ungra tónlist-
armanna níu ára gömul. Hún sigraði
síðan í sérstakri Beethoven-keppni
píanóleikara í Brussel 1970 og hefur
verið heimsþekkt síðan.
Pires hefur leikið á grúa tónleika
um allan heim og einnig inn á fjöl-
margar plötur, en hún er samnings-
bundin útgáfufyrirtækinu virta
Deutsche Grammophon. Hún hefur
verið umdeild í heimalandi sínu, að
því er hún segir sjálf í nýlegu viðtali
við breska dagblaðið The Times,
vegna þess að hún hafi viljað að
stuðningur við fátæk börn og börn
sem verða fyrir ofbeldi yrði aukinn
til muna, meðal annars með tónlist-
arþjálfun. Fyrir fjórum árum sauð
upp úr á milli hennar og portú-
galskra stjórnvalda og lyktaði með
því að hún fluttist til Brasilíu, hafn-
aði portúgölsku ríkisfangi sínu og
gerðist svo brasilískur þegn á síð-
asta ári. Hún settist að í borginni
Salvador og hefur starfað að líkn-
armálum og vill nota tónlist, aðal-
lega kórstarf, til að hjálpa börnum
til að takast á við erfiðleika í lífi sínu.
Pires kveð-
ur píanóið
Maria
João Pires
BRAGI Ólafsson ræðir um til-
urð bókar sinnar Gæludýranna
í hádegisfyrirlestri í stofu 105 á
Háskólatorgi næstkomandi
fimmtudag kl. 12.00. Fyrirlest-
urinn er í röð hádegisfyrir-
lestra sem Ritlist og Bók-
mennta- og listfræðastofnun
Háskóla Íslands efna til í vetur
undir yfirskriftinni „Hvernig
verður bók til?“, en þar veita
rithöfundar innsýn í tilurð
þekktra ritverka, lýsa vinnulagi sínu frá hugmynd
að fullfrágenginni bók og ræða um viðhorf sín til
skáldskaparins. Gæludýrin var önnur skáldsaga
Braga og önnur skáldsaga hans til að verða til-
nefnd til Íslensku bókmenntaverðlaunanna.
Bókmenntir
Bragi Ólafsson og
Gæludýrin
Bragi
Ólafsson
TÓNLEIKARÖÐINNI Tónar
við hafið í Þorlákshöfn verður
fram haldið í kvöld þegar Tóm-
as R. Einarsson treður upp
með sex manna latínsveit sinni,
en Tómas hefur verið duglegur
við latíntónlist á undanförnum
árum og meðal annars gefið úr
þrjár skífur með þannig músík.
Tómas leikur á bassa í sveitinni
en aðrir sveitarmenn eru Ósk-
ar Guðjónsson á saxófón,
Kjartan Hákonarson á trompet, Ómar Guð-
jónsson á gítar, Matthías M.D. Hemstock á
trommur og Pétur Grétarsson á kongatrommur.
Tónleikarnir verða í Versölum, Ráðhúsi Ölfuss í
Þorlákshöfn, og hefjast klukkan 20:00.
Tónlist
Latíntónar við hafið
í Þorlákshöfn
Tómas R.
Einarsson
UNDANFARIN ár hafa
Passíusálmar Hallgríms
Péturssonar verið lesnir á
páskaföstunni í kirkjum lands-
ins. Þar hafa ýmsir komið við
sögu, en í Grafarvogskirkju
hafa ráðherrar og þingmenn
lesið úr sálmunum kl. 18:00 alla
virka daga föstunnar. Stein-
grímur J. Sigfússon fjármála-
ráðherra hefur lesturinn næst-
komandi miðvikudag og les þá
fyrsta sálminn. Hver lestur er hluti af stuttri
helgistund sem stendur yfir í 15 mínútur og hefst
hver stund kl. 18:00 og lýkur kl. 18:15. Alls verða
lestrarnir 31 og verður síðasti lesturinn 31. mars
nk., daginn fyrir skírdag.
Bókmenntir
Upp, upp, mín sál
og allt mitt geð
Steingrímur J.
Sigfússon
Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
ÚTGÁFA á ljósmyndabókum hér á
landi hefur alla jafna byggst á því að
gefa út „túristabækur“, bækur með
landslagsmyndum fyrir ferðamenn
sem hingað koma. Víst hafa reglu-
lega komið út bækur sem ekki falla
undir þessa skilgreiningu, en þær
eru sjaldséðari. Það vekur því óneit-
anlega athygli að bókaútgáfan
Crymogea hyggst gefa út þrjár ljós-
myndabækur á þessu ári og er með
fleiri slíkar bækur í bígerð, aukin-
heldur sem hún hyggst gefa út bæk-
ur sem helgaðar eru íslenskri list og
hönnun.
Dreifing um heim allan
Kristján B. Jónasson, annar eig-
enda og útgáfustjóri Crymogeu, tek-
ur undir það að það sé dýrt fyrirtæki
að gefa út ljósmyndabækur, en hann
telji að slík útgáfa geti vel borið ár-
angur ef rétt sé að verkinu staðið.
„Við setjum prentvélina ekki í gang
með neina bók nema við séum búin
að fjármagna grunnkostnað útgáf-
unnar og séum með bók sem hægt sé
að selja á stærra markaðssvæði,“
segir hann og bætir við að bækurnar
sem forlagið gefi út séu hugsaðar
fyrir dreifingu um heim allan.
„Fyrstu verkin eru einmitt að fara
í alþjóðlega dreifingu núna, eins og
bókin Íslensk samtímahönnun, sem
kemur út í lok mánaðarins, og eins
erum við að fara að gefa út bók um
sýningu Yoshitomo Nara og graf
hópsins í Listasafni Reykjavíkur í
vetur, sem við gefum út í samvinnu
við safnið og er fyrst og fremst hugs-
uð fyrir alþjóðlega dreifingu.
Það er náttúrlega alltaf áhætta að
gefa út svo viðamikil og vönduð
verk, þrátt fyrir að við séum búin að
fjármagna þau að mestu leyti áður
en farið er af stað. Alla jafna gera
bækurnar ekki mikið meira en
standa undir sér, en ef bók gengur
vel eru möguleikarnir að auka tekj-
urnar eðlilega mun meiri á alþjóð-
legum markaði.“
Ekki að finna upp hjólið
Kristján segir að hann sé ekki að
finna upp hjólið í þessum efnum,
hugmyndafræðin að baki Crymogeu
sé áþekk því sem ljósmynda- og
listaverkaforlög Evrópu starfa eftir.
„Þetta er því hefðbundið og eðlilegt
form á þessari útgáfu. Við reynum
að hafa þrjár stoðir í tekjuöflun;
bækur fyrir alþjóðlegan markað,
hefðbundna bókaútgáfu að mestu
fyrir heimamarkað, eins og stórvirk-
ið Flora Islandica eftir Eggert Pét-
ursson sem kom út 2008 og vænt-
anlega bók með fuglateikningum
Benedikts Gröndals, og svo bóka-
framleiðslu, sem byggist á því að við
vinnum bækur fyrir önnur forlög
hérlendis og erlendis.“
Miklar sviptingar hafa verið í
bókaútgáfu víða um heim og sumir
myndu ganga svo langt að segja tím-
ana viðsjárverða, en Kristján segist
ekki hafa miklar áhyggjur af framtíð
bókaútgáfu, enda segist hann þeirr-
ar skoðunar að útgáfa á vönduðum
ljósmynda- og listaverkabókum sé
sá hluti bókaútgáfunnar sem lengst
muni lifa. „Það er auðvitað gaman að
vinna við útgáfu á metsölubókum,
skáldsögum, en það er enn skemmti-
legra að vinna með ljósmyndurum,
og myndlistamönnum og bækur
skipta sjónrænar listir miklu máli,
eru vitnisburður um feril, sögu og
sýn, um ákveðin þroskaskeið og
verkefni. Starfsemi Crymogeu
byggir á skýrri sýn á að við erum
forlag sem gefur út sjónrænar bæk-
ur og á þeim grundvelli ætlum við
okkur að stækka. Fyrirtækið er með
skýrt tekjulíkan sem á að skila okk-
ur þeim vexti sem við keppum að.“
Ljósmyndalist á bók
 Crymogea sérhæfir sig í íslenskum ljósmynda- og listaverkabókum  Áhersla
lögð á alþjóðlega útgáfu og dreifingu  Meiri áhætta og meiri tekjumöguleikar
Morgunblaðið/Ernir
Alþjóðleg Kristján B. Jónasson segir að starfsemi bókaforlagsins Crymo-
geu snúist ekki um gróðabrask heldur að vaxa hægt og örugglega.
SELLÓLEIKARINN Sæunn Þorsteinsdóttir
leikur einleik í fyrsta sinn með Sinfóníuhljómsveit
Íslands annað kvöld á tónleikum sem bera yf-
irskriftina Tónar úr nýja heiminum, en á efnis-
skránni eru verk eftir Dvorák, Bartók og Stra-
vinskíj sem öll voru samin í Vesturheimi.
Sæunn Þorsteinsdóttir byrjaði fimm ára gömul
að læra á selló hjá Hauki Hannessyni, en þegar
hún var sjö ára fluttist hún til Bandaríkjanna og
hefur búið þar að mestu síðan. Hún útskrifaðist
frá Cleveland Institute of Music og hélt svo til
náms í Juilliard-skólanum í New York.
Hún býr um þessar mundir í New York og kem-
ur fram reglulega sem meðlimur Ensemble
ACJW og kynnir tónlist, kennir, og spilar fyrir
nemendur í Public School 28 í Brooklyn og öðrum
grunnskólum New York-borgar. Sæunn er nýbúin
að taka upp þrjár svítur fyrir einleiksselló eftir
Benjamin Britten sem eru væntanlegar til útgáfu
í haust hjá Centaur Records.
Sæunn segir að svo skemmtilega vilji til að
sellókonsert Dvoráks sé einmitt ástæða þess að
hún gerðist sellóleikari. „Ég heyrði hann fyrst
átta eða níu ára gömul og hann er eiginlega
ástæða þess að ég spila á selló í dag. Ég lærði
hann svo þegar ég var fjórtán ára á Akureyri, en
hef alltaf gengið með það í maganum að fá að spila
hann með hljómsveit.“ Fyrir vikið segir Sæunn að
hún sé laus við allan kvíða gagnvart einleikara-
hlutverkinu á fimmtudagskvöld, hún finni bara til
tilhlökkunar. „Það er auðvitað alltaf erfitt að spila
á Íslandi, frammi fyrir fjölskyldu og vinum, en
það er líka skemmtilegt og þá sérstaklega að fá að
vinna með íslenskum hljóðfæraleikurum.“
Laus við allan kvíða
Morgunblaðið/Ernir
Tilhlökkun Sæunn Þorsteinsdóttir segir að það
sé erfitt að spila á Íslandi, en líka skemmtilegt.
Leikur einleik í fyrsta sinn með Sinfóníunni
Eins og Kristján nefnir hér til hliðar
kemur Iceland in Comtemporary De-
sign út hjá Crymogeu nú í lok febr-
úar. Í vor kemur svo bók með ljós-
myndum Einars Fals Ingólfssonar
þar sem hann kallast á við 112 ára
gamalt verk eftir William Coll-
ingwood og gefin verður út í sam-
vinnu við Listahátíð. Fyrsta al-
þjóðlega útgáfa Crymogeu kemur
líka út í vor, bók um norðurljósin sem
gefin verður út í Kanada og Þýska-
landi. Ljósmyndabókin Last Days of
the Arctic eftir Ragnar Axelsson
kemur út í fjórum löndum í sept-
ember og um líkt leyti bókin með
verkum Yoshitomo Nara, bók með
áður óútgefnum teikningum Bene-
dikts Gröndals, ljósmyndabók Péturs
Thomsens og eins bók með mál-
verkum Ragnars Kjartanssonar frá
Feneyjatvíæringnum.
Bækur í aðsigi
Eitt athyglisverð-
asta málmbandið nú
um stundir er Trivium, sem
á lögheimili í Orlando31
»