Fréttablaðið - 22.12.2011, Qupperneq 31

FIMMTUDAGUR 22. desember 2011 31
Opinber kerfi í Evrópu, þar með talið á Íslandi, eru
orðin of stór og of dýr. Þau hafa
stækkað á undanförnum árum
að því er virðist án mikillar
fyrirstöðu. Nú er svo komið að
þjónusta hins opinbera kostar
meira en samfélagið stendur
undir. Verkefnið fram undan
felst í forgangsröðun og hag-
ræðingu en á sama tíma þarf
að leita leiða til að auka vöxt
efnahagslífsins. Þetta sam-
þykkja ekki allir og síst af öllum
íslenskir vinstriflokkar sem
velja frekar þá leið að ná í enn
meiri fjármuni hjá skattgreið-
endum og fyrirtækjum. Þær
leiðir endurspegla fælni við
skilgreiningar og stefnumótun
um þjónustustig og hagræðingu.
Í niðursveiflu er brýnt að
stjórnmálamenn hafi framtíðar-
sýn sem gefur skýr skilaboð
til starfsmanna og þeirra sem
þiggja þjónustu hins opinbera.
Skilgreina þarf grunnþjónustu
og ákveða hvaða þjónustu á
að greiða úr sameiginlegum
sjóðum og hverja ekki. Ég hef
áður gagnrýnt meirihlutann í
Reykjavík fyrir stefnuleysi og
illa ígrundaðar ákvarðanir í
leikskólamálum. Stefnu leysið
endurspeglast einna helst í
ósvöruðum spurningum varð-
andi framtíðina. Þetta eru erfið-
ar spurningar sem þarfnast
fordómalausrar umræðu stjórn-
málamanna.
Leikskóli frá 9 mánaða?
Ein stærsta spurningin sem
ekki hefur verið svarað er fram-
tíðarsýn borgarinnar varðandi
leikskólagöngu allra yngstu
barnanna í borginni. Leikskóla-
kerfið í Reykjavík kostar í
dag meira en rekstur Háskóla
Íslands, svo dæmi sé tekið.
Vissulega dýrmætt kerfi sem
við viljum standa vörð um en er
þeim eiginleika búið að vistun
mjög ungra barna er langsam-
lega dýrust. Ástæðan er sú að
það þarf hlutfallslega fleiri
starfsmenn eftir því sem börnin
eru yngri.
Kostnaðurinn vex hratt við
vistun fyrir börn innan við
tveggja ára. Sem dæmi má
nefna að raunkostnaður við
yngsta barn á leikskóla er um
180.000 kr. á mánuði á meðan
5 ára barn kostar „ekki nema“
108.000 kr. á mánuði. Foreldrar
greiða hins vegar ekki nema
18.000 kr. upp í þennan kostnað
að meðaltali á mánuði. Þar sem
skattgreiðendur greiða stærsta
hluta þessa kostnaðar hækkar
kostnaður borgarinnar hratt
þegar sífellt yngri og yngri börn
eru tekin inn í leikskólakerfið.
Þetta er hugsanlega ágætt en
kostar augljóslega mikla fjár-
muni. Að auki hefur þessi þróun
átt sér stað án mikillar umræðu
og nánast alfarið án stefnu-
mótandi ákvarðana.
Á Reykjavíkurborg að bjóða
börnum frá 9 mánaða aldri upp
á leikskólapláss? Eiga börn frá
eins árs aldri að fá skipulagt
faglegt starf allan daginn hjá
kennurum með meistarapróf?
Ætlum við að byggja áfram
opinberar byggingar yfir yngri
og yngri börn? Ætti borgin
frekar að leggja meiri áherslu
á ólíka og ódýrari valkosti
fyrir þau yngstu, eins og ung-
barnaleikskóla, dagforeldra eða
greiðslur til foreldra sem borga
þriðja aðila?
Hvert stefnir með fagfólk?
Kostnaður leikskólakerfisins er
70-80% launakostnaður. Flestir
eru sammála um að launin ættu
að vera hærri en það er ógern-
ingur að ræða hagræðingu án
þess að ræða um starfsfólk.
Hvernig vill borgin stefna að
því að meta og greiða sanngjörn
laun fyrir þetta mikilvæga starf
í kerfi sem stækkar sjálfkrafa
en fær samt ekki frið frá niður-
skurði? Hvernig á að vinna að
markmiðum um fjölgun fagfólks
þegar ekki er vitað hvert stefnir
í undirbúningstíma fagstarfs,
sveigjanleika kjarasamninga
eða hver framtíðin er varðandi
fækkun leikskólastjóra vegna
sameininga?
Er sanngjarnt að foreldrar
með börn hjá dagforeldrum
eða heima fái lítinn eða engan
stuðning úr sameiginlegum
sjóðum borgarinnar á meðan
jafngamalt barn á leikskóla fær
margfalt meiri stuðning? Eiga
þjónustugjöld að endurspegla
kostnað við reksturinn á skýr-
ari hátt? Verður ekki að huga að
leiðum sem minnka þrýstinginn
á dýrasta kostinn, leikskólann,
heldur en að auka hann?
Stefnuleysi leiðir af sér flatan
niðurskurð
Ef menn þora ekki að ræða
spurningarnar að ofan er ljóst
að flatur niðurskurður er eina
leiðin til að bregðast við kröfu
um hagræðingu. Hagræðing án
stefnu leiðir af sér endalausan
flatan niðurskurð sem hefur
lamandi áhrif á framþróun, fag-
legan vöxt og gæði skólastarfs.
Stefnumörkun er því ekki bara
mikilvæg heldur afar brýn.
Það er ekki seinna vænna að fá
fram framtíðarsýn borgarinnar
í þessum efnum, að sjálfsögðu
með virkri aðkomu fulltrúa
kennara, starfsmanna og for-
eldra.
Er sanngjarnt að foreldrar með börn hjá
dagforeldrum eða heima fái lítinn eða
engan stuðning úr sameiginlegum sjóð-
um borgarinnar á meðan jafngamalt barn á leikskóla
fær margfalt meiri stuðning? Eiga þjónustugjöld að
endurspegla kostnað við reksturinn á skýrari hátt?
Í DAG
Þorbjörg Helga
Vigfúsdóttir
borgarfulltrúi
Meira um leikskóla AF NETINUÞað sækir enginn orðstír
sinn til dómstólanna
Það verður að fara að stöðva hina
vaxandi tilhneigingu til meiðyrða-
mála.
Nú hafa tveir kaupsýslumenn stefnt
Ragnari Önundarsyni fyrir að hafa
sagt að þeir væru „féflettar“ en ekki
„fjárfestar“.
Ég tek það skýrt fram að ég veit
nákvæmlega ekkert um málið.
Ég þekki hvorki mennina tvo, né
Ragnar.
Það getur vel verið að orð Ragnars
hafi verið móðgandi.
Það getur líka vel verið að þau séu
ósanngjörn.
Ég hef bara ekki hugmynd.
Ekki minnstu hugmynd.
En þessi orð eru greinilega sett fram
sem niðurstaða af röksemdafærslu
í grein sem Ragnar skrifaði um hátt-
erni kaupsýslumannanna.
Og þá VERÐUR að leyfa fólki að orða
skoðanir sínar skýrt og skorinort – án
þess að eiga á hættu meiðyrðamál.
Ég vil beina því til fjárfestanna
tveggja að draga mál sitt þegar í stað
til baka.
http://blog.eyjan.is/illugi/
Illugi Jökulsson
Allir eru þeir sekir
Nokkrir valinkunnir lagatæknar eru
haldnir þeirri egósentrík, að sam-
félagið snúist kringum lagatækni.
Einn sagði í sjónvarpi, að lagaþrætur
væru æðsta stig samfélagsins.
Hópurinn hefur kynnt sérstöðu sína.
Því er til að svara, að samfélagið er
ekki áhorfandi að meintri þunga-
miðju réttarhalda. Lög segja menn
ekki seka, fyrr en þeir hafa verið
dæmdir.
http://jonas.is
Jónas Kristjánsson