Skólablaðið - 01.04.1962, Blaðsíða 14

- 98 -

viðtal við þorstein j. halldörsson
Háværar hljóðbylgjur með sveiflu-
tfðni einhvers staðar á milli 64 og 1024
laumuðust í gegnum mitt ytra og innra
eyra og settu hamar, steðja og ístað
hranalega á hreyfingu. Hljóðgjafinn var
hljómskífa svört, sem snerist f næsta
herbergi og á var greyptur bátsöngur
eftir Chopin.
"Þetta er bezta verk Chopins, " sagði
Þorsteinn, þar sem hann sat á dívanin-
um og horfði út í loftið, "að minnsta
kosti segir Nietzsohe það"
"Finnst þér gaman að rómantík?"
spurði ég.
"Rómantfk er á^æt í hófi. Menn
ættu að spila hana a vorin. Svo ættu
menn að spila Bach á veturna, Beethov-
en og Mozart á sumrin, Debussy á haust-
in og nútfmatónlist allt árið. "
^'Hvaða tónlist þykir þér bezt? "
"Smekkur manna breytist mjög eftir
aldri, og er ég ekki undanskilinn því
lögmáli. Hrifnastur er ég nú af Beethov-
en og Bach, einkum Bach, tónlist hans
er stærðfræði tónum klædd. Svo finnst
mér einnig mjög gaman að Debussy, en
ekki hef ég enn komizt á það þroskastig
að hafa gaman af óperum. Annars er
ég á móti þvf að gera svona upp á milli
forma. Ég hef orðið var við, að ýmsir
menn hnýta mjög í píanókonserta. Þetta
finnst mér alls ekki rétt. Píanókonsert-
ar eru margir ágætir, þeir eru drama-
tfskir og túlka vel spennu milli tveggja
afla. "
list?
'Þú munt hafa áhuga á nútfmatón-
II
"Já, ég er mjög mikill aðdáandi nú-
tímatónlistar. Einkum þykir mér gaman
að Bartók, Stravinsky og Ernest Bloch.
Það er skelfilega leiðinlegt, hve lítill
áhugi er hér á nútímatónlist og hve lítið
heyrist af henni. "
Nú var skífan runnin á enda, og
hljóp þá Þorsteinn fram og setti Lyrfska
svítu eftir Alban Berg á fóninn.
"Jæja, " sagði ég, þegar hann kom
aftur, "Viltu nú ekki í stuttu máli segja
mér þína lffsspeki? "
Þorsteinn brosti : "Það get ég ekki
gert í stuttu máli. Ég er engin vél, svo
að það er ekki hægt að setja mig í gang
eins og segulband. 1
"En viltu þá ekki byrja á að segja
mér, hvaða leiðir þú telur vænlegastar
til að þekkja þennan heim? "
"Jo, " sagði Þorsteinn og stakk
puttanum upp f sig. "Maðurinn hefur
fjórar ólíkar aðferðir, trú, list, vísindi
og heimspeki, til að skilja og skynja
heiminn. Þær eru allar mikilvægar á
sinn hátt og eiginlega ekki sambærilegar.
Það fer eftir skapgerð hvers og eins,
hvaða leið hann velur. Trúin er elzt og
hefur loðað við manninn frá fyrstu tfm-
um. Hún hefur tekið miklum breytingum
°g göfgazt mjög, frá fjölgyðistrú á ein-
gyðistrú og loks f fullkomnasta formið.
sem er algyðistrú. "
"Hvað telur þú að nútfminn geti
byggt á trúnni? "
"Fyrir okkur er trúin fyrst og
fremst tæki til að kynnast viðhorfum
eldri kynslóða. Trúin er túlkun manns-
ins á heiminum. Hið eina, sem frum-
maðurinn þekkti, var hann sjálfur, og
hann gæddi þvf tilveruna sinni eigin pers-
ónu. Sfðar jókst þekking manna, svo að
ekki var hægt að fella hana að einföldum
trúarhugmyndum. Þá urðu menn að leita
á aðrar slóðir, og við það varð heim-
spekin til og sfðar vísindin.
Trúin er nú ófullkomið tæki til að
kynnast eðli tilverunnar, en samt er það
svo, að vísindamenn eins og Heisenberg,
Einstein og Jeans eru alltaf að laumast
með einhvers konar guðshugmynd fyrir
aftan punktinn, sem þeir setja á eftir
stærðfræðiformúlunum. Þetta mundi ég
segja, að væri sama tilhneigingin og hjá
frummanninum. Þekkingin er alltaf að
aukast, og guð verður stöðugt að vfkja