SunnudagsMogginn - 10.04.2011, Side 31

10. apríl 2011 31
H
elena Dejak er fædd og upp-
alin í Ljubljana; borgin til-
heyrði þá gömlu Júgóslavíu
en er nú höfuðborg Slóveníu.
Helena hóf ung störf í ferðaþjónustu og
því má þakka að hún kynntist landinu
bláa. Nú hefur hún búið hér í hartnær
fjóra áratugi og er alsæl. „Akureyri er
minn staður,“ segir hún.
„Jæja,“ segir Helena allt í einu í upp-
hafi samtals okkar. Skellihlær síðan eins
og hún gerir svo oft, þessi lífsglaða, bros-
milda kona.
„Slóvenar verða alltaf jafn hissa þegar
ég nota þetta orð í tíma og ótíma – jæja!
Ég er orðinn svo mikill Íslendingur.“
Norður-Ísland og Grænland
Árið 1974, þegar Helena var að nálgast
þrítugt, hitti hún Íslending sem var á
ferðalagi ytra og flutti fljótlega hingað
upp eftir. Þau Vilhjálmur Ingi Árnason,
fyrri eiginmaður hennar, ráku í áratug
bændagistingu í Pétursborg, skammt
norðan Akureyrar og Helena segist
snemma hafa áttað sig á því að mjög lítil
afþreying var í boði á svæðinu, fyrir þá
erlendu ferðamenn sem hún tók á móti.
Því tók hún til sinna ráða og stofnaði
ferðaskrifstofu. Þetta var 1989.
„Það var eiginlega bara tvennt í boði;
við gátum komið fólki út í Grímsey annað
slagið með póstflugi og svo var hægt að
fara til Mývatns. Ég hugsaði með mér að
fólk yrði að hafa eitthvað meira að gera
þegar það kæmi hingað, velti fyrir mér
ýmsum möguleikum og komst að því að
líklega væri bara best að stofna ferða-
skrifstofu sjálf, þótt það hafi alls ekki
verið hugmyndin fyrst í stað.“
Hún hefur alla tíð lagt áherslu á að taka
á móti erlendum ferðamönnum og
skipuleggja dvöl þeirra hér á landi, eink-
um á Norðurlandi. Þá hefur hún að auki
lagt mikla áherslu á ferðir til Grænlands
og tekið þátt í uppbyggingu ferðaþjón-
ustu þar af miklum krafti.
Helena er fædd 1946 og strax í mennta-
skóla fór hún á námskeið til þess að verða
fararstjóri fyrir enskumælandi ferða-
menn sem komu til gömlu Júgóslavíu.
„Með því opnuðust dyr fyrir mig. Ég fékk
mjög gott starf strax eftir menntaskóla og
svo fór ég í nám til Bretlands, sem var
reyndar afskaplega erfitt fyrir fólk frá
kommúnistaríkjum á þeim tíma. Það var
heilmikið vesen að fá dvalarleyfi en
ferðaskrifstofan sem ég vann hjá vottaði
að ég væri heiðarleg og að ég myndi halda
áfram að vinna þar eftir nám.“ Hún
dvaldi þrjú ár í Cambridge og lærði bæði
ensku og sögu.
Helena segir Breta hafa ferðast mikið
til Júgóslavíu á þessum árum, þannig að
hún hafði nóg að gera sem fararstjóri og
töluvert var um ráðstefnur þar sem hún
starfaði sem túlkur. „Þá fékk maður ekki
slík verkefni nema að hafa próf til þess;
ekki eins og í Afríku á Íslandi, að það sé
nóg að frændi þekki einhvern!“
Hún segist strax hafa heillast af ferða-
mennskunni. „Þjónustulund er hluti af
mínum karakter og mér finnst gaman og
jafnvel nauðsynlegt að sjá aðra verða
glaða. Ég hef gaman af að þjóna fólki.“
Dauður maður í lyftu
Fyrstu Íslendingarnir sem Helena hitti
voru menntaskólanemar frá Akureyri í
útskriftarferð í Opatija. „Það var heldur
betur reynsla; ég hafði aldrei séð fólk
drekka svona mikið! Einu sinni var
hringt til mín og sagt að einn þeirra væri
dauður í lyftunni. Ég sá fyrir mér að ég
yrði að útvega kistu, ganga frá nauðsyn-
legum pappírum og koma líkinu til Ís-
lands. En þegar ég kom á staðinn var
maðurinn alls ekki dauður heldur dauða-
drukkinn. Mér létti strax mjög mikið!“
segir hún hlær sínum smitandi hlátri.
Helena hefur nú starfað í ferðamálum
42 ár, fyrst sem leiðsögumaður í Júgó-
slavíu sem fyrr segir, og síðar starfs-
maður Ferðamálaráðs landsins, bæði
heima í Júgóslavíu, í Bretlandi og í
Bandaríkjunum.
Nonni, hvað á ég
að gera næst?
Ferðaskrifstofan Nonni er í gömlu, gullfallegu húsi í miðbæ Akureyr-
ar. Þar ræður ríkjum Helena Dejak, sem starfað hefur í ferðaþjónustu
í 42 ár og kynnti Íslendingum Portoroz í Júgóslavíu á sínum tíma. Í
sumar býður hún upp á ferð í beinu flugi að norðan til Slóveníu.
Skapti Hallgrímsson skapti@mbl.is
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson