Fréttablaðið - 12.10.2011, Blaðsíða 12

12 12. október 2011 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871 Á undanförnum tveimur árum hefur orðið 140 milljarða viðsnúningur í rekstri
ríkisins og ef ekki væri fyrir vaxtakostnað
væri ríkissjóður rekinn með 40 milljarða
hagnaði á næsta ári. 57% af þessu aðhaldi
hafa átt sér í stað í gegnum útgjöldin – 43%
í gegnum tekjurnar. Engu að síður hefur
ríkisstjórnin aukið útgjöld til velferðar-
mála, samanborið við fyrri ríkisstjórnir. Þá
hafa skattar aldrei náð því að vera jafn stór
hluti af landsframleiðslu í tíð ríkisstjórnar
Jóhönnu Sigurðardóttur og þeir voru í tíð
ríkisstjórnar Framsóknar og Sjálfstæðis-
flokks. Það þýðir að í tíð íhaldsins tók ríkið
á „góðæristímum“ stærri hluta af veltu
þjóðfélagsins í skatta en ríkið gerir í dag.
Það hefur líka gleymst að síðan ríkis-
stjórn Jóhönnu Sigurðardóttur tók við hefur
tekjuskattur lækkað hjá 60-70% einstak-
linga. Þannig höfum við reynt að létta undir
með þeim sem lægstu tekjurnar hafa. Alls
greiða 85 þúsund manns að lægra hlutfall
af tekjum sínum í skatt árið 2010 en árið
2008.
Á fyrri helmingi þessa árs mældist hag-
vöxtur á Íslandi 2,5% sem er meiri hag-
vöxtur en hjá helmingi ríkja með þróað
hagkerfi (innan OECD). Hrunið sópaði burt
13-14 þúsund störfum en nú hefur orðið
viðsnúningur á vinnumarkaði. Síðustu tvö
árin hefur störfum fjölgað um 3.600 eða
nokkuð umfram fjölgun starfandi fólks. Þá
hefur atvinnuleysi ekki verið minna síðan í
ársbyrjun 2009 og er mjög lágt í alþjóðleg-
um samanburði.
Björgunaraðgerðum hrunsins er smátt
og smátt að ljúka. Undanfarin ár hafa
reynst okkur erfið og mörg okkar munu
glíma við eftirköst hrunsins til einhverrar
framtíðar.
En við erum búin með það versta og
smátt og smátt er hagkerfið að taka við sér.
Margir ráðandi aðilar virðast uppteknir
við að draga máttinn úr þjóðinni með nei-
kvæðu tali. Látum af slíku enda erum við
sjálfum okkur verst með bölmóði. Fjöl-
margt er að færast til betri vegar og ef við
tökumst á við óleyst verkefni með jákvæðni
að vopni, mun okkur farnast betur.
HALLDÓR
Undanfarin ár hafa reynst
okkur erfið og mörg
okkar munu glíma við eftirköst
hrunsins til einhverrar framtíðar.
Árangur hefur náðst
Efnahagsmál
Magnús Orri
Schram
alþingismaður
K
ristinn H. Gunnarsson, fyrrverandi alþingismaður, skrif-
aði góða grein hér í blaðið í gær um þá sjálfsblekkingu,
sem alltof margir virðast enn lifa í, að „hægt sé að strika
út efnahagsáhrif hrunsins og hverfa aftur til lífskjara
ársins 2007“.
Kristinn bendir á að lífskjör og kaupmáttur ársins 2007 hafi
byggzt á alltof hátt skráðu gengi, viðskiptahalla og lántökum, með
öðrum orðum verið blekking. „Pólitísk umræða er föst í 2007 og
öll orkan fer í kröfur til stjórnvalda um að færa skuldurum aftur
gærdaginn. Hagsmunasamtök heimilanna stjórna umræðunni og
ístöðulitlir stjórnmálamenn keppast um að lofa því að strika út
hrunið og færa kjósendum aftur 2007-lífið,“ skrifar Kristinn. „En
það er alltaf einhver sem borgar.“
Hér skrifar maður sem nýtur
reynslu og yfirsýnar stjórnmála-
mannsins, en þarf ekki framar að
sækjast eftir endurkjöri og getur
fyrir vikið sagt hlutina eins og
þeir eru. Stjórnmálamenn sem
eru enn í bransanum eru ekki
eins duglegir að segja okkur þá
umbúðalaust.
Umræðan um ríkisfjármálin ber þess oft merki. Of sjaldan horf-
ist fólk í augu við hina einföldu staðreynd að við höfum ekki efni á
þeim ríkisrekstri, sem á góðæristímanum var þaninn út yfir mörk
hins forsvaranlega. Þótt enn sé hvorki búið að ná ríkisútgjöldunum
niður í það sem þau voru í byrjun aldarinnar né fjölda ríkisstarfs-
manna tala margir eins og verið sé að færa þjónustu ríkisins aftur
um áratugi þegar reynt er að laga útgjöldin að tekjunum.
Þegar Guðbjartur Hannesson velferðarráðherra sagði í ágúst
síðastliðnum að vel væri hægt að lifa með því að fara 3-4 ár til
baka í þjónustu heilbrigðiskerfisins varð náttúrlega allt vitlaust.
En Guðbjartur benti á það augljósa; að á árunum 2004 til 2006 var
þjónusta heilbrigðiskerfisins í fremstu röð miðað við flest önnur
ríki. Á útgjaldaaukningunni síðan þá höfum við ekki efni og eigum
að horfast í augu við það.
Það er alltaf einhver sem borgar, segir Kristinn H. Gunnarsson.
Ekki örlar á miklum skilningi á því í umræðum um skuldavanda
heimilanna sem stjórnmálamenn taka þátt í af miklu ábyrgðarleysi.
Þar gleymist oft að þótt allir hafi það heldur verra en fyrir hrun,
er það ekki nema um fimmtungur sem er í verulegum erfiðleikum.
Hinir borga af lánunum sínum.
Þegar rætt er um „leiðréttingu“ á lánum með því að fella niður
allar verðbætur frá hruni gleymist líka að almenningur mun óhjá-
kvæmilega bera kostnaðinn með einum eða öðrum hætti. Í tilfelli
Íbúðalánasjóðs og Landsbankans myndu skattgreiðendur borga
beint. Í tilfelli annarra banka er líklegt að skattgreiðendur yrðu
að bæta þeim tjónið af því að fella niður skuldir, sem verið er að
borga af. Í tilviki lífeyrissjóðanna myndu sjóðfélagarnir, launþegar
í landinu, bera kostnaðinn.
Á meðan markmiðin eru fullkomlega óraunhæf er umræðan
föst í kviksyndi, segir gamli þingmaðurinn. Þeir sem nú sitja á
þingi mættu gjarnan koma sér upp úr vilpunni og reyna að koma
umræðunni á grunn hinna bláköldu staðreynda í staðinn fyrir að
halda áfram að reyna að villa um fyrir fólki og skapa falskar vonir.
Gamall þingmaður segir hlutina umbúðalaust:
Upp úr
kviksyndinu?
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Þú greiðir f. símanr. og að
ra n
otk
un
skv
. v
er
ðs
kr
á
á
si
m
in
n.
is
Ef þú ert með GSM eða Internetið
hjá Símanum færðu aðgang að
Bestu lögunum fyrir 0 kr. í dag.
Magnaður miðvikudagur!
Bestu lögin
fyrir 0 kr. í dag
bestulogin.is
Skannaðu hérna
til að sækja
Barcode Scanner
Greitt skv. gjaldskrá. Nán
ar á
sim
inn
.is
Hin heilaga þrenning
Karli Sigurbjörnssyni er vandi á
höndum. Ljóst er að hann brást rangt
við þegar mál Guðrúnar Ebbu Ólafs-
dóttur kom inn á borð til hans. Útkoma
bókar Guðrúnar Ebbu og viðtal við
hana í Kastljósi hefur enn á ný vakið
upp spurningar um hvernig Karl vélaði
um málið. Og hvernig bregst biskup við
þessari erfiðu aðstöðu? Jú, hann lokar
sig inni á fundi með kollegum sínum,
vígslubiskupum á Hólum og í Skálholti.
Hin heilaga þrenning setur saman
yfirlýsingu, nokkurs konar fréttatil-
kynningu, sem sett er á vef kirkjunnar.
Þetta er eins og skrifað eftir handriti
PR-manna, lokið ykkur af og
lágmarkið skaðann.
Ekki þjónn fólksins
Á sama tíma eru allir fjölmiðlar lands-
ins að reyna að ná tali af biskupi.
Fjölmörgum spurningum er ósvarað,
en Karl telur óþarfa að svara fjöl-
miðlum. Það er trauðla þjónn fólksins
sem lokar sig af og talar við það með
yfirlýsingum. Af hverju sýnir Karl ekki
dug og talar við fólkið í
landinu, ekki síst
þar sem kirkjan
telur sig til-
heyra þjóðinni?
Hneykslun Bjarna Ben
Á meðan kirkjan setur niður vegna
viðbragðsleysis og þagnar forystu
hennar, er rétt að rifja upp orð for-
manns Sjálfstæðisflokksins úr síðustu
eldhúsdagsumræðu. Þar skamm-
aði hann þá þingmenn sem ekki
mættu í kirkju og snupraði Jóhönnu
Sigurðardóttur fyrir að hafa íhugað
að segja sig úr þjóðkirkjunni „án
þess að gefa neinar skýringar“ í
fyrra. Vandræðagangur kirkjunnar
hefur líklega gert það að verkum
að fleiri skilja þær hugleiðingar
forsætisráðherra en hneykslan
Bjarna Benediktssonar.
kolbeinn@frettabladid.is