Morgunblaðið - 24.12.2010, Blaðsíða 6

VIÐTAL
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Vivan Svavarsson er sannkallað jóla-
barn, fædd á jóladag. Og það sem
meira er, þá verður hún hundrað ára
á morgun. „Ég er að reyna að upplifa
það hvernig er að vera 100 ára, reyna
að trúa því,“ segir hún á Þorláks-
messu, um 80 árum eftir að hún flutti
til Íslands frá Svíþjóð, þar sem hún
hét Vivan Aurora Holm. „En að vera
jólabarn er bara plat. Ég fékk aldrei
afmælisgjafir eins og annað fólk, því
það þótti nóg að ég fengi einhverja
jólagjöf.“
Ástin dró hana til Íslands. Hún
kynntist Benedikt Jakobssyni
íþróttafrömuði í háskóla í Stokk-
hólmi. „Það heitir ást,“ segir hún. Þau
giftust 1932 og eignuðust fjögur börn
en skildu 1949. „Hún entist ekki leng-
ur en þetta,“ heldur hún áfram og
segir að börnin – Ingunn, Elín, Gunn-
ar og Hallgrímur – hafi komið eftir
settum reglum. „Ég má til með að
gorta svolítið. Þetta er stórmynd-
arlegt fólk.“ Seinni maður hennar var
Garðar Svavarsson, prestur í Laug-
arneskirkju.
Hin eina og sanna kreppa var
mörgum erfið. „Það voru allir fátækir
og maður mátti oft þakka fyrir að
halda lífinu,“ rifjar Vivan upp. „Það
var hvorki til matur fyrir daginn né
næsta dag. En ég ætlaði að standa
mig, og það gerði það að verkum að
ég stóð lengur en ég ætlaði mér.
Bróðir minn, sem var kannski ekki
besta barn guðs, sagði að ég ætti eftir
að gráta mikið og það var satt. Þetta
var byrjunin en svo fór ég að starfa
eins og manneskja og það bjargaði líf-
inu.“ Hún segir samt að matarskort-
urinn hafi ekki verið neitt miðað við
skipbrot á sálinni. „Það er enginn
vandi að vera matarlaus í þrjá daga
en það getur verið vont að vera ást-
arlaus í þrjá daga.“
Ekki Framsóknarmaður
Heyrn og sjón eru farin að gefa
sig en að öðru leyti er Vivan nokkuð
hress og ánægð í íbúðinni sinni. „Ég
sofna á kvöldin og vakna á morgnana,
en kvöldið áður veit ég ekki hvort ég
vakni að morgni. Veit það nokkur?“
Hún segist ekki eiga nein leyndarmál
en sér blöskri vaðallinn og lygin. „Það
ættu fleiri að þegja. Það er of mikið
kjaftað og of mikið logið. Þegar mað-
ur segir eitthvað á maður að standa
við það.“ Segir samt að ástandið hafi
skánað ef eitthvað er, „en fólk lifir á
lyginni,“ segir hún ákveðin. „Þegar
ég kom til Íslands átti Jónas Jónsson
frá Hriflu Ísland. Hann ákvað hver
átti að vera hvað. Benedikt átti erfitt
með að fá vinnu hjá Jónasi. Vinur
hans þekkti Jónas vel og sagði við
hann: Þú vilt ekki láta Benedikt fá
neina vinnu. Þá svaraði Jónas: Það er
svo sem allt í lagi með hann en pabbi
hans er ómögulegur maður. Og þá
dugði það til þess að hann fékk ekki
vinnu hjá Jónasi enda var hann ekki
Framsóknarmaður.“
Eðlilega hefur margt á dagana
drifið en eitt stendur upp úr: „Að
vinna úr því sem ég veit. Að geta not-
fært mér þekkingu mína því hún er
nokkuð góð.“
Fjölskylda Vivans ætlar að halda
henni veislu í sal Söngskólans við
Snorrabraut frá klukkan 15.00
þriðjudaginn 28. desember. „Eitt-
hvert hugboð hef ég um að það standi
til,“ segir hún.
Ástin dró hana hingað
 Vivan Svavarsson fæddist í Svíþjóð á jóladag fyrir eitt hundrað árum
 Blöskrar vaðallinn og lygin og vill að fólk standi við það sem það segir
Morgunblaðið/Ernir
Jólabarn Vivian Svavarsson fæddist í Svíþjóð 25. desember 1910. Hún flutti til Íslands 1932 og hefur búið og starfað hér síðan.
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. DESEMBER 2010
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Um árabil hafa nokkur skip verið á veiðum um
jólin með siglingu á erlenda markaði í ársbyrjun
í huga, en svo virðist sem ekkert íslenskt fisk-
veiðiskip verði á veiðum um jólin að þessu sinni.
„Ég held að það verði enginn á veiðum um
jólin og ég held að ég sleppi þessu og verði heima
þessi jól, en annars yrðu þetta 21. jólin sem ég
væri úti á sjó,“ segir Magni Jóhannsson, skip-
stjóri og útgerðarmaður Brettings KE. „En svo
er aldrei að vita. Mér gæti dottið í hug að fara út
annan í jólum.“
Frí samkvæmt samningum
Í kjarasamningum sjómanna er almennt
ákvæði þess efnis að skipverjum skuli tryggt
hafnarfrí frá klukkan 12 á hádegi á Þorláks-
messu til miðnættis 2. í jólum. Jafnframt frá kl.
16.00 á gamlársdag til kl. 24.00 á nýársdag. Skip-
verjum í uppsjávarfiskveiðiflotanum skal tryggt
frí í heimahöfn frá og með 20. desember til 2.
janúar.
Samkvæmt upplýsingum frá Landhelgis-
gæslunni voru tvö íslensk skip á sjó í gær. Pósei-
don var við rannsóknarstörf við Grænland og
Þórunn Sveinsdóttir VE á heimleið frá Dan-
mörku en skipið er væntanlegt til Vest-
mannaeyja í dag.
Ekkert fiskveiðiskip á sjó þessi jólin
 „Mér gæti dottið í hug að fara út annan í jólum,“ segir Magni Jóhannsson skipstjóri
 Samkvæmt kjarasamningum skal tryggja sjómönnum frí um jól og áramót
Morgunblaðið/Ernir
Fiskur Allir bátar verða í höfn um jólin og því verður ekki ferskan fisk að sjá við Reykjavíkurhöfn.
Góð stemning
» Fyrir þremur árum var
Magni Jóhannsson skipstjóri
á Sunnu KE í góðu yfirlæti
úti á sjó um jólin. „Það var
hamborgarhryggur og svína-
hnakki, þetta voru hefð-
bundin jól eins og þau eru
úti á sjó, góður matur og
góð stemning,“ sagði hann
þá við Morgunblaðið, en jólin
2007 var Sunna eini íslenski
togarinn á veiðum yfir hátíð-
arnar.
» Árið 2001 voru þrjú ís-
lensk skip að veiðum um jól
og áramót.
Alls bárust Jólaaðstoðinni 4.043
umsóknir um aðstoð fyrir jólin,
þar af 170 frá Akureyri. Um 95%
þeirra sem sendu inn umsóknir
sóttu jólaaðstoð sína. Heldur færri
nutu aðstoðarinnar í ár en í fyrra.
Fjöldi þeirra sem sóttu um í
fyrsta skipti var 927, en þar af
sóttu 134 ekki aðstoðina.
Í fyrra mættu 3.946, en í dag
eru samtals 3.845 búnir að koma
til að sækja aðstoðina, sem gerir
101 færri í ár en í fyrra. Þetta er
2,56% fækkun. Að Jólaaðstoðinni
standa Mæðrastyrksnefnd Reykja-
víkur, Hjálpræðisherinn, Hjálp-
arstarf kirkjunnar og Rauði
krossinn í Reykjavík. Vilborg
Oddsdóttir hjá Hjálparstarfi
kirkjunnar segir að þó að þörf
fyrir aðstoð við fátækt fólk sé enn
mikil telji hún að ástandið sé
heldur betra en í fyrra. Þá hafi
atvinnuleysið verið meira en það
er í dag.
3.845 fengu aðstoð
frá Jólaaðstoðinni
Vivan var fyrsti sjúkraþjálf-
arinn hérlendis og kom Íslandi
inn í Heimssamband sjúkra-
þjálfara. Hún starfaði lengst af
hjá Kristjáni Hannessyni en
kenndi líka við Landakotsskóla
og Kvennaskólann í Reykjavík.
Hún var mikil íþróttamann-
eskja og þótti góð í fimleikum,
en hún kenndi m.a. Vigdísi
Finnbogadóttur, fyrrverandi
forseta, leikfimi.
Vivan lék á píanó og gítar og
les nótur. „Ég hef aldrei lært
neitt heldur bara spilað eftir
eyranu,“ segir hún og bætir við
að skemmtilegast sé að hlusta
á tónlistina í eigin höfði. „Ég
hef aldrei spilað á Austurvelli,“
segir hún kímin.
Í íþróttum og
tónlistinni
HÆFILEIKAKONA
Samið hefur verið um stuðning Bláa
Lónsins hf. við Stofnun Vigdísar
Finnbogardóttur í erlendum tungu-
málum. Studd verða verkefni sem
hafa það að markmiði að efla menn-
ingarlæsi. Ætlunin er að stuðla að
vexti og viðgangi stofnunarinnar og
styðja áform hennar um að koma á
fót alþjóðlegri tungumálamiðstöð.
Bláa Lónið vekur athygli á því í
fréttatilkynningu að árlega heim-
sækja rúmlega fjögur hundruð þús-
und gestir heilsulindina. Þar starfar
einnig fólk af ólíku þjóðerni. „Menn-
ingarlæsi er einn af þeim lyk-
ilþáttum sem við teljum afar mik-
ilvægt að efla hér á landi,“ segir í
tilkynningu.
Forstöðumaður Stofnunar Vigdís-
ar Finnbogadóttur segir að í ferða-
þjónustu skipti kunnátta í tungu-
málum og menningarlæsi öllu máli.
Því þyki stofnuninni mikill veigur í
því að tengjast fyrirtækjum sem
sýna mikinn metnað á því sviði.
Bláa Lónið styður
verkefni á sviði
menningarlæsi
Stuðningur Grímur Sæmundsen og Auður
Hauksdóttir ganga frá samkomulagi.