Skólablaðið - 01.04.1962, Blaðsíða 24

108 -

"New York er ekki Ameríka, " segja
Bandaríkjamenn. En hún hefur einn
kost, segja Bostonbúar norður frá, og
hann er sá, að það fara margar járn-
brautarlestir á dag þaðan til Boston.
1 Mið-Vestrinu tala trúaðir bændur um
New York eins og ísraelsmenn töluðu
um Sodomu og undrast lanjjlundargeð
guðs, að hann skuli ekki lata rigna eldi
og brennisteini yfir syndugan skrílinn.
Það má vel vera, að New York sé
ekki Ameríka, en hún er þá heil heims-
álfa út af fyrir sig - já, jafnvel heimur-
inn allur í smáum stíl, ef nokkuð getur
smátt kallazt í sjálfri héimsborginni
utan smáborgaranna, en af þeim er vist
nóg. Þar eru allar þjóðir, öll þjóðerni,
öll þroskastig neðan frá kjallarahvelfingu
mannlífsins upp á efstu tröppu himna-
stigans.
Það væri ævistarf að kynnast borg-
inni til nokkurrar hlítar, og fátt eitt unnt
að segja í smágrein af skammri kynn-
ingu.
Sú New York, sem allir kannast við
með skýjakljúfum og breiðgötum, er mi&-
borgin á Manhattan, mjórri og lan^ri
eyju 4x20 km með 2 milljónum fbua.
Eyju þessa keyptu Hollendingar af Indfán-
um fyrir 24 dollara og greiddu með
whisky og rauðum treHum og kölluðu
Nýju Amsterdam. En New York er raun-
ar margar borgir, auk Manhattan Bronx,
Brooklyn, Queens og Richmond, sem all-
ar eru mun svipminni og lægri 1 loftinu.
Borgin er ung og göturnar regluleg-
ar. öll byggðin er í reglulegum ferhyrn-
ingum og áttirnar eru austur og vestur
og upp og niður, uptown og dovmtown.
Göturnar eru töluse^tar flestar, nafnlaus-
ar og persónulausar. Þar eru engar
þjóðsögur tengdar við þær. Þjóðsögur
tolla ekki við tölur. Þar eru engir
draugar, álfar í steinum eða nykrar í
vötnum. Börn í Amerfku eru yfirleitt
ekki myrkfælin. Þjóðtrúin varð eftir í
gömlu löndunum, en rauði óttinn kom í
staðinn. Annars þurfa þeir ekki til að
fylla upp í fásinnið. Tilbreytingin er
ærin fyrir þá, sem lifa í hringiðu líð-
andi stundar.
Ekki er þar huldufólkinu fyrir að
fara, því að það þolir ekki hávaða, en
hann er ærinn þar vestra. Eftir götun-
um bruna bflarnir, jrfir þeim strætis-
vagnar á hrikalegum bi*úm og neðanjarð-
ar eða járnbrautir með mannabein í
maganum.
Ameríkumenn hafa gaman af þvf,
sem er stórt. "Biggest in the world" ^
á þar heima á öllum sviðum. Þeir njóta
þess að nefna háar tölur, hvað við telj-
um grobb. En veruleikinn er þar hrika-
legur og ótrúle^ur, og guð hjálpi þeim
sem hægir á ser og fer að hugsa um
hin hinztu rök lífsins. Hann verður
troðinn undir í umferðinni.
Einhvers staðar las ég það, að
skýjakljúfarnir á Manhattan væru 700 yfir
20 hæðir, á 2. hundrað yfir 30 hæðir,
fáeinir yfir 70 og einn, Empire State
Building, 102 hæðir. Heldur eru þessir
risavöxnu kassar ljótir og hver öðrum
likir, dökkir og skítugir, en þó er glugga-
þvottur iðkaður þarna uppi í háloftunum.
Einstaka byggingar eru þó mjög fagrar
og þeirra fegurst bygging Sameinuðu
þjóðanna, sem þó er aðeins 39 hæðir.
Þessar byggingar eru mannabústaðir
og skrifstofur, þar sem maðurinn sjálf-
ur, herra sköpunarinnar, er orðinn eins
og lítill maur, sem gengur að starfi eft-
ir eðlishvöt án þess að íhuga.
íhugun munksins, sem lokar augunum í
litlum klefa til að skyggnast inn í huga
sinn, er andstæða New Yorkarans, sem
lifir borgarlífinu og gengur á kvöldin á
Broadway með glýju ljósauglýsinganna í
augum og hávaða stórborgarinnar í eyr-
um { leit að dægradvöl ytri áhrifa, sem