Fréttablaðið - 12.10.2011, Blaðsíða 16

16 12. október 2011 MIÐVIKUDAGUR
Frá tækifærum til tekjuöflunar
Sjávarútvegsráðstefnan er samskiptavettvangur allra þeirra sem
koma að sjávarútvegi á Íslandi. Innan þessa hóps eru þeir sem starfa
við veiðar, eldi, frumvinnslu, framhaldsvinnslu, sölu og markaðs-
setningu, þjónustu og rannsóknir og þróun, einnig opinberir aðilar,
kennarar og nemendur, fjölmiðlar og aðrir áhugamenn.
Grand Hótel Reykjavík, 13.-14. október 2011

Sjávarútvegsráðstefnan 2011
Fimmtudagur 13. október
Fyrirlestrar: Íslenskur sjávarútvegur - Fundarstjóri: Sjöfn SigurgísladóttirKl. 10:00-11:45
Málstofa A: Markaðstækifæri í Evrópu - Málstofustjóri: Erla KristinsdóttirKl. 13:15-15:00
Málstofa B: Sóknarfæri í veiðitækni - Málstofustjóri: Halla JónsdóttirKl. 13:15-15:00
Málstofa A: Markaðssvæði framtíðarinnar
Málstofustjóri: Inga Jóna Friðgeirsdóttir
Kl. 15:30-17:00
Málstofa B: Vöruþróun - Málstofustjóri: Anna K. DaníelsdóttirKl. 15:30-17:00
Föstudagur 14. október
Málstofa A: Sjávarútvegur og fjölmiðlar - Málstofustjóri: Katrín PálsdóttirKl. 08:30-09:35
Málstofa B: Tækifæri erlendis - Málstofustjóri: Elín Björg RagnarsdóttirKl. 08:30-09:35
Málstofa A: Evrópusambandið og íslenskur sjávarútvegur
Málstofustjóri: Guðný Káradóttir
Kl. 09:55-11:00
Málstofa B: Sjávarklasinn á Íslandi - Málstofustjóri: Stefanía K. KarlsdóttirKl. 09:55-11:00
Samantektir, pallborðsumræður og verðlaunaafhending
Fundarstjóri: Guðbrandur Sigurðsson
Kl. 11:30-13:00
www.sjavarutvegsradstefnan.is
S
W
O
O
S
H
0
9
/2
0
1
1
Ráðstefnuslit - Jón Bjarnason, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherraKl. 13:00
Afhending fundargagnaKl. 09:00-10:00
Rannsóknastofa í næringar-fræði við Háskóla Íslands
og Landspítala rannsakar nær-
ingu og heilsu viðkvæmra hópa í
íslensku samfélagi. Verkefni stof-
unnar eru tvenns konar. Í fyrsta
lagi er um að ræða rannsóknir
sem eru nauðsynlegar í öryggis-
skyni. Þær gera það mögulegt að
meta bæði hættu á næringarefna-
skorti og hættu á ofgnótt og eitr-
unum vegna efna í mat og áhrif
þessa í líkamanum. Í öðru lagi
eru vísindarannsóknir sem auka
þekkingu á tengslum næringar
og heilsu á alþjóðavísu og nýtast
í stærra samhengi víðs vegar um
heim, einnig meðal þeirra þjóða
þar sem aðstæður eru allt aðrar
en hér á landi og matarskortur
viðvarandi.
Oft fara þessar rannsóknir
saman og það sparar ógrynni
fjár og tryggir gæði að vísinda-
rannsóknir, sem eru styrktar af
erlendum og innlendum rann-
sóknarsjóðum, hafa gefið nauð-
synlegar upplýsingar til íslensks
samfélags um öryggi matvæla
og heilsu þeirra sem viðkvæm-
astir eru. Til viðkvæmra hópa
teljast börn, barnshafandi konur,
aldraðir og sjúkir. Sambærilegar
rannsóknir á samspili næringar
og heilsu þessara hópa eru ekki
gerðar annars staðar hér á landi
en á Rannsóknastofu í næringar-
fræði.
Ekki eru neinar fastar fjárveit-
ingar til þessa mikilvæga málefn-
is og byggja þær því fjárhagslega
á elju háskólakennara og nem-
enda við umsóknir um rannsókna-
styrki sem og á framlögum sjóða
og fyrirtækja. Fjáröflunin er auð-
vitað tímafrek og framlög hvorki
örugg né nægileg.
Við þetta verður ekki búið leng-
ur. Það er geysimikilvægt fyrir
íslenskan almenning að rann-
sóknir á því hvað fólk borðar og
áhrif þess á heilsuna séu gerðar
á faglegan hátt og tryggðar með
eðlilegum fjárveitingum. Margs
konar rannsóknir á atvinnu-
starfsemi og iðnaði njóta fastra
fjárveitinga hér á landi. Stöð-
ugar breytingar í umhverfinu og
í matvælaiðnaði valda því að of
áhættusamt og tímafrekt er að
byggja eingöngu á samkeppnis-
og styrktarfé þegar framkvæma
þarf nauðsynlegar rannsóknir af
þessu tagi.
Málefnið krefst aðferðafræði
næringarfræðinnar og mikillar
sérfræðiþekkingar sem þróast
hefur innan Rannsóknastofu í
næringarfræði. Kennarar og
nemendur á stofunni hafa skrifað
fjölda greina og birt í alþjóðleg-
um vísindatímaritum, en það telst
vera gæðastimpill á aðferðafræði
og marktækni verkefnanna. Sam-
félagslegt mikilvægi þeirra felst
í því að meta mataræði með tilliti
til næringarefna, annarra inni-
haldsefna matvæla, hollefna og
eitur- eða aðskotaefna.
Sem dæmi má nefna að þegar
greindur var járnskortur í um
40% ungra barna og tengsl við
minni þroska barnanna við upp-
haf skólagöngu, leiddi það til end-
urbættra almennra ráðlegginga
um næringu ungra barna. Önnur
dæmi eru til dæmis tengsl offitu
og fæðuvals, of lítil inntaka D-vít-
amíns, og rannsóknir á mengun-
arefnum úr mat. Allt þetta hvetur
síðan til betri ráðlegginga um
mataræði og eftirlits með mat-
vælum sem miða að bættri heilsu
Íslendinga. Verkefni stofunnar
hafa einnig snúist um umhverfi,
hegðun og fleiri þætti sem tengj-
ast mataræði. Nauðsynlegt er
einnig að nefna rannsóknir á
áhrifum einstakra matvæla og til-
raunir með mjólk, fisk, lýsi, mysu,
grænmeti og ávexti sem gera það
kleift að meta á nákvæman hátt
áhrif á heilsufarsþætti.
Höfundur þessarar greinar
vill vekja lesendur til umhugs-
unar um mikilvægi þess að
tryggja öryggi neytenda mat-
væla, sérstaklega þeirra yngstu
og viðkvæmustu. Fjöldi íslenskra
rannsóknar- og þjónustustofn-
ana, utan háskóla með kennslu-
og rannsóknarskyldu, er rekinn
fyrir fjárframlög frá ríkinu. Við
spyrjum okkur of sjaldan að því
hvort þessi framlög skattborgar-
anna skili almenningi nauðsyn-
legum upplýsingum, öryggi og
lífsgæðum. Hvort verkefnavalið
sé gott og hvort það skili því sem
við viljum fyrir féð. Skattfé fer
meðal annars til stuðningsrann-
sókna atvinnulífs sem tengist
matvælaframleiðslu, bæði frum-
framleiðslu og iðnaði.
Þessar línur eru skrifað-
ar að áeggjan þeirra sem telja
reglulega ríkistryggða vöktun
á tengslum næringar og heilsu
ungra barna og annarra við-
kvæmra hópa bráðnauðsynleg-
ar. Það vill svo til að hér á landi
hafa slíkar rannsóknir þróast á
Rannsóknastofu í næringarfræði
í skjóli Háskóla Íslands og Land-
spítala sem veita kennurum laun
og stofunni aðstöðu. Rannsókn-
irnar hafa þó þróast án fastra
fjárveitinga. Löndin í kringum
okkur tryggja ekki bara rann-
sóknir á framleiðslu matvæla með
fjárframlögum, heldur ekki síður
rannsóknir á neyslu þeirra og
áhrifum á heilsu fólks. Hérlendis
er breytinga þörf.
Um fjárveitingar til rannsókna
á mataræði og heilsu á Íslandi
Enn er fyrirsögnin höfð eftir séra Matthíasi.
Í áður tilvitnaðri grein í Frétta-
blaðinu 18.06.’06 eftir Illuga
Gunnarsson, þingmann Sjálf-
stæðisflokksins, segir svo: „Vandi
Framsóknarflokksins er ekki sá
að flokkurinn geti ekki verið
stoltur af verkum sínum eða
stefnu, þvert á móti.“
Og enn kvað Illugi um kynni
manna af höfðingjanum Halldóri
Ásgrímssyni: „Þau kynni hefðu
átt að duga því fólki til að vita að
Halldór Ásgrímsson myndi ein-
ungis vinna eftir bestu sannfær-
ingu.“
Þau dæmi eru auðvitað svo
mýmörg að enginn kostur er til
þeirra allra að vitna í örstuttum
pistli.
Svo eitt sé tekið: Sem utanríkis-
ráðherra var Halldór yfirmaður
Keflavíkurflugvallar og þess sem
þar fór fram. Hann stóð því fyrir
sölu á Íslenskum aðalverktökum.
Fyrirtækið var boðið út og til-
boð bárust. Þar á meðal frá eðal-
bornum Framsóknarmanni og
félögum hans, sem raunar reynd-
ist vera formaður Einkavæðing-
arnefndar, Jón lögmaður Sveins-
son. Hans tilboð reyndist þó ekki
vera það bezta sem barst.
Þar sem tilboðsgjafar sátu á
fundi og ræddu málið kvaddi
sér skyndilega hljóðs sérlegur
fulltrúi utanríkisráðherra, Helgi
hinn horski Guðmundsson svo
segjandi: „Það er tilgangslaust að
ræða þetta frekar. Halldór hefur
ákveðið hver fær pakkann.“
Sem reyndist vera formaður
Einkavæðingarnefndar, áður-
nefndur Jón Sveinsson.
Allt auðvitað gert eftir beztu
sannfæringu.
Og söluverðið rúmir 3 – þrír –
milljarðar króna.
Nú veit greinarhöfundur auðvi-
tað ekkert um raunvirði fyrirtæk-
isins. Hitt vakti athygli að rétt
fyrir hrun birtust fréttir um sölu
lóða í landi Blikastaða, en allmik-
ið land hafði þar fylgt með í sölu
Aðalverktaka, og var nú boðið til
kaups. Þáverandi málgagn Hall-
dórs og Davíðs, Morgunblaðið,
skýrði svo frá, að söluverð feng-
ist ekki uppgefið, en það væri af
vísum mönnum talið 16-18 millj-
arðar króna. Sem er álitlegt verð
enda „bezta sannfæring“ sjálfs
utanríkisráðherrans með í kaup-
unum.
Svo enn sé vitnað í þingmann-
inn núverandi í grein hans 18.
júní 2006: „En framhjá því verð-
ur ekki horft að þegar stjórn-
málasaga síðasta aldarfjórðungs
verður skrifuð mun nafn Halldórs
Ásgrímssonar verða fyrirferðar-
mikið. Samstarf hans og Davíðs
Oddsonar í ríkisstjórn var þjóð-
inni einkar gæfuríkt og vand-
fundinn annar eins uppgangstími
í sögu þjóðarinnar.“
Ekki er saga hins „gæfuríka“
stjórnartímabils á enda kljáð.
Ýmsir hafa þó drepið niður penna,
t.d. Rannsóknarnefnd Alþingis í
9 – níu – binda verki sínu. Aftur
á móti munu enn vera áhöld um
hvort „sérstakur“ saksóknari í
Hrunmálum sé skrifandi.
En vísa séra Matthíasar er öll
á þessa leið:
Vesæla land!
Setið er nú meðan sætt er,
senn er nú étið hvað ætt er,
vesæla land!
„Vesæla land“
Heilbrigðismál
Inga
Þórsdóttir
prófessor í
næringarfræði
Stjórnmál
Sverrir
Hermannsson
fyrrverandi
alþingismaður
Óskynsamleg
menningar- og
efnahagspólitík
Árið 2006 var undirritað sam-komulag milli fjármálaráð-
herra og menntamálaráðherra
annars vegar og félaga í kvik-
myndagerð hinsvegar. Sam-
komulagið gerði ráð fyrir upp-
byggingu kvikmyndasjóða á
næstu 4 árum úr um 372 m króna
í 700 m árið 2010. Þessi samning-
ur gerði kvikmyndaiðnaðinum
kleift að gera lengri tíma áætlan-
ir og þar með hefja nauðsynlega
endurnýjun og fjárfestingu, m.a.
í stafrænum búnaði og tækjum í
ljósi þess að langtíma samningur
var kominn á.
Á fjárlögum 2009 var samn-
ingurinn skorinn niður um 5%,
eitthvað sem kvikmyndagerðin
gat sætt sig við í ljósi aðstæðna
og í samræmi við nauðsynlegan
samdrátt í opinberum útgjöldum.
Í fjárlögum 2010 var hinsveg-
ar skorið niður um 35% frá því
sem samningurinn hafði gert ráð
fyrir. Greinin var flutt aftur um
10 ár. Þessi niðurskurður á eina
menningargrein var ekki í neinu
samræmi við annað á fjárlögum
í mennta- og menningarmálum.
Árið 2010 voru heildarframlög
til mennta- og menningarmála
nær óbreytt að krónutölu milli
ára. Hvergi sást viðlíka niður-
skurður og í kvikmyndasjóðum.
Félög í kvikmyndagerð gáfu
út skýrslu í fyrra um hvernig
kvikmyndaverk eru fjármögn-
uð þar sem m.a. var sýnt fram
á að hver króna sem ríkið legg-
ur í kvikmyndagerð skilar sér
í fimmfaldri veltu og laun og
launatengdar greiðslur stæðu
að fullu að baki framlagi ríkis-
ins til kvikmyndasjóða. Áætlað
veltutap greinarinnar var fyr-
irsjáanlegt um 5 milljarðar á 4
árum eftir að sjóðir voru skornir
niður og allt að 100 störf myndu
tapast. Allt þetta er nú að koma
á daginn.
Bókin „Hagræn áhrif kvik-
myndalistar“ eftir dr. Ágúst
Einarsson er nýkomin út. Ágúst
hefur ásamt samstarfsfólki farið
í víðtæka greiningarvinnu, m.a.
með því að fara í gegnum árs-
reikninga allra fyrirtækja í
kvikmyndagerð. Niðurstöðurn-
ar eru mjög skýrar og eru hinu
opinbera mun hagfelldari en
áður var talið. Ríkissjóður fimm-
faldar tekjur af sínu framlagi til
kvikmyndasjóða – árlega!
Kvikmyndaiðnaðurinn stend-
ur núna eftir 3 ára og yfir hálfs
milljarðs króna niðurskurð kvik-
myndasjóða með neikvætt eigið
fé. Ríkissjóður hefur orðið af
meira en þremur milljörðum í
tekjur og yfir 100 manns hafa
tapað störfum sínum, með til-
heyrandi kostnaði sem leggst á
ríkissjóð. Framundan er síðan
minna af íslensku kvikmynda-
efni fyrir Íslendinga á íslensku.
Það sér það hver sem vill að
þetta er hvorki skynsamleg
menningarpólitík né efnahags-
pólitík. Nú er lag að viðurkenna
að mistök voru gerð og snúa á
rétta braut.
Menning
Hilmar
Sigurðsson
framleiðandi og ritari
SÍK – Sambands
íslenskra kvikmynda-
framleiðenda