Morgunblaðið - 07.09.2011, Qupperneq 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 7. SEPTEMBER 2011
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir ritstjorn@mbl.is Fréttastjórar Sunna Ósk Logadóttir, sunna@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, sisi@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is
Ívar Páll Jónsson, fréttastjóri, ivarpall@mbl.is Menning menning@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins | Minningar mbl.is/sendagrein, Arnór Ragnarsson Íþróttir sport@mbl.is Víðir Sigurðsson,
vs@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is Marta María Jónasdóttir fréttastjóri dægurmála martamaria@mbl.is Prentun Landsprent ehf.
„Þessi merki sem
nú eru, aukin
smáskjálfta-
virkni og aukin
jarðhitavirkni og
einhverjar vís-
bendingar um út-
þenslu á eldstöð-
inni, eru dæmi-
gerð merki um
að Katla sé að
búa sig undir eld-
gos,“ sagði Magnús Tumi Guð-
mundsson jarðvísindamaður eftir
að hafa flogið yfir Mýrdalsjökul í
gær.
Magnús Tumi tók fram að Katla
hefði gert slíkt áður án þess að það
leiddi til goss. Ekki hefði sést nein
augljós skýring á þeim óróa sem
var í gær. Margir smáskjálftar urðu
í Mýrdalsjökli í gær og skjálfta-
virkni hefur verið þar síðustu daga.
Vísbendingar um að
Katla sé að búa sig
undir eldgos
Magnús Tumi
Guðmundsson
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Ég hef ekki heyrt neitt um það og veit að ekki er
allt falt fyrir peninga. Hins vegar sér maður að
menn eru farnir að horfa meira á óspillt víðerni
sem verðmæti,“ segir Örn Bergsson, formaður
Landssamtaka landeigenda á Íslandi, þegar
hann er spurður hvort orðið hafi vart við aukinn
áhuga útlendinga á jörðum eftir að Huang Nubo
gerði tilboð í Grímsstaði á Fjöllum.
Vitað er að einhverjir landeigendur hafa hugs-
að sér til hreyfings og sumir haft samband við
tengiliði Huang. Magnús Leopoldsson, fast-
eignasali á Fasteignamiðstöðinni, segist ekki
verða var við þann gífurlega áhuga á jörðum sem
rætt sé um. Hann telur að gengið hafi verið frá
sölu einnar eða tveggja jarða til erlendra aðila á
ári. „Þetta hefur fyrst og fremst verið fólk sem
tengist Íslandi verulega, hefur veitt hér, átt ís-
lenskan hund eða hest, eða kærustu,“ segir
Magnús og getur þess að oft sé þetta fullorðið
fólk og eignarhaldið brotni aftur upp þegar það
falli frá.
Örn Bergsson fagnar því ef tilboð Huang í
Grímsstaði verður til þess að hækka jarðaverð á
Íslandi. „Verð á jörðum hefur verið mjög lágt.
Fram til aldamóta var fjöldi fólks í átthagafjötr-
um og gat kannski skriðið inn í kjallaraíbúðir í
Reykjavík ef það gat þá selt. Það er ekki eins og
himinn og jörð séu að farast þótt jarðir hækki að-
eins í verði,“ segir Örn.
Ekki hægt að dæma fólk í átthagafjötra
Landssamtök landeigenda hafa ekki mótað af-
stöðu til umræðunnar sem orðið hefur vegna söl-
unnar á Grímsstöðum. Örn bendir þó á að þessi
harðbýla jörð hafi verið til sölu í tíu ár og enginn
litið við henni. „Það er mín skoðun að ef yfirvöld
telja að einhver tiltekin jörð eigi að vera í eigu
þjóðarinnar verði ríkið að ganga inn í kaupin.
Ekki er hægt að dæma fólk í átthagafjötra með
því að banna því að selja,“ segir Örn.
Meta óspillt víðerni til verðs
 Formaður Landssamtaka landeigenda segir að jarðaverð megi við því að hækka
 Fasteignasali ekki var við aukinn áhuga útlendinga  Tengjast yfirleitt Íslandi
Huang jók áhuga
» Magnús Leópoldsson er með á annað
hundrað jarðir á söluskrá.
» Hann segir að umræðan um Grímsstaði
hafi eitthvað ýtt við Íslendingum því fleiri
skoði vefinn sem jarðirnar eru auglýstar á
og fleiri séu að spyrjast fyrir en verið hafi
um skeið.
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
„Á síðustu árum hafa samskipti Ís-
lendinga og Grænlendinga þróast
mikið, einkum hefur samstarfið á
sviði efnahags- og atvinnumála dafn-
að vel,“ segir Kuupik Kleist, formað-
ur grænlensku landsstjórnarinnar.
„Íslensk fyrirtæki eins og Ístak hafa
tekið að sér verk í tengslum við
vatnsorkuver, einnig hefur sam-
vinna á sviði flugmála aukist. Og við
eigum gott samstarf við íslensk
stjórnvöld um stefnumótun varðandi
málefni norðurhjara.“
Kleist hefur oft komið til Íslands
en kom í sína fyrstu opinberu heim-
sókn um helgina og fer af landi brott
í dag. Hann segir að samningar um
samvinnu á sviði heilsugæslu séu til
fyrirmyndar. En allt megi bæta,
tryggja þurfi grænlenskum sjúk-
lingum meira samneyti við fólk.
Þeir geti stundum verið nokkuð
einangraðir hér vegna tungu-
málaerfiðleika.
„Við sjáum hvað setur en
sjálfur tel ég að þetta
samstarf verði gert víð-
tækara. Af okkar hálfu ríkir mikil
ánægja með þá þjónustu sem Íslend-
ingar hafa veitt.“
Byrjað er að leita að olíu og gasi
við Vestur-Grænland og vísbend-
ingar eru um að þar sé að finna lind-
ir á hafsbotni þótt ekki sé neitt
öruggt þeim efnum, segir Kleist.
Talið er að einnig sé að finna lindir
við austurströndina og hefur verið
rætt um að Ísafjörður geti vegna ná-
lægðarinnar orðið birgðastöð fyrir
olíuleitarmenn. Kleist segist halda
að ekki verði byrjað að leita við aust-
urströndina fyrr en 2012-2013.
„Það gæti orðið um sama leyti og
hafin yrði leit á Drekasvæðinu ykkar
og svæði Norðmanna þar í grennd.
Þarna eru ýmsir möguleikar á sam-
vinnu milli þjóðanna þriggja. Ég
held að í fyrstu munum við huga að
sameiginlegum ráðstöfunum vegna
umhverfisverndar. Síðan verði
greinin sjálf að finna út úr því hvern-
ig best verði að leysa mál eins og
hafnaraðstöðu og birgðaflutninga.“
Heimastjórn og fullt sjálfstæði
– Þið eruð með heimastjórn en
hversu langur tími heldurðu að muni
líða þar til draumurinn um fullt sjálf-
stæði rætist?
„Við þurfum að fullnægja
ákveðnum skilyrðum, bæði pólitísk-
um og efnahagslegum, áður en það
getur orðið. Ég veit ekki hvort ég á
segja fimm ár, 10 ár eða 20 ár. En
við þurfum að þróa efnahaginn svo
að það verði fyrir hendi raunveru-
legur grundvöllur fyrir sjálfstæðu
Grænlandi. Við þurfum að vera sjálf-
um okkur næg í ríkara mæli en núna
erum við mjög háð peningaframlagi
frá Dönum. Meðan svo er held ég að
það sé ekki neinn stuðningur meðal
almennings við sambandsslit.“
Íhuga samvinnu við Noreg
og Ísland á olíulindasvæðum
 Grænlendingar þurfa traustari efnahag eigi fullt sjálfstæði að nást
Danska stjórnin fer með utanríkismál fyrir hönd Grænlendinga og hefur
gert tilkall til norðurpólsins sem er á landgrunni Grænlands.
„Það er ljóst að þegar landið verður sjálfstætt mun póllinn tilheyra
Grænlandi, það yrði undarlegt ef hann yrði áfram danskur eftir
sjálfstæðið!“ segir Kleist. „En núna er hann í danska ríkinu og við
eigum náið samstarf við Dani um þetta mál.“
Hann segir að ef ísinn á Norður-Íshafssvæðinu bráðni svo
mikið vegna hlýnunar að kaupskip geti siglt um Íshafið muni
það hafa mikil áhrif á Grænlendinga, geti bætt mjög stöðu
þjóðarinnar. Hún taki nú þegar fullan þátt í alþjóðlegu sam-
starfi um að setja reglur um slíkar siglingar, m.a. með tilliti
til umhverfisverndar og hafnaraðstöðu en ljóst sé að mörg
ríki, þ. á m. stórveldin, hafi þarna hagsmuna að gæta.
Grænlenskur eftir sjálfstæðið
EIGNARHALDIÐ Á NORÐURPÓLNUM
Morgunblaðið/Golli
Leiðtogi Kuupik Kleist á Alþingi í gær með Ástu Ragnheiði Jóhannesdóttur þingforseta. Kleist er sonur dansks föður og grænlenskrar móður en var alinn
upp af fósturforeldrum. Hann er leiðtogi hins vinstrisinnaða Inuit Ataqagiit-flokks og hefur verið formaður grænlensku landsstjórnarinnar frá 2009.
Norðurpólsbúi
Ríkisstuðningur við landbúnað á Ís-
landi eða svokallaður PSE-
stuðningur (Produced Subsidy
Equivalent) hefur minnkað mikið á
síðustu árum.
Ástæðan er m.a.
fall krónunnar.
Með PSE-
stuðningi er
reynt að mæla
ríkisstyrki og
annan beinan
stuðning við
landbúnað og
einnig óbeinan
stuðning eins og
tollvernd. Gengi gjaldmiðla hefur
mikil áhrif á þennan útreikning.
Þessi stuðningur var um 60% á Ís-
landi árið 2007, en samkvæmt
skýrslu ESB um landbúnaðarmál,
sem kynnt var á mánudag, nam
hann 47% árið 2009. Sama ár var
meðalstuðningur innan ESB 23%.
Dregið hefur úr styrkjum til
landbúnaðar á seinni árum. PSE-
stuðningur var um 40% í ESB á ár-
unum 1986-88, en þá var hann um
80% á Íslandi. Sviss og Noregur
eru þau lönd í Evrópu sem styrkja
mest sinn landbúnað. PSE-
stuðningur í Noregi er núna um
60%.
Heimsmarkaðsverð á matvörum
hefur hækkað umtalsvert á síðustu
árum. Verð á kjöti á innanlands-
markaði hefur hins vegar hækkað
minna og dæmi eru um að kjöt hafi
lækkað. egol@mbl.is
Stuðningur
við landbún-
að minnkar
Hlutfallið er 47% á
Íslandi en 23% í ESB
Fé Ísland styrkir
landbúnaðinn.
Lögreglu hafa borist tilkynningar
um að menn hafi reynt að tæla börn
upp í bíl nánast á hverjum degi und-
anfarna daga og stundum fleiri en
ein á dag. Björgvin Björgvinsson, yf-
irmaður kynferðisbrotadeildar lög-
reglunnar, segir að lögreglan reyni
að grafast fyrir um þessi mál, en þau
séu orðin það mörg að spurningar
vakni um hvað sé í gangi.
Björgvin segir að enginn hafi verið
handtekinn og enginn kallaður til yf-
irheyrslna enn sem komið er. Lög-
reglunni á höfuðborgarsvæðinu var í
fyrradag tilkynnt að tveir menn
hefðu reynt að lokka sex ára stúlku-
barn upp í bíl til sín í Skipasundi.
Margar til-
kynningar