Morgunblaðið - 09.08.2011, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. ÁGÚST 2011
Fjármálaráðuneytið sendi í gær frá
sér yfirlýsingu í tilefni af umfjöllun
um heimildir fjármálaráðherra til að
stofna Spkef sparisjóð í því skyni að
taka við rekstri Sparisjóðsins í
Keflavík. Í kjölfarið svaraði Árný J.
Guðmundsdóttir lögfræðingur, sem
skrifaði grein í Viðskiptablaðið fyrir
helgi, en í henni kom fram að ekki
yrði betur séð en að beiting neyð-
arlaganna hefði ekki verið heimil í
tilviki SpKef. Í yfirlýsingu Árnýjar
segir að ráðuneytið hafi með sinni yf-
irlýsingu aðeins sagt hálfa söguna.
Ekki bundið við hlutafélög
Í yfirlýsingu ráðuneytisins segir
að samkvæmt 1. gr. laga nr. 125/
2008, neyðarlaganna svonefndu, hafi
fjármálaráðherra heimild til þess að
stofna nýtt fjármálafyrirtæki til þess
að taka yfir rekstur annars fjármála-
fyrirtækis sem komið er í þá stöðu að
það geti ekki lengur starfað. „Hug-
takið fjármálafyrirtæki er ekki
bundið við tiltekið félagaform, en
samkvæmt lögum um fjármálafyrir-
tæki geta fjármálafyrirtæki verið
annaðhvort hlutafélög eða sparisjóð-
ir.“
Einnig segir ráðuneytið að það sé
augljóslega rangt að halda því fram
að heimildir fjármálaráðherra sam-
kvæmt framangreindu ákvæði séu
bundnar við að stofna hlutafélag
fremur en sparisjóð.
Í yfirlýsingu Árnýjar segir að
fjármálaráðuneytið falli með yfirlýs-
ingu sinni „í þá gryfju að segja hálfa
söguna og vísa aðeins í hluta laga-
ákvæðis. Þegar lagaákvæði eru
túlkuð verður að líta til þeirra í
heild“.
Árný bendir á að í lok 1. gr. neyð-
arlaganna segi að fyrirtæki sem
stofnuð séu samkvæmt greininni
hafi starfsleyfi sem viðskiptabank-
ar. „Viðskiptabankar verða einungis
reknir sem hlutafélög,“ segir Árný.
Af þessum sökum sé ljóst að fjár-
málaráðuneytið gat aðeins stofnað
fjármálafyrirtæki með starfsleyfi
frá upphafi með því að stofna við-
skiptabanka og þar með hlutafélag.
„Hefði fjármálaráðuneytið viljað
stofna sparisjóð hefði ráðuneytið
hins vegar þurft að stofna félag sem
hefði orðið að sækja um starfsleyfi
sem sparisjóður til FME á hefð-
bundinn hátt. Það var ekki gert.“
Að endingu segir Árný að ljóst sé
að fjármálaráðuneytið og FME hafi
orðið tvísaga um lagagrunn fyrir
stofnun og starfsleyfisskyldum
rekstri SpKef sparisjóðs, enda eng-
in þörf til að beita lögjöfnun ef ráðu-
neytið hefði haft heimild í settum
lögum.
Ósammála um
heimild ráðherra
 Yfirlýsingar á báða bóga sendar út
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Í ungatalningu hjá ritu í þremur
fuglabjörgum á Snæfellsnesi sáu
fuglatalningamenn aðeins sjö ritu-
unga í hreiðrum. Í venjulegu árferði
hefði mátt búast við að lágmarki um
200 ungar, en allt upp í um 450 ung-
ar, hefðu komist á legg.
Jón Einar Jónsson, forstöðumað-
ur Rannsóknarseturs Háskóla Ís-
lands á Snæfellsnesi, og Árni Ás-
geirsson, líffræðingur hjá setrinu,
voru að ljúka við talninguna í gær.
„Ég get flutt þér þær fréttir að í
Svörtuloftum, Þúfubjargi og við
Arnarstapa hefur rituvarpið misfar-
ist nær algjörlega. Þarna fundust
samtals sjö ungar,“ sagði hann.
Björgin hefðu verið alveg tóm í Arn-
arstapa og fá hreiður setin á hinum
stöðunum. Á bak við þessa tölu, sjö
ungar, væru 200-300 hreiður.
Jón Einar sagði að ritan reiddi sig
á sandsíli til að fóðra unga sína en
sandsílastofninn hefur átt undir
högg að sækja. „Þetta passar við það
hvernig gekk hjá kríunni, þar drapst
allt upp úr mánaðamótum. Einn og
einn ungi á flugi en ekki meira,“
sagði hann.
Svartfuglar voru að mestu farnir
úr björgunum og örfáir lundar sáust
á stöðum þar sem þeir halda sig
vanalega ekki, þ.e. ofarlega í bjargi
en ekki í grasbrekkum. Tveir fýl-
sungar sáust í talningunni, en fýlar
eru reyndar ekki ýkja algengir
þarna um slóðir.
Niður úr öllu valdi
Arnþór Garðarsson líffræðingur
segir að varpárangur ritunnar á
Snæfellsnesi sé „niður úr öllu valdi“.
Á meðalgóðu ári megi búast við að
hvert rituhreiður gefi 1-11⁄2 unga.
Hann stóð fyrst fyrir ritutalningu
á Snæfellsnesi árið 2005 í
kjölfar þess að fréttir
bárust af slæmri við-
komu.
Ástandið hafi
verið afar slæmt
frá árinu 2006 en
aldrei eins og nú.
„Þetta er eig-
inlega núll.“
Sjö ungar en ekki nokkur hundruð
 Varp ritu á Snæfellsnesi misfórst nær algjörlega  Reiðir sig mikið á sandsíli sem létu ekki sjá sig
 Sjö ungar sáust á hreiðrum þar sem vænta hefði mátt a.m.k. 200-300  Varp hefur gengið illa frá 2006
Morgunblaðið/Ómar
Fækkar Ritur með unga verða sífellt sjaldgæfari sjón á Snæfellsnesi.
FRÉTTASKÝRING
Halldór Armand Ásgeirsson
haa@mbl.is
Ekki er víst hvort heimilt hafi verið
að beita neyðarlögunum svonefndu
við yfirtöku Fjármálaeftirlitsins á
rekstri Sparisjóðs Keflavíkur hinn
22. apríl árið 2010. Gunnar Ander-
sen, forstjóri Fjármálaeftirlitsins,
sagði í samtali við Morgunblaðið á
föstudag að ýtarlega hefði verið farið
yfir hvort beiting neyðarlaganna
hefði verið heimil áður en ráðist var í
yfirtökuna. „Þegar lög eru samþykkt
er ekki hægt að sjá fyrir öll hugs-
anleg tilvik, en þetta tilvik var nægi-
lega svipað fyrri tilvikum til að við
töldum tækt að beita lögjöfnun í
þetta sinn,“ sagði Gunnar.
Í grófum dráttum hefur ríkið
heimild í 1. mgr. 1. gr. neyðarlag-
anna til að „stofna nýtt fjármálafyr-
irtæki eða yfirtaka fjármálafyrir-
tæki eða þrotabú þess í heild eða að
hluta“. Í 3. mgr. 1. gr. segir svo:
„Fyrirtæki sem stofnað er sam-
kvæmt þessari grein hefur starfs-
leyfi sem viðskiptabanki samkvæmt
ákvæðum 1. tölul. 1. mgr. 4. gr. laga
um fjármálafyrirtæki.“ Lögjöfnunin
sem Gunnar vísaði til fólst því í að
líta svo á að fyrst ríkið hefði heimild
til að stofna viðskiptabanka væri
eðlilegt að álykta að það hefði einnig
heimild til að stofna sparisjóð. „Mér
líst ekkert á þetta,“ segir Brynjar
Níelsson, formaður Lögmannafélags
Íslands. Hann tekur undir með Ár-
nýju J. Guðmundsdóttur lögfræð-
ingi, sem ritaði grein í Morgunblaðið
á laugardag, sem fjallaði um að
SpKef sparisjóður hefði verið stofn-
aður án heimildar og lögjöfnun hefði
ekki verið möguleg. „Ég held að
þessi lögjöfnun sé ekki tæk. Spari-
sjóður er allt annað fyrirbæri en við-
skiptabanki. Það er ýmislegt í lögum
og reglum sem er öðruvísi hvað
sparisjóði varðar en viðskiptabanka.
Ef til stendur að beita lögjöfnun þarf
augljóslega að vera um sambærileg
fyrirbæri að ræða. Mér sýnist þetta
vera eins og hver önnur lögleysa,“
segir Brynjar.
Ljóst er að ríkið gæti verið skaða-
bótaskylt, hafi yfirtökuna skort laga-
stoð og hún hafi leitt til tjóns.
Baldvin Björn Haraldsson, lög-
maður hjá BBA Legal, gat ekki
tjáð sig um málefni SpKef en
sagði að slíkar aðgerðir
stjórnvalda gætu valdið og
yllu oft tjóni. „Hafi slíkar að-
gerðir ekki lagastoð get-
ur það auðvitað
leitt til þess að
gerð verði
krafa um
skaðabæt-
ur.“
Lögjöfnun ekki
tæk í máli SpKef
 „Eins og hver önnur lögleysa,“ segir Brynjar Níelsson
Morgunblaðið/Eyþór
Suðurlandsbraut Yfirtaka Fjármálaeftirlitsins á Sparisjóði Keflavíkur byggðist á lögjöfnun frá neyðarlögum.
Gríska orðið analogia vísar til
þess að eitt tilvik sé sambæri-
legt öðru tilviki. Lögjöfnun
grundvallast á því að ef eitthvað
gildi um tilvik X, þá hljóti hið
sama að gilda um tilvik Y, ef Y
er sambærilegt við X. Tilviki Y
er með öðrum orðum jafnað til
X vegna þess að það er eðl-
isskylt eða samkynja X.
Deilan um hvort lagaheimild
hafi verið fyrir hendi í máli
SpKef hinn 22. apríl 2010
byggist á því hvort rík-
inu hafi verið heimilt
að stofna sparisjóð
fyrst því var heimilt að
stofna viðskiptabanka
skv. neyðarlögunum.
Niðurstaða Fjármálaeft-
irlitsins hefur verið sú að
sparisjóður sé eðlisskyldur
eða samkynja við-
skiptabanka og því
hafi lögjöfnun ver-
ið tæk.
Hvað er
lögjöfnun?
SKYNDIKÚRS Í LÖGFRÆÐI
Brynjar Níelsson
Sigurður Ólafsson á Sandi 2 í
Aðaldal segir nokkuð ljóst að
þar í kring hafi örfáir kríuungar
komist á legg. Ekki sé þó víst að
þeir verði nógu sterkir til að ná
farflugi. Við síðustu skoð-
un hafi hann séð þrjá
unga innan um nokkur
hundruð fullorðnar
kríur. Í eðlilegu ár-
ferði væri krökkt
af unga við allan
sandinn við
Skjálfandaflóa.
Ekki krökkt
af kríuungum
SLÆMT VIÐ SKJÁLFANDA
Kríuungar.
Landsins mesta úrval af laxa- og silungaflugum
Frí flugubox
Krókar fylgja öllum túpum
www.frances.is
Heimsþekktar flugur
atvinnumanna