SunnudagsMogginn - 10.04.2011, Qupperneq 33

10. apríl 2011 33
„Ég þurfti að leggja töluvert á mig til þess að fá Slóvenana til að samþykkja að lenda á
Akureyri; þetta er ekki beinlínis nafli alheimsins og flugvöllurinn að mörgu leyti ekki jafn
vel búinn og Keflavíkurflugvöllur. Ég þurfti að beita miklum þrýstingi til þess að fá þetta í
gegn og fór í því skyni til Slóveníu í febrúar,“ segir Helena um ferðina sem hún skipu-
leggur í sumar – en þá kemur hópur Slóvena til Akureyrar og íslenskir túristar fara með
vélinni til baka, til rúmlega viku dvalar.
Hugmyndina að ferðinni til Íslands áttu ferðaskrifstofur ytra og tilefnið er í raun að
minnast þess að í fyrra voru 20 ár síðan Íslendingar voru á meðal þeirra fyrstu til að við-
urkenna sjálfstæði Slóveníu þegar
forráðamenn landsins lýstu því yf-
ir. „Þeir vildu koma fólki til Íslands,
í tilefni tímamótanna, til þess að
gróðursetja tré í þakklæti fyrir sjálf-
stæðisviðurkenninguna á sínum
tíma,“ segir Helena, sem fékk sitt
fram. Að vélin lenti á Akureyri og
að gróðursett yrði í Kjarnaskógi,
þar sem hún fékk úthlutaðan sér-
stakan reit til þess arna. Þangað
verður haldið beint frá flugvellinum
þegar vélin lendir, 24. júní. Sama
dag fer vélin baka, til Ljubljana, og
Íslendingarnir koma heim aftur
átta dögum síðar, 2. júlí. Flogið er
með 136 sæta Airbus vél slóv-
enska flugfélagsins Adria Airways.
„Ég hafði mjög gaman af því að
samband skyldi haft við mig. Þeir hefðu getað talað við hvern sem er hér á Íslandi, en
ég er þekkt í ferðabransanum í Slóveníu og menn vita að ef ég tek eitthvað að mér þá
geri ég það vel,“ segir Helena.
Ferðalangarnir í sumar eru „venjulegir“ Slóvenar; fólk sem hefur mikinn áhuga á Ís-
landi og hefur jafnvel komið hingað áður. „Það gengur vel að selja í ferðina frá Slóveníu
og við vonum að ferðin héðan verði líka vel setin. Ýmislegt er í boði, til dæmis seldist
strax upp í gönguferð í Ölpunum og þess vegna bættum við við hjólreiðaferð fyrir þá
sem vilja hreyfa sig og vonum að fólki finnist það spennandi kostur. Það er þó ekki ferð
án þæginda því gist verður á fjögurra stjarna heilsuhóteli og fólk getur því notið heilsu-
lindanna.“ Þá segir hún nánast uppselt í sólarstrandarferðina til Portoroz.“
Helena segir Slóveníu ákaflega fallegt land. „Ég er viss um að enginn verður fyrir von-
brigðum. Fjölbreytnin er líka mjög mikil og stutt frá fjöllunum og niður á strönd.“
Tæplega 15 þúsund Íslendingar komu til Portoroz á meðan Helena var fararstjóri á
árunum 1975 til 1980. Þá var flogið vikulega yfir sumarið til Trieste á Ítalíu og ekið yfir
landamærin og stundum var flogið beint til Ljubljana. „Þá fór ég til Slóveníu í maí og
kom aftur í september. Það var mikil reynsla og oft fyndið. Þá voru gjaldeyrishöft á Ís-
landi eins og núna og fólk kom stundum með dollara eða pund í pokum. Sumir týndu
þeim reyndar á leiðinni af því að þeir höfðu verið á fylleríi!“ segir Helena og skellihlær.
Hún rifjar upp að sumar íslensku konurnar prjónuðu peysur á ströndinni og seldu til
þess að afla sér gjaldeyris. „Ég útvegaði þeim oft kaupendur og seldar voru mörg hundr-
uð peysur. Útlendingum fannst þá flott að ganga í lopapeysum þótt Íslendingum hafi
kannski ekki þótt það sérlega fínt í þá daga.“
Frá Ljubljana, höfuðborg Slóveníu.
Í næst stærsta helli í heimi, sem er að finna í Postonja Slóveníu.
Vildu koma til Íslands í tilefni
20 ára sjálfstæðis Slóveníu
Víða er fagurt í Slóveníu. Myndin er tekin í Bled.
ísbjarnarskinn og selskinn. Ég kenndi
þeim smám saman og árið 2004 var stigið
stórt skref því þá eignuðust heimamenn
80% í fyrirtækinu, eins og ætlunin var
strax í byrjun. Ég á því bara 20% en
mestu máli skiptir að margar fjölskyldur
lifa nú af því að sjá um hundasleðaferðir,
kajakferðir og gönguferðir á svæðinu.“
Helena segir að einstaklega gaman hafi
verið að fylgjast með því hvernig fyr-
irtækið hefur þróast hægt og rólega.
„Þetta er sjálfbært fyrirtæki; ég fékk
ekki lán til að stofna það en með hjálp
heimamanna tókst það. Ég trúði því af
öllu hjarta að fólkið gæti gert þetta, það
hlustaði á mig og það er virkilega gaman
að koma í heimsókn núna og sjá hvað þau
gera þetta vel.“
Helena á Nonna Travel ein, því sem
næst. Eiginmaður hennar, Sigurður Að-
alsteinsson, yfirflugstjóri hjá Flugfélagi
Íslands, á 2% og er stjórnarformaður.
Starfsemi Nonna er í gömlu húsi í mið-
bænum sem fyrr segir. Svo skemmtilega
vill til að húsið, Brekkugata 5 var eitt af
þeim fyrstu sem Helena kom í, eftir að
hún flutti til landsins. „Ég kom til Ak-
ureyrar í desember 1974 og það var strax í
janúar að ég gekk hér inn. Hér var kram-
búð sem seldi meðal annars enskar bæk-
ur, sem ég var einmitt að leita að. Hér var
í boði hunang frá Rússlandi og ýmislegt
dót frá Kína svo ég nefndi dæmi. Það var
pólsk kona sem afgreiddi mig; kona sem
giftist Kobba manni sínum í gegnum
síma, skilst mér!“
Helena segist strax hafa fundið hve
góður andi var í húsinu. „Og ég hugsaði
með mér að gaman yrði að eignast þetta
hús. Svo gerðist það rúmlega 20 árum
síðar! Og hér er enn huggulegur og góður
andi, þó við höfum endurnýjað húsið
nánast frá grunni.“
Húsið var byggt 1902. Helena og Sig-
urður keyptu það 1995 „og síðustu 10 ár
höfum við endurnýjað það nánast allt, að
innan og utan, og ætlum að ljúka því
verki á næsta ári. Það hefur kostað mikla
vinnu og mikla peninga en við höfum
gert þetta hægt og rólega og í stað þess að
taka peninga út úr fyrirtækinu höfum við
sett peninga inn í það með því að taka
húsið svona í gegn; við höfum ekki tekið
lán heldur fjármagnað verkefnið án þess
að fara út í einhverja vitleysu.“
Svo skellihlær hún og brosir breitt.
Henni finnst of lítið hafa breyst síðan.
„Það þarf að breyta hugsun Íslendinga
því annars kemur sams konar kreppa
aftur eftir 40 ár. Byggja verður upp traust
og eitt af því sem fólk þarf að læra er að
spara. Við erum ábyrg fyrir öllu sem við
gerum og mestu máli skiptir að vera
heiðarlegur. Í ferðaþjónustu er það til
dæmis lykilatriði. Hafi maður traust þá
hefur maður allt sem þarf.“
Hún talar um mikilvægi þess að hlúa
vel að því sem fyrir hendi er og huga að
framtíðinni. Árni Valur Vilhjálmsson,
sonur Helenu, hefur starfað með henni
síðustu átta ár og mikið verið á Græn-
landi. „Hann er að verða þrítugur; Jesús
minn hvað tíminn líður hratt!“
Helena segist gera sér grein fyrir því að
hún verði brátt að hægja á og sé því
markvisst að afhenda syni sínum ým-
iskonar þekkingu, m.a. hvernig best sé
að reka fyrirtækið. „Maður þarf t.d. ekki
að vera ríkur en þó að geta lifað af
vinnunni. Mestu skiptir er að vera heið-
arlegur við sjálfan sig og aðra í launa-
greiðslum og hafa gaman af því sem
maður er að gera. Ég byrja í vinnunni
snemma á morgnana og allt í einu er
klukkan orðin sex! Vinnuvikan byrjar á
mánudegi en svo finnst manni allt í einu
kominn föstudagur!“
Samstarf við grænlenska veiðimenn
Helena stofnaði dótturfélag Nonna Travel
í Grænlandi árið 1997, með nokkrum
veiðimönnum í bænum Ittoqqortoormiit
sem Íslendingar þekkja líklega flestir
undir danska nafninu, Scoresbysund.
„Ástæða þess að ég fór út í þetta var að
Grænlendingarnir þorðu ekki að stíga
það skref að stofna fyrirtæki sjálfir; ég
vissi hins vegar að Þjóðverjar, Bretar og
Kanadamenn litu svæðið hýru augu og
veltu fyrir sér að koma á fót ferðaþjón-
ustu á svæðinu. Yrði af því var ég viss um
að þá yrði lítið eftir af peningunum á
staðnum heldur yrði fólk í þessu 500
manna þorpi bara þrælar og hefði lítið
upp úr því. Þess vegna vildi ég stofna fyr-
irtæki til þess að taka á móti útlend-
ingum, fyrirtæki sem smám saman gæti
komist í hendur heimamannanna
sjálfra.“
Árið eftir stofnun urðu tveir hluthafar.
„Þeir áttu enga peninga en mér var alveg
sama. Þeir borguðu með því að gefa mér