Morgunblaðið - 04.06.2010, Blaðsíða 26

26 Minningar
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. JÚNÍ 2010
✝ Sveinn Stef-ánsson, fyrrver-
andi íþróttakennari
og lögregluþjónn,
fæddist á Mýrum í
Skriðdal 30. október
1913. Hann lést að-
faranótt 25. maí 2010
á hjúkrunarheimilinu
Eir í Reykjavík.
Foreldrar hans
voru Stefán Þór-
arinsson, bóndi og
hreppstjóri á Mýrum í
Skriðdal í S-
Múlasýslu, f. 6. sept-
ember 1871, d. 17. janúar 1951, og
Jónína Salný Einarsdóttir, f. 4. maí
1877, d. 14. september 1917. Sveinn
var áttundi í röð tíu alsystkina en
síðar bættust fimm hálfsystkini í
hópinn. Alsystkini Sveins voru Ein-
þór, Einar, Þórarinn, Zophonías,
Magnús, Methúsalem, Pálína Fann-
ey, Ingibjörg og Jón. Þau eru nú öll
látin. Hálfsystkinin voru Bergþóra
(látin), Garðar, Svavar, Jón Björg-
vin og Jónína Salný.
Eftir lát móður sinnar var Sveinn
tekinn í fóstur til föðursystur sinn-
ar Sigríðar Þórarinsdóttur og
manns hennar Sveins Guðmunds-
þeirra eru a) Ásta María Hjaltadótt-
ir f. 1958, gift Sverri Gestssyni og
eru börn þeirra Eyrún, Hjalti,
Ragna, Marta Kristín og Laufey. b)
Ásthildur Hjaltadóttir f. 14. nóv-
ember 1963, gift Erikjan Rutten og
eru dætur þeirra Ásgerður, Fanney
Thera og Janneke Sif.
Sveinn lauk prófi við Héraðsskól-
ann á Laugarvatni og síðan íþrótta-
kennaraprófi frá Íþróttakennara-
skólanum á Laugarvatni 1936. Eftir
það hélt hann austur á land og var
ráðinn kennari hjá íþróttafélaginu
Huginn á Seyðisfirði. Ári seinna
var hann ráðinn til íþróttafélagsins
Þróttar á Neskaupsstað og kenndi
þar þar til hann fluttist suður
haustið 1938. Í Reykjavík kenndi
hann hjá Jóni Þorsteinssyni íþrótta-
kennara og æfði jafnframt fimleika
hjá Glímufélaginu Ármanni. Hann
fór með því félagi í fræga sýning-
arferð til Svíþjóðar sumarið 1939.
Um haustið hóf hann starf sem lög-
reglumaður í Keflavík en gekk til
liðs við lögregluna í Reykjavík
haustið 1941. Hann var ráðinn í bif-
hjólasveit lögreglunnar 1942 og var
í þeirri sveit öll stríðsárin. Hann
starfaði sem lögreglumaður í
Reykjavík til starfsloka eða til árs-
ins 1983.
Útför Sveins verður gerð frá
Grafarvogskirkju í dag, 4. júní 2010
og hefst athöfnin kl. 13.
sonar að Kirkjubóli í
Norðfjarðarsveit þar
sem hann ólst upp.
Fóstursystkini hans
voru Guðmundur,
Þórarinn og Svava.
Sveinn kvæntist Ástu
Maríu Jónsdóttur 17.
apríl 1946. Dóttir
þeirra er Sigrún f. 2.
október 1946, mynd-
listarkennari og bók-
safns- og upplýsinga-
fræðingur.
Eiginmaður hennar
er Hannes Jónsson
flugvirki f. 30. september 1945.
Synir þeirra eru a) Sveinn Stefán f.
1971, kvæntur Helgu Krist-
insdóttur og eru dætur þeirra Hild-
ur og Sigrún. b) Arnar f. 1976,
kvæntur Sigurlaugu Þorsteins-
dóttur og eru dætur þeirra Agnes
Engilráð, Embla María og Hrafn-
tinna Margrét. c) Einar f. 1976,
kvæntur Ásu Rún Björnsdóttur og
eru synir þeirra Hannes Björn og
Kristján Rúnar. Dóttir Ástu af
fyrra hjónabandi er Eyrún Eiríks-
dóttir f. 28. janúar 1933. Eig-
inmaður hennar er Hjalti Jón Þor-
grímsson f. 30. júlí 1926. Dætur
Ég man vel fyrstu kynni okkar
Sveins fyrir rúmum 40 árum. Hún
Sigrún þín og ég vorum að kynnast
og hún ákvað að óhætt væri að sýna
mig fjölskyldu sinni. Við komum til
ykkar í Hveragerði, sem þið Ásta
voruð þá nýbúin að eignast. Eddý og
Hjalti voru með þér að hreinsa út allt
það ónýta áður en uppbyggingin
gæti hafist. Og Hveró varð þitt stolt
og þinn sælureitur. Stoltur varstu og
máttir líka vera það af þínu mikla
starfi, þegar þú fékkst viðurkenn-
ingu frá bæjarfélaginu fyrir garðinn.
Og nú þegar fjölskyldan hóf endur-
byggingu á þessum sælureit tókst þú
fullan þátt í þeim undirbúningi og
hafðir skoðanir á flestu sem því við-
kom. Þetta segir mikið um áhuga
þinn, vilja og getu til að vera með
okkur alveg fram á hinsta dag þótt
þinn sterki líkami hafi verið að gefa
eftir nú seinni árin og þá sérstaklega
eftir erfitt lærbrot og sýkingar sem
fylgdu. Þetta slys batt þig við hjóla-
stól og ekki átti kyrrsetan vel við þig,
hvorki líkamlega né sálarlega. En
þínar sterku skoðanir og þinn sterki
vilji var óskaddaður allt fram í lokin
og þú ræddir heimsmálin fram á síð-
asta dag.
Vegna búsetu okkar Sigrúnar í
Lúxemborg fyrstu árin okkar saman
náðum við ekki að kynnast eins vel
og ég hefði kosið en það breyttist
fljótt eftir að við Sigrún fluttum
heim og bjuggum fyrstu árin hér
heima fyrir ofan ykkur Ástu á Haga-
mel 29. Margar voru ferðirnar í
Hveró þar sem við Sigrún og strák-
arnir okkar þrír nutum samveru með
ykkur Ástu og mikið voru synir okk-
ar og þú sælir með hvorir aðra bæði
þá og alla daga síðan. Margt var líka
brallað í Hveró og þú varst vel á und-
an þinni samtíð þegar við byggðum
bæði gufubað og setlaug fyrir um 35
árum, langt á undan pottamenning-
unni, og vel var að verki staðið því
enn er setlaugin óskemmd. Ég náði
ekki að kynnast þér sem íþrótta-
manni og íþróttakennara en margar
myndir hef ég séð og marga söguna
hef ég heyrt frá þér og af ferli þínum
í íþróttunum. Sérstaklega man ég
eftir hversu ánægður þú varst með
sýningarferð Glímufélagsins Ár-
manns til Svíþjóðar 1939. Einnig af
íþróttaþjálfun á Austfjörðum.
En ég kynntist þér einnig vel sem
einum reffilegasta lögregluþjóni í
Reykjavík, alltaf vel til hafður og
barst þig sérstaklega vel. Gaman var
að myndum og sögum frá þeim tíma
þegar þú varst meðal þeirra lög-
regluþjóna sem fyrstir störfuðu við
bifhjólasveit Lögreglunnar í Reykja-
vík, en þú varst valinn í það starf
vegna líkamsstyrks en það var ekki á
allra færi að ráða við Harley David-
son þeirra tíma og það á malarveg-
um. Þær voru víst ófáar ferðirnar á
bifhjólinu til Þingvalla næstu árin.
Þú byrjaðir snemma að skrifa
minningar og greinar í tímaritið
Múlaþing og Lögreglublaðið sem þú
ritstýrðir um tíma. Fyrir nokkrum
árum tókuð þið Sigrún hluta þessara
skrifa saman og gáfuð út bók sem er
vel metin innan fjölskyldunnar.
Með þessum minningum kveð ég
og þakka þér mikinn og góðan stuðn-
ing við mig og mína fjölskyldu og
einnig margar og góðar samveru-
stundir á árum okkar saman.
Hannes Jónsson.
Elsku afi, nú ertu farinn frá okkur.
Þú varst alltaf svo rosalega góður
við mig og alla sem ég þekki til. Það
var sama hvað var, alltaf hvattir þú
mann og hjálpaðir á allan þann hátt
sem þú gast. Ég man ekki eftir að þú
hafir nokkurn tímann orðið mér
reiður (eða nokkrum ef út í það er
farið). Þú sýndir mér svo sannarlega
í verki hvað náungakærleikurinn er
mikilvægur og mikils virði.
Ég man eftir hversu skemmtileg-
ar ferðirnar okkar til Hveragerðis
voru þegar ég var lítill. Við fórum í
sund, unnum í garðinum, gengum
inn dalinn og þú sýndir mér fuglana
og blómin í náttúrunni. Ég hef engan
hitt sem þekkti jafn mikið af fuglum
og blómum og þú. Ég trúi því ennþá
að veðrið sé alltaf betra í Hveragerði
eins og þú hélst fram, enda er næst-
um alltaf sól í minningum þaðan. Það
var ekki sú heimsókn þar eða á
Hagamelnum sem ekki var boðið
upp á eitthvað með rjóma, helst
sykruðum, og það í stórum skömmt-
um og haldið stíft að gestunum.
Eftir að þú komst á Eir skiptir þú
síðan yfir í koníak og súkkulaði, enda
erfitt að vera að þeyta mikinn rjóma
þar.
Þú varst orðinn fjörgamall en ég
held að þú hafir alls ekki verið búinn
að fá nóg. Þú fylgdist fram á síðustu
stundu alltaf vel með öllu sem var að
gerast í kringum þig og í fréttunum.
Þú hafðir skoðanir á því og oft
komstu með nýja hlið á því sem var
að gerast. Fram á síðustu dagana
varstu að ræða olíuslysið í Mexíkó,
pólitíkina hérna heima eða húsið í
Hveragerði. Það var alltaf gaman að
heimsækja þig á Eir og ég held að
þér hafi liðið mjög vel þar.
Mér finnst frábært að þú skyldir
hafa skrifað og gefið út fyrir okkur
æviminningarnar þínar og í raun al-
veg stórmerkilegt fyrir hálftíræðan
mann. Ég á eftir að lesa þær oft þeg-
ar mér verður hugsað til þín og rifja
upp þá góðu tíma sem við áttum sam-
an.
Elsku afi, þú varst einn af mínum
bestu vinum og ég á eftir að sakna
þín mjög mikið.
Takk fyrir allt,
Sveinn Stefán.
Hann afi Sveinn var einstakur
maður, sem vildi helst af öllu að fólki
liði vel í kringum sig. Maður var
varla kominn inn um dyrnar þegar
farið var að stjana við mann og
tryggja að maður hefði það sem best.
Hann afi var mjög hlýr og einlægur,
auk þess sem hann gaf sér alltaf tíma
fyrir mann.
Ég og Arnar vörðum mörgum
helgum hjá afa Sveini og ömmu
Ástu, bæði á Hagamelnum og í
Hveragerði. Á hverjum morgni var
farið í sund og á kvöldin voru þjóð-
sögur og ævintýri alltaf lesin fyrir
háttinn. Þess á milli var tímanum
eytt utan dyra við að kanna Vest-
urbæinn, klífa Hamarinn í Hvera-
gerði eða hjálpa til við garðyrkjuna,
sem var eitt helsta áhugamálið hans
afa. Þessar stundir eru mér ómet-
anlegar, en þær hafa kennt mér að
væntumþykja og alúð vega stórar
gjafir upp þúsundfalt.
Hann afi sagði gjarnan sögur frá
uppvaxtarárum sínum, sem ég hjálp-
aði mömmu við að skrásetja á meðan
ég var í Háskólanum. Það var gaman
að sitja með honum á Hagamelnum
og fara yfir sögurnar, en það var bor-
in von að útskýra fyrir honum afa
hvernig tölvan geymdi textann á
milli skrifta. Sögurnar voru af ýms-
um toga, en mér finnst, þegar ég
rifja þær upp, að þær séu flestar gott
dæmi um að jákvætt hugarfar og
vinnusemi skili manni langt í lífinu.
Mér finnst að þessir eiginleikar hafi
leitt afa í gegnum lífið og gert hann
að þeim manni, sem hafði einna mest
áhrif á mig.
Kærar þakkir fyrir allar góðu
stundirnar, elsku afi, þær mun ég
geyma ævilangt.
Einar.
Ég kynntist eiginmanni mínum,
nafna Sveins og barnabarni, í háskól-
anum vorið 1996. Fljótlega eftir að
við fórum að draga okkur saman
stakk Svenni upp á því eitthvert há-
degið að við kíktum í hádegisverð til
afa hans og ömmu sem byggju stutt
frá háskólasvæðinu, hann langaði að
kynna mig fyrir þeim. Mér fannst
það heldur stórt skref á þessum
tímapunkti, það þurfti því einhverjar
fortölur áður en ég lét til leiðast. Þau
hjónin Sveinn og Ásta bjuggu þá í
fallegri íbúð á Hagamelnum.
Ég man vel eftir þeim hlýju mót-
tökum sem við fengum og mér varð
strax ljóst að þeir nafnar væru nánir.
Við settumst í eldhúskrókinn og veit-
ingum var hlaðið á borðið, þar á með-
al var hrært skyr með sykri og
rjóma, sem ég held ég geti sagt að sé
nokkurs konar fjölskylduréttur. Eft-
ir matinn fór Svenni að finna fyrir
þreytu, eins og stundum vill verða og
því lagðist hann fyrir inni í bókaher-
bergi. Mér varð aðeins um og ó þeg-
ar ég áttaði mig á því að þarna sat ég
ein með ömmu og afa ungs manns
sem ég þekkti frekar takmarkað og á
meðan svaf hann í næsta herbergi.
Ótti minn var þó ástæðulaus, Sveinn
og Ásta létu sér hvergi bregða og
við áttum afslappað og gott spjall
um heima og geima. Þannig voru
mín fyrstu kynni af Sveini afa og ég
fann strax að hann var einstakur
maður, góðhjartaður, skynsamur og
hlýr.
Í framhaldinu fylgdu margar góð-
ar stundir á Hagamelnum, í Hvera-
gerði og nú síðustu árin á Eir. Ég er
honum þakklát fyrir þessar góðu
stundir og það hvað hann reyndist
fjölskyldu minni einstaklega vel.
Hann hafði einnig mikil áhrif á dæt-
ur okkar og til marks um það má
nefna að þegar eldri dóttir okkar
átti að skrifa ritgerð í skólanum um
fyrirmynd sína þá valdi hún að
skrifa um langafa Svein. Hvíl í friði.
Helga Kristinsdóttir.
Sveinn föðurbróðir minn er lát-
inn. Meira ljúfmenni hef ég varla
kynnst um ævina.
Sveinn fæddist á Mýrum í Skrið-
dal þann 30. október 1913 í hóp sjö
systkina en missti móður sína barn-
ungur. Honum var komið í fóstur til
föðursystur sinnar sem var hús-
freyja á Kirkjubóli í Norðfirði. Þar
ólst hann upp og uppeldisbróðir
hans og frændi var Þórarinn Sveins-
son, mikill eldhugi og íþróttafröm-
uður á Austurlandi (f. 1907). Sveinn
kynntist því íþróttalífi, eins og það
var þá, frá blautu barnsbeini.
Snemma bar á frækni hans, eink-
anlega hve handsterkur hann var.
Sjálfur rakti hann þetta til þess
hversu oft hann hefði stokkið upp og
hangið á dyrakarmi og gert ýmsar
kúnstir hangandi á fingurgómunum.
Að loknu námi við Héraðsskólann
á Laugarvatni fór hann í íþrótta-
skólann þar og útskrifaðist vorið
1936. Sama sumar gerðist hann
íþróttakennari á Seyðisfirði. Þar
þjálfaði hann fólk bæði í frjálsum
íþróttum og fimleikum. Sveinn sá
um og stjórnaði frjálsíþróttamóti
um sumarið, sem var fyrst slíkra
móta á Austurlandi. Ráðning hans
rann út um áramót og Sveinn endaði
með því að efna til fjölmennrar fim-
leikasýningar með fjórum flokkum.
Árið eftir var Sveinn endurráðinn
og nú var þjálfað fyrir keppni milli
Austfirðinga og Þingeyinga. Þetta
var í fyrsta skipti, sem Austfirðing-
ar kepptu út á við. Keppendur að
austan voru flestir frá Seyðisfirði,
þjálfaðir af Sveini, og þótt Sveinn
yrði númer eitt í þrem greinum sigr-
uðu Þingeyingar. Þar stóð íþrótta-
iðkunin á eldri merg. Næsta ár
kenndi Sveinn og þjálfaði á Nes-
kaupstað og um tíma bæði á Eiðum
og í Skriðdal.
Haustið 1938 réðst Sveinn sem
húsvörður og forfallakennari til
Íþróttaskóla Jóns Þorsteinssonar í
Reykjavík. Með þessari vinnu æfði
hann fimleika með úrvalsflokki
glímufélagsins Ármanns og fór á al-
þjóðlegt fimleikamót í Stokkhólmi
1939. Fimleikaiðkun Sveins tók
skjótan enda því honum bauðst starf
lögregluþjóns í Keflavík. Á Suður-
nesjum er Sveinn síðan í tvö ár og
aðstaða til íþróttaiðkana mjög frum-
stæð. Þó hélt hann sér í einhverri
þjálfun og keppti í frjálsum á nokkr-
um mótum. Var oft sigursæll. Segja
má að þátttaka hans í íþróttum hafi
endað með þessu, í dag teldist hún
hafa endað áður en hún byrjaði.
Þegar ég var smástrákur austur á
Reyðarfirði var ég mjög stoltur af
því að eiga frænda í löggunni í
Reykjavík. Sjálfsagt hef ég notað
það í útistöðum við félagana! En
þessi frændi átti eftir að vera mér
haukur í horni svo um munaði. Hann
bjó þá með sinni góðu konu, Ástu
Maríu Jónsdóttur á Ásvallagötu 15
og fékk ég að gista í stofunni hjá
þeim þegar ég kom í fyrsta sinn til
Reykjavíkur til að keppa í meistara-
móti Íslands í frjálsum íþróttum. Þá
hjálpaði hann mér og hvatti, fylgdi
mér um bæinn og upp á Melavöll.
Sumarið 1956 voru þau Ásta og
Sveinn flutt að Hagamel 29 og leigði
ég hjá þeim. Sem fyrr var Sveinn
vakinn og sofinn að styðja mig og
styrkja í sportinu. Í næsta húsi var
þá Gerður Unndórsdóttir í foreldra-
húsum, kona mín til 52 ára!
Megi minningin um góðan dreng
lengi lifa.
Vilhjálmur Einarsson.
Sveinn föðurbróðir minn hefur
lokið langri og farsælli lífsgöngu
sinni og mun hans ávallt verða
minnst með hlýhug og þakklæti af
þeim fjölmörgu ættingjum og vinum
sem hafa notið gæsku hans og vel-
vilja gegnum árin.
Mér er minnisstætt þegar Sveinn
kom í fyrsta sinn með Ástu konuefni
sitt á æskuheimili mitt að Laugar-
vatni sumarið 1945. Þau voru ung og
ástfangin og þótti mér, 10 ára
stráknum, spennandi að fylgjast með
þeim þegar þau héldu sig vera ein í
stofunni. Sveinn hafði þá nokkrum
árum áður verið sinn hvorn veturinn
í Héraðsskólanum og Íþróttaskólan-
um á Laugarvatni og komu þau Ásta
síðar lengi vel á hverju sumri og lágu
2-3 vikur í tjaldi við vatnið, þar sem
hann veiddi í soðið og bakaði brauð í
hvernum.
Vísast hefur lífsviðhorf Sveins og
þrautseigja að einhverju leyti mótast
af æskuárunum. Fjögurra ára missir
hann móður sína og var hann þá tek-
inn í fóstur af föðursystur sinni í
Norðfjarðarsveit, þar sem hann bjó
uppvaxtarárin við heldur þröngan
kost. Hann var aðeins tvo hálfa vetur
í barnaskóla og var látinn fara að
vinna 12 ára gamall utan heimilisins
við uppskipun og fleira hjá kaup-
mönnum á Norðfirði.
Fyrir mér var Sveinn ímynd heil-
brigði og hreysti, en hann stundaði
alla tíð sund og aðra líkamsrækt og
var ávallt vel á sig kominn. Eftir
íþróttakennaraprófið vorið 1936 fór
hann að kenna á Norðfirði, en tveim
árum siðar við Íþróttaskóla Jóns
Þorsteinssonar í Reykjavík og fór þá
jafnframt að æfa með fimleikadeild
Ármanns. Þótti hann mjög góður
fimleikamaður og fór með Ármanni
til margra Evrópulanda þar sem
flokkurinn vakti mikla athygli. –
Sveinn gekk til liðs við lögregluna
1939, fyrstu tvö árin í Keflavík, en
síðan í Reykjavík þar sem hann
starfaði allt til eftirlaunaaldurs.
Sveinn var mjög farsæll í lögreglu-
starfinu og leysti vel úr hverjum
vanda af stakri lipurð og hógværð.
Sveinn var fagurkeri á bókmennt-
ir og listir og bar heimili þeirra hjóna
þess augljóst vitni. Hann var ágæt-
lega ritfær og skrifaði greinar í blöð
og tímarit og var ritstjóri Lögreglu-
blaðsins um tíma. Fyrir um þremur
árum gaf hann út myndskreytta 250
blaðsíðna bók sem hann kallaði
„Hættur en ekki hálfnaður“, bráð-
skemmtileg og einkar fróðleg ævi-
minningabrot sem hann gaf ættingj-
um og vinum. – Sveinn og Ásta
eignuðust sælureit í Hveragerði þar
sem Sveinn fékk útrás fyrir atorku
sína og sköpunargleði og hlaut að
launum verðskuldaða viðurkenningu
frá Hveragerðisbæ fyrir vel hirtan
og fallegan garð.
Þau tvö skipti sem Sveinn seldi
húsnæði sitt við búsetuskipti, skip-
uðust mál þannig að kaupendur voru
úr minni nánustu fjölskyldu og í
þeim viðskiptum ríkti gagnkvæmt
traust og sanngirni. Aðeins nokkrar
vikur eru síðan Sveinn kom í heim-
sókn og áttum við ásamt Sigrúnu
dóttur hans dagstund saman og nut-
um þá sem fyrr fróðleiks hans og
góðrar frásagnargáfu.
Við Lára og fjölskylda okkar vott-
um Sigrúnu, Eddý og fjölskyldum
þeirra innilega samúð. Genginn er
góður maður sem ræktaði garðinn
sinn í orði og verki. Blessuð sé minn-
ing hans.
Stefán G. Þórarinsson.
Hávaxinn, hægur, glæsilegur og
góður. Þetta er það fyrsta sem kem-
ur upp í hugann þegar maður minn-
ist Sveins Stefánssonar.
Það var á Hagamel 29 sem Sveinn
og Ásta, konan hans, reistu sér hús
og bjuggu þau þar lengstan hluta
ævinnar. Það var þar sem hann stóð
og tók á móti nýjum íbúum til að
bjóða þá velkomna af þeirri ljúf-
mennsku og gestrisni sem einkenndi
þau hjón.
Þau voru mörg sporin sem gengin
voru á milli hæða á Hagamelnum og
ljúfar veigar þegnar hjá frumbyggj-
unum Sveini og Ástu.
Sveinn var víðlesinn og hafði ein-
staklega skemmtilegan frásagnarstíl
þar sem hann lifði sig inn í liðna at-
burði og gerði þá svo ljóslifandi að
Sveinn Stefánsson