Morgunblaðið - 16.11.2010, Blaðsíða 16

Leitar heimildar til
að selja kirkjueignir
FRÉTTASKÝRING
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
K
irkjuráð hefur óskað
eftir því að kirkjuþing
2010, sem nú er haldið í
Grensáskirkju í
Reykjavík, heimili sölu
26 fasteigna í eigu þjóðkirkjunnar og
eru þær víða um landið. Sala eign-
anna er til að bregðast við niður-
skurði á tekjum kirkjunnar. Málið
verður væntanlega rætt á kirkjuþingi
í dag og greidd um það atkvæði síðar
í vikunni.
Samþykki kirkjuþing tillöguna
er ekki þar með sagt að eignir þessar
verði falboðnar strax. Guðmundur
Þór Guðmundsson, formaður fast-
eignanefndar þjóðkirkjunnar, segir
að verði tillagan samþykkt komi það
til kasta kirkjuráðs að taka ákvörðun
um hvaða eignir verða settar á mark-
að og hvenær. Líklega verður það
ekki fyrr en á næsta ári að óskað
verður eftir tilboðum í fyrstu eign-
irnar.
Í athugasemdum við tillöguna
sem kirkjuþing ræðir segir m.a. að
skipta megi umræddum eignum í
nokkra flokka eftir því hvaða for-
sendur liggja til grundvallar beiðni
kirkjuráðs.
Ólíkar eignir
Í fyrsta lagi er um að ræða eign-
ir sem ljóst er að kirkjan muni ekki
nota og ekki þykir ástæða til að eiga
vegna kirkju- eða menningar-
sögulegra ástæðna. Í þeim flokki eru
m.a. jarðir, hlutar úr jörðum og
nokkrar lóðir. Þar á meðal er eignin
Bergþórshvoll/Sandar í Landeyjum.
Guðmundur segir að um sé að ræða
landgræðslusvæði nálægt sjó. Jörðin
var seld í fyrra en þetta svæði var
undanskilið sölunni þá.
Í öðru lagi er um að ræða eignir
sem ekki er talin þörf fyrir í þjónustu
kirkjunnar i ljósi breyttra aðstæðna í
þjóðfélaginu og þrengri fjárhags
kirkjunnar. Kirkjan getur losað fé
sem í þeim er bundið með því að selja
þær. Þar á meðal er Kapella ljóssins
og tvær íbúðir í raðhúsi á gamla varn-
arsvæðinu á Ásbrú. Kirkjan keypti
þessar eignir af Þróunarfélagi Kefla-
víkurflugvallar haustið 2007. Kirkju-
ráð hefur þegar samþykkt að stofnað
verði eignarhaldsfélag um kapelluna
sem kaupi húsið af kirkjumálasjóði.
Einnig er þarna nefnd íbúð við
Hjarðarhaga en hún var gefin þjóð-
kirkjunni á sínum tíma.
Í þriðja lagi er um að ræða nokk-
ur prestssetur sem lagt er til á
kirkjuþingi 2010 að leggist af við
starfslok prests eða að presturinn
flytji í annað húsnæði í prestakallinu.
Einnig eru hér prestssetur í presta-
köllum sem búið er að sameina öðr-
um. Guðmundur segir málið ekki al-
veg einfalt, t.d. hvað varðar þau
prestssetur á eignalistanum sem set-
in eru af prestum í dag.
„Ekki er gert ráð fyrir að selja
þau undan mönnum, en þar kemur
tvennt til greina. Ef menn hætta og
láta af embætti losnar bústaðurinn
og þá verður væntanlega reynt að
selja hann. Einnig er mögulegt að
menn láti bústaðinn af hendi og út-
vegi sér sjálfir húsnæði,“ sagði Guð-
mundur.
Í fjórða lagi er um að ræða eign-
ir sem ekki er talið að kirkjan muni
hafa not fyrir í þjónustu sinni og
kostnaður kirkjumálasjóðs líklega
meiri af áframhaldandi eignarhaldi
en því að selja eignina.
Þá er óskað eftir heimild til að
selja prestssetrið á Bíldudal og
kanna kaup á annarri fasteign á
svæðinu. Prestssetrið er í svo slæmu
ástandi að nauðsynlegt er að leggja í
talsverðan kostnað til að það geti tal-
ist íbúðarhæft.
Morgunblaðið/Kristinn
Kirkjuþing Kirkjuráð hefur óskað eftir heimild til að selja 26 eignir þjóð-
kirkjunnar. Málið er rætt á kirkjuþingi 2010 sem haldið er í Grensáskirkju.
16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. NÓVEMBER 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Ár er í dagliðið síðanrússneski
lögfræðingurinn
Sergei Magnitskí
lést í fangelsi í
Moskvu án þess
að hafa verið dæmdur fyrir
nokkurn glæp. Hann hafði
verið fársjúkur, en var neitað
um læknishjálp. Magnitskí
hafði verið sakaður um skatt-
svik, en stuðningsmenn hans
halda því fram að hans eina
brot hafi verið að afhjúpa
spillingu rússneskra embætt-
ismanna. Enginn hefur verið
kallaður til ábyrgðar vegna
dauða Magnitskís og í síðustu
viku veitti innanríkisráðu-
neytið embættismönnunum,
sem hann hafði sakað um
spillingu og rannsökuðu mál
hans, sérstaka viðurkenn-
ingu.
Það er ekki ráðlegt að tala
upphátt um spillingu í Rúss-
landi. Um helgina mótmæltu
200 manns í Moskvu árásum á
rússneska blaðamenn. „Leit
að sannleika er leið í dauð-
ann,“ stóð á borða eins mót-
mælendanna.
Laugardaginn 6. nóvember
var ráðist á Oleg Khasin,
blaðamann viðskiptablaðsins
Kommersant, og hann var
barinn til óbóta. Árásin náðist
á öryggismyndavélar og hafa
myndir af henni vakið mikið
umtal í Rússlandi. Hann hafði
meðal annars fjallað um lagn-
ingu umdeilds vegar í gegn-
um Khimski-skóginn fyrir ut-
an Moskvu og mótmæli gegn
honum. Lá Khasin í dái í
nokkra daga eftir
árásina.
Tveimur dögum
áður var ráðist á
Konstantin Fet-
isov blaðamann
með hafnabolta-
kylfum fyrir utan heimili
hans. Hann hafði sömuleiðis
fjallað um hinn umdeilda veg.
Mál Míkhaíls Beketovs er
með ólíkindum. Beketov er
ritstjóri vikublaðsins Khim-
kinskaja Pravda. Árið 2008
var ráðist á hann af miklu of-
forsi. Beketov hlaut heila-
skemmdir og mörg beinbrot.
Hann þurfti að fara í átta að-
gerðir og missti fjóra fingur
og neðan af fæti. Í liðinni viku
var hann sekur fundinn fyrir
meiðyrði vegna ummæla um
borgarstjóra Khimki í viðtali
árið 2007. Beketov kom fram í
réttinum í hjólastól og átti í
vandræðum með að tjá sig
vegna áverkanna, sem hann
hlaut í árásinni.
Á fimmtudag var lýst yfir
því að rannsókn, sem sett
hafði verið á ís á máli Beke-
tovs, yrði hafin að nýju.
Dmítrí Medvedev, forseti
Rússlands, lýsti yfir stuðn-
ingi við blaðamenn eftir árás-
irnar í liðinni viku og sagði að
þeir ættu að geta „unnið
skyldustörf sín með eðlilegum
hætti án þess að hafa áhyggj-
ur af lífi sínu“. Medvedev hef-
ur áður talað í þágu réttarrík-
isins og málfrelsisins án þess
að það hefði sýnileg áhrif. Það
þarf meira en orð til þess að
lina kverkatök spilling-
arinnar í rússnesku þjóðlífi.
Í Rússlandi geta
gagnrýnendur
spillingar verið í
bráðri hættu}
Sjálfsvörn spillingarinnar
Það gilda all-margar
óskráðar meg-
inreglur í hinni
efnahagslegu og
pólitísku tilveru,
jafnt innanlands og á al-
þjóðavísu. Meðan búið var við
fastgengisstefnu hér var þessi
ein af íslensku meginregl-
unum: Eftir að forstjóri Sölu-
miðstöðvar hraðfrystihúsanna
hefur krafist gengislækkunar,
forsætisráðherra hefur svarið
hana af sér tvisvar og SÍS er
hlaupið til að borga allar er-
lendar lausaskuldir sínar fyrir
meðalgöngu L.Í. þá eru innan
við 12 tímar í gengisfell-
inguna. Alþjóðleg regla segir:
Þegar ráðherra hefur fjórum
sinnum sagt að hann muni alls
ekki segja af sér „vegna máls-
ins“ þá fer aðstoðarmaðurinn
að setja persónulegt dót sitt í
kassa.
Nú hafa Írar sagt í þrígang
að þeir muni alls
ekki leita á náðir
ESB og AGS, því
þeir geti ekki gert
meir til að bjarga
sér án sjálf-
stæðrar myntar. Því eru tald-
ar yfirgnæfandi líkur á að
stund auðmýkingarinnar sé
skammt undan. Forsætisráð-
herra Grikklands hafði aðeins
tvisvar fullyrt að Grikkir
væru færir um að bjarga sín-
um málum áður en hann fór
betlandi til Brussel.
Sífellt fleiri fræðimenn og
helstu sérfræðingar fjölmiðla
um efnahagsmál, jafnt austan
hafs sem vestan, telja nú
auknar líkur á að evran muni
ekki lifa núverandi vandræði
sín af í óbreyttri mynd.
Dauðastríð hennar sé hafið og
til sé algild regla um þess
háttar stríð. Ekki er þó enn
víst að sú spá sé rétt. Enn
gildir efinn.
Hinar óskráðu meg-
inreglur hafa reynst
marktækar}
Óskráðar meginreglur
E
ins og við verðum núna vitni að er
írska ríkið í raun gjaldþrota. Það
er vegna þess, að Írar ábyrgðust
innistæður í bankakerfinu, í
þeirri trú að tálsýninni yrði hald-
ið við og til að koma í veg fyrir að fólk flykktist í
fjármálastofnanir til að taka peningana sína út.
Írum tókst reyndar það ætlunarverk sitt, að
koma í veg fyrir áhlaup á bankastofnanir sem
skulduðu meira en þær áttu, en það var
skammgóður vermir. Eins og stjórnmálamenn
hefðu mátt átta sig á voru þær skuldbindingar
sem írska ríkið tók á sig langtum meiri en það
hafði burði til að bera. Nú er svo komið að fjár-
festar vilja ekki lengur leggja því til fé, nema
með himinhárri ávöxtunarkröfu og fjármagns-
kostnaði sem írska ríkinu er um megn.
Núna, þegar við fylgjumst með greiðsluþroti
fullvalda ríkis (hvort sem ESB otar neyðarspena að Írum
eða ekki), benda sumir á að Íslendingar hafi borið gæfu til
þess að feta ekki sömu tröð og Írar. Íslenska ríkið hafi ekki
tekið ábyrgð á bönkunum, heldur látið þá fara á hausinn.
Þess vegna verðum við fljótari en Írar að vinna okkur út úr
vandanum. Því miður er þessi hugsun að mestu leyti ósk-
hyggja.
Víst er rétt að erlendir lánardrottnar hinna föllnu banka
voru látnir taka á sig gríðarlegt tap. Búnir voru til „nýir
bankar“, tveir í eigu erlendra kröfuhafa og einn að mestu í
eigu íslenska ríkisins. Sá galli fylgdi hins vegar gjöf Njarð-
ar að íslenska ríkið tók ábyrgð á starfsemi þessara nýju
banka, með því að skuldbinda sig til að leggja
þeim til nýtt eigið fé. Um stöðu þeirra og gæði
eignasafns er erfitt að segja, en víst er að ef
ekki væru hér gjaldeyrishöft myndu margir
flýja með innistæður sínar í öruggari eignir er-
lendis.
Í viljayfirlýsingu íslenskra stjórnvalda til Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins, í tengslum við þriðju
endurskoðun, skuldbatt ríkið sig til þess að
sprauta enn frekara fjármagni inn í nýju bank-
ana ef þess gerðist þörf. Þar að auki hefur ríkið
skuldbundið sig til þess að sjá bönkunum fyrir
lausafé í erlendri mynt þegar gjaldeyrishöftum
verður aflétt og erlendir krónueigendur vilja
e.t.v. skipta krónum sínum fyrir erlendan
gjaldeyri (sjá viljayfirlýsingu 20. okt. 2009).
Þar er um að ræða hundraða ef ekki þúsunda
milljarða skuldbindingu íslenska ríkisins.
Í staðinn fyrir þessar skuldbindingar fær íslenska ríkið
lánalínu frá AGS og erlendum ríkjum, svo það lendi ekki í
greiðslufalli í erlendri mynt á næsta ári. Það mun þó reyn-
ast skammgóður vermir, því líklega mun ríkið þurfa að
sækja sér fjármagn til útlanda á árinu 2015 (sjá úttekt í
Viðskiptablaði Mbl. 7. okt.) og þá er ekki víst að vextir í
heiminum verði lægri en núna, enda munu ríki að líkindum
þurfa að sækja sér fé til að fjármagna gríðarlegan halla-
rekstur síðustu ára og neyðast til að greiða fyrir það sífellt
hærra áhættuálag.
Þetta er kallað að pissa í skóinn sinn og stinga höfðinu í
sandinn. ivarpall@mbl.is
Ívar Páll
Jónsson
Pistill
Íslenska og írska leiðin er sú sama
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Þekkt prestssetur á borð við
Hraungerði í Flóahreppi, Holt
undir Eyjafjöllum og Mosfell í
Grímsnesi munu væntanlega
þykja einna mest spennandi af
þeim eignum sem kirkjuráð ósk-
ar eftir leyfi til að selja, að mati
Magnúsar Leopoldssonar fast-
eignasala.
Hann óttast ekki að sala
þessara eigna muni valda nein-
um óróa á markaði með bú-
jarðir, enda ekki um margar
jarðir að ræða á listanum.
Spennandi
prestssetur
SÖGUFRÆGIR STAÐIR
www.mats.is
Prestssetur Óskað er heimildar til
að selja Holt og fleiri prestssetur.