Morgunblaðið - 30.06.2010, Blaðsíða 14

FRÉTTASKÝRING
Einar Örn Gíslason
einarorn@mbl.is
Sú staða gæti komið upp að dómur Hæsta-
réttar um ólögmæti gengistryggðra lána hefði
neikvæð áhrif á þrotabú gömlu viðskiptabank-
anna. Heimild er fyrir því í lögum um gjald-
þrotaskipti að lýsa kröfu í þrotabú eftir að
formlegur frestur til þess rennur út, sé
ákveðnum skilyrðum fullnægt. Eitt þeirra skil-
yrða er að krafan verði til eftir úrskurð um að
bú skuli tekið til gjaldþrotaskipta. Krafan
kemur þá til skoðunar sem almenn krafa, hún
nyti ekki forgangs. Nýlegur dómur Hæstarétt-
ar hefur skapað töluverða óvissu um afdrif
gengistryggðra lána og hvernig endurgreiðslu
þeirra skuli háttað. Fari svo að miðað verði við
samningsvexti eða vexti Seðlabanka Íslands er
líklegt að fjöldi lánþega muni hafa greitt of
mikið af lánum sínum og krefjist í kjölfarið
leiðréttingar á því. Krafan verður m.ö.o. til eft-
ir úrskurð um gjaldþrotaskipti.
Gömul lán dregin fram á ný?
Þau lán sem gerð voru upp á árunum fyrir
hrun færðust hvorki yfir í nýju bankana né í
þrotabú hinna gömlu, þar sem þau töldust úr
sögunni. Nú kann hins vegar að reynast
ástæða til að dusta rykið af þeim. Samkvæmt
úrskurði Hæstaréttar, sem vísar til laga um
vexti og verðtryggingu frá 2001, er gengis-
trygging lána frá þeim tíma ólögmæt, og gildir
því einu hvort þau eru að fullu gerð upp nú þeg-
ar dómur er loks fallinn. Nokkuð er um liðið
síðan frestur til að lýsa nýjum kröfum í
þrotabú gömlu bankanna rann út, en Steinunn
Guðbjartsdóttir, formaður slitanefndar Glitnis,
segir það kunna að vera mögulegt að þeir sem
greitt hafi upp lán sín við gömlu bankana geti
komið kröfu að á grundvelli áðurnefndrar laga-
heimildar. Slitastjórn muni taka afstöðu til
þeirra, þegar og ef þeim verði lýst. Steinunn
áréttar að þetta kunni líka að virka í hina átt-
ina, þ.e. að Glitnir geti talið sig eiga kröfu
vegna vangreiddra lána. Gengisvísitala ís-
lensku krónunnar lækkaði til að mynda all-
nokkuð frá því síðari hluta árs 2002, til ársloka
2006. Þetta þýðir með öðrum orðum að krónan
styrktist á umræddu tímabili, og ættu þeir að
hafa notið góðs af þeirri þróun sem voru með
skuldbindingar í annarri mynt en krónu. Þeir
sem greiddu upp gengistryggð lán sín á þeim
tíma eru því hugsanlega ekki lausir allra mála
og gætu jafnvel átt von á kröfu sér á hendur.
Hagsmunir þeirra eru jafnframt beinlínis
gagnstæðir hagsmunum þeirra sem horft hafa
upp á lán sín hækka upp úr öllu valdi. Umfang
hugsanlegrar leiðréttingar er enn í lausu lofti,
og mikill munur á útkomunni eftir því hvort
miðað er við samnings- eða seðlabankavexti.
Ríkisstjórn, Seðlabanki og Alþjóða gjaldeyr-
issjóðurinn hafa öll lýst því yfir að það sé
Hæstaréttar að skera úr um þann ágreining.
Glugginn opnast fyrir nýjar kröfur
Morgunblaðið/Jim Smart
Uppspretta óvissu Dómur Hæstaréttar um ólögmæti gengistryggingar lána, sem féll á dög-
unum, heldur enn áfram að vekja spurningar. Þess er nú beðið að óvissunni verði eytt.
 Lánþegar sem greiddu upp gengistryggð lán við gömlu bankana gætu átt þess kost að gera kröfu í
þrotabú þeirra, hafi gengi verið þeim óhagstætt á lánstímanum  Bankar gætu svarað í sömu mynt
Gömul lán upp á borðið
» Heimild er fyrir því í lögum um
gjaldþrotaskipti að lýsa kröfu í
þrotabú eftir að auglýstur frestur
renni út, sé hægt að sýna fram á að
krafan hafi orðið til eftir þann tíma.
» Úrskurður Hæstaréttar um ólög-
mæti gengistryggðra lána gefur
ástæðu til að ætla að gerðar verði
kröfur á gömlu bankana fyrir hönd
lánþega sem greiddu upp lán sín fyrir
hrun, og urðu fyrir neikvæðum áhrif-
um vegna gengisþróunar krónunnar.
14 FréttirVIÐSKIPTI | ATVINNULÍF
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. JÚNÍ 2010
● Forsvarsmenn Apple segja að á laug-
ardag hafi fyrirtækið verið búið að selja
1,7 milljónir iPhone 4-snjallsíma, þrem-
ur dögum eftir að tækið var sett í sölu.
Steve Jobs, forstjóri Apple, hefur beð-
ist afsökunar á því að ekki hafi verið til
nægilega mikið magn af símum, en
margir hafa orðið tómhentir frá að
hverfa. Jobs segir í tilkynningu að fyr-
irtækið hafi einfaldlega ekki annað eft-
irspurn. „Þetta er besti árangur nýrrar
vöru í sögu Apple,“ sagði Jobs.
iPhone 4 rokselst fyrstu
þrjá dagana í sölu
REUTERS
iPhone 4 Selst eins og heitar lumm-
ur og Apple annar ekki eftirspurn.
● Skuldabréfavísitala GAM Manage-
ment, GAMMA: GBI, lækkaði um 0,6% í
gær, í miklum viðskiptum. Viðskipti
með skuldabréf námu 17,5 milljörðum
króna. Verðtryggða vísitalan, GAMMAi:
Verðtryggt, lækkaði um 0,9% í 8,1 millj-
arðs króna viðskiptum og sú óverð-
tryggða, GAMMAxi: Óverðtryggt, lækk-
aði um 0,1% í 9,4 milljarða króna veltu.
Það sem af er ári hefur heildar-
vísitalan, GAMMA: GBI, hækkað um
9,3%. Vísitalan yfir verðtryggð bréf hef-
ur hækkað um 7,75% og óverðtryggða
vísitalan hefur hækkað um 13,17%. Kauphöllin Mikil velta í gær.
Mikil viðskipti með skuldabréf í kauphöllinni í gær
● Evrópska flugfélagið Ryanair ætlar að draga úr flugframboði um 16% næsta
vetur um breska flugvelli. Skýrist það af háum sköttum og flugvallargjöldum,
samkvæmt tilkynningu frá Ryanair. Tekur breytingin gildi í nóvember og þýðir
hún að farþegum Ryanair um breska flugvelli fækkar um tvær milljónir í vetur.
Forstjóri Ryanair, Michael O’Leary, vísar til spænska fyrirtækisins BAA sem
á og rekur sex breska flugvelli og segir að Ryanair muni beina viðskiptum sín-
um til þeirra landa sem bjóði ferðamenn velkomna í stað þess að skattleggja
þá. Segir hann háa skatta í Bretlandi og há flugvallargjöld BAA fæla ferða-
menn frá Bretlandi. Þetta geti þýtt að um tvö hundruð manns missi vinnuna.
Ryanair dregur úr framboði
● Breska ríkisútvarpið, BBC, hefur
ákveðið að hætta að bjóða nýjum
starfsmönnum þær ríflegu eftirlauna-
greiðslur, sem tíðkast hafa innan fyr-
irtækisins fram til þessa. Einkageirinn í
Bretlandi hefur að undanförnu skert
mjög lífeyrisgreiðslur til starfsmanna,
og nú þurfa starfsmenn opinberra fyr-
irtækja og stofnana að sætta sig við
viðlíka skerðingu, í ljósi fjármálakrepp-
unnar, að því er segir í frétt Wall Street
Journal. Fjármálastjóri BBC, Zarin Pat-
el, segir að breytingarnar spari fyrir-
tækinu u.þ.b. þriðjung af árlegum
greiðslum. Á árinu 2009 greiddi BBC
222 milljónir punda í lífeyrissjóð sinn.
BBC minnkar lífeyri
 


   



 
 
 

  

!  "
  "
#  "
$ % & '  '

$
()$( $ *!
+,-./-
+0/.1/
+,,.1-
,+.2+,
+0.33+
+4.1,-
++3.0,
+.1143
+-0./,
+54.1-
+,-.40
+0/.0
+,,.-1
,+.23/
+0.-,0
+4.134
++-.,5
+.1520
+-0.--
+54.0,
,+1./014
+,0
+01./3
+,/.,
,+.+/1
+0.--3
+4.5,1
++-.5-
+.155+
+02.11
+53./4
Bjarni Ólafsson
bjarni@mbl.is
Farið er óblíðum orðum um Jón Ásgeir Jóhannesson og
viðskiptafélaga hans í umfangsmikilli umfjöllun í nýjustu
helgarútgáfu norska viðskiptablaðsins Dagens Nærings-
liv. Ber umfjöllunin fyrirsögnina „Bankaræningjar“ og í
henni er farið yfir það hvernig Jón Ásgeir byggði upp sitt
viðskiptaveldi í samvinnu við ættingja og félaga eins og
Jóhannes Jónsson, Pálma Haraldsson og Hannes Smára-
son.
Styðjast blaðamennirnir að miklu leyti við skýrslu
rannsóknarnefndar Alþingis og málshöfðanir Glitnis á
hendur Jóni Ásgeiri, Pálma, Lárusi Welding og fleirum.
Í umfjölluninni er mikil áhersla lögð á að segja frá
veisluhöldum og gjálífi útrásarvíkinganna, jafnvel eftir
að bankarnir voru lagstir á hliðina. Sagt er frá veislum í
glæsisnekkjunni Thee Viking í Bandaríkjunum, gríðar-
legum hátíðahöldum í Mónakó og dýrum málsverðum
hér á landi. En einnig er farið yfir viðskiptahætti Jóns
Ásgeirs og félaga, eins og þegar Sterling flugfélagið var
selt fram og til baka á milli FL Group og fyrirtækja
Pálma Haraldssonar og umfangsmikilla uppkaupa Baugs
á breskum verslanakeðjum.
Vitnað er til ummæla breskra athafnamanna um „ís-
lensku leiðina“, sem fólst í því að kaupa fyrirtæki dýrum
dómum með lánsfé. Einn á að hafa sagt við félaga sinn:
„Þú átt hund og ég á kött. Við verðleggjum dýrin á millj-
arð dollara hvort um sig. Ég kaupi hundinn af þér og þú
köttinn af mér og nú erum við ekki lengur gæludýraeig-
endur. Nú erum við fjármálamenn með milljarð dala í
eigið fé.“
Þróun mála í Glitni eftir að bankinn komst í hendur
Jóns Ásgeirs, Pálma og Hannesar er einnig gerð skil í
greininni. Er fjallað um það hvernig lán bankans til
tengdra aðila tvöfölduðust eftir eigendaskiptin og það
hve greiðan aðgang eigendur höfðu að fjármagni frá
bankanum, jafnvel eftir að ljóst var að í óefni stefndi.
„Bankaræningjarnir“
 Norska viðskiptablaðið Dagens Næringsliv fjallar um
viðskiptaveldi Jóns Ásgeirs og hrun íslensku bankanna