Morgunblaðið - 07.09.2011, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 7. SEPTEMBER 2011
BAKSVIÐ
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Í fyrra greindust tuttugu og fjórir
einstaklingar hér á landi með HIV-
smit. Er það mesti fjöldi sem hefur
greinst á einu ári. Það sem af er
þessu ári hafa sautján einstaklingar
greinst með HIV-smit, þar af þrett-
án sprautufíklar.
Flestir HIV-smitaðir sækja sína
læknisaðstoð á göngudeild smitsjúk-
dóma á Landspítalanum. Á smit-
sjúkdómadeildinni í heild eru fimm
stöðugildi sérfræðinga. Göngudeild-
in er aðeins lítill hluti af því sem
þeir sinna en þeir eru einnig með
legudeild, ráðgjöf og vaktþjónustu.
Þá er einn hjúkrunarfræðingur í
70% starfi á göngudeildinni. Að
sögn Magnúsar Gottfreðssonar, sér-
fræðings í smitsjúkdómum á Land-
spítala, eru nokkrir spítalar í Sví-
þjóð sem sinna jafnmörgum
sjúklingum og gert er á Landspít-
alanum, með upptökusvæði upp á
þrjú hundruð þúsund manns, en þar
hafa smitsjúkdómadeildir á bilinu 15
til 20 sérfræðinga. „Þannig að við
erum með mannafla sem nemur ein-
um þriðja af því sem er talið eðlilegt
þar. Sem kemur inn á næstu spurn-
ingu; hvort við höfum bolmagn til að
takast á við þetta. Staðan er mjög
erfið. Sérstaklega ef það halda
áfram að greinast svona margir á
ári hverju.“
Enginn í afleysingar
Bergþóra Karlsdóttir er eini
hjúkrunarfræðingurinn á göngu-
deild smitsjúkdóma, í 70% starfi.
„Ég var fyrsti hjúkrunarfræðingur-
inn sem var ráðinn í þetta starf á
göngudeildinni á sínum tíma, árið
2004. Þá var þetta bara allt annað
umhverfi. Hingað komu aðallega
eldri stöðugir sjúklingar. Nú grein-
ist mjög mikið af fíklum og þetta
fólk þarf meiri stuðning, fræðslu og
ráðgjöf. Við erum líka byrjuð með
lyfjaeftirfylgni sem ég sé um. Hér
er ekki mikill mannafli og það er
engin afleysing þegar ég fer í frí,“
segir Bergþóra. „Fyrsta ósk mín
hefur verið að það væri hjúkrunar-
fræðingur sem gæti sinnt þessum
málefnum á meðan ég er í fríi. Ráð-
gjöfin fellur t.d niður þegar ég er
í burtu. Sjúklingahópurinn er
orðinn meira krefjandi og það
væri gott að hafa kollega sér
til stuðnings.“
Bergþóra segist finna
fyrir auknu álagi eftir
því sem fleiri grein-
ast með HIV. „Það
er miklu meira
hringt og það er bú-
ið að vera mjög
mikið að gera á þessu ári og bara
núna þessar haustvikur. Ég finn
greinilega breytingu frá því á sama
tíma í fyrra og ég sé ekki fram á að
það dragi úr þessu álagi.“
„Við erum ekki of fjáð“
Haraldur Briem sóttvarnarlæknir
segist ekki hafa heyrt um að smit-
sjúkdómadeild væri sérstaklega illa
mönnuð. En hann segir að verið sé
að skoða hvað sé hægt að gera til að
sporna við þessari þróun HIV-
smita. „Þetta er hópsýking meðal
fíkla sem er mikil og alvarleg en við
vitum ekki hvað þetta er raunveru-
lega útbreitt. Fíklar eru hópur sem
erfitt er að ná til og það eru ýmsar
skoðanir á því hvað sé best að gera,“
segir Haraldur.
Spurður hvort það komi til greina
að opna sérstaka miðstöð í Reykja-
vík þar sem sprautufíklar geti kom-
ið allan sólarhringinn og sprautað
sig, eins og er víða erlendis, svarar
Haraldur að það hafi verið nefnt.
„Við verðum að skoða það mjög vel
og þurfum að vera nokkuð inni í
málum hvernig best er að gera það.
Fíklar hér á landi hafa mjög greiðan
aðgang að sprautum og nálum. Það
er líka inni í myndinni að dreifa ein-
nota sprautum en þær kosta meiri
peninga. Það er mjög mikilvægt að
reyna að finna bestu mögulegu leið-
ina en við erum ekki of fjáð.“
Staðan er mjög erfið
 Aðeins einn hjúkrunarfræðingur í 70% starfi á göngudeild smitsjúkdóma
 Álagið á deildina eykst eftir því sem fleiri greinast með HIV-smit
Morgunblaðið/ÞÖK
Landspítali Álag á læknana og hjúkrunarfræðinginn á göngudeild smitsjúkdóma hefur aukist mikið eftir að HIV-greindum fjölgaði.
Stjórn Rauða kross Íslands hefur
ákveðið að loka Vin, athvarfi fyrir
fólk með geðraskanir. Athvarfinu
verður lokað 1. apríl nk. Þórdís Rún-
arsdóttir, forstöðumaður Vinjar,
segir að aðsóknartölur bendi til að
það sé þörf fyrir þessa þjónustu.
Ekkert liggur fyrir hvort aðrir taka
að sér að reka Vin.
Rauði kross Íslands setti Vin á
stofn fyrir 18 árum, en athvarfið er
fyrir fullorðið fólk með geðraskanir.
Þórdís segir að tilgangur þess sé að
rjúfa félagslega einangrun geð-
sjúkra. Margt af þessu fólki hafi bú-
ið við einangrun og standi mikið eitt
í tilverunni. Margir þeirra hafi
veikst ungir og tekist á við þennan
sjúkdóm lengi. Þórdís segir að 80-
100 einstaklingar komi í Vin reglu-
lega. Um 340 einstaklingar heim-
sóttu athvarfið á síðasta ári.
Þórdís segir að ástæðan fyrir því
að RKÍ hafi ákveðið að loka Vin sé
að það kreppi að og það vanti pen-
inga til ýmissa verka. Rauði kross-
inn hafi oft haft frumkvæði að nýrri
þjónustu þegar hann telur að þörf sé
fyrir hana og hann sé með þessu að
sýna fram á þörfina.
Mikilvæg starfsemi
Þórdís segir að þegar Vin var
stofnuð hafi komið um 30 á dag í at-
hvarfið Nú komi 27 að meðaltali á
dag, þrátt fyrir að nýir aðilar séu
komnir inn í þetta eins og Hugarafl,
Hlutverkasetur og Geysir.
Rauði krossinn sendi bréf til vel-
ferðarsviðs Reykjavíkurborgar þar
sem sviðið var upplýst um ákvörð-
unina, en sveitarfélögin hafa tekið að
sér umsjón með málefnum fatlaðra.
S.Björn Blöndal, aðstoðarmaður
borgarstjóra, segir slæmt að Rauði
krossinn sé að fara út úr Vin því
þetta sé mikilvæg starfsemi. Hann
segir að Reykjavíkurborg muni
skoða hvort hún hún geti komið
meira að rekstrinum, en borgin veiti
í dag styrk til starfseminnar.
egol@mbl.is
RKÍ ætlar
að loka Vin í
lok mars
Vin Jón Gnarr, Björn Blöndal og
Þórdís Rúnarsdóttir.
Borgin ætlar að
skoða framhaldið
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Tveir nýir hæstaréttardómarar kváðu upp
15 dóma á öðrum degi sínum í starfi. Ellefu
dómarar eru nú við réttinn og skipun hins
tólfta er undirbúin. Sjö dómarar dæma í
fordæmisgefandi kærumálum sem tengjast
uppgjöri föllnu viðskiptabankanna.
Alþingi samþykkti sl. vetur að fjölga
dómurum við Hæstarétt um þrjá til að
bregðast við auknu álagi hjá dómstólum. Er
það tímabundin ráðstöfun. Innanríkis-
ráðherra skipaði í byrjun maí Eirík Tóm-
asson prófessor, Gretu Baldursdóttur hér-
aðsdómara og Þorgeir Örlygsson, dómara
við EFTA-dómstólinn í Lúxemborg, hæsta-
réttardómara. Skipunin tók gildi 1. sept-
ember.
Síðastliðinn föstudag, 2. september,
voru kveðnir upp 22 dómar í Hæstarétti.
Eiríkur og Greta dæmdu í 15 þeirra. Það
var á öðrum starfsdegi þeirra í dómnum. Í
sumum málanna voru tveir af nýju dóm-
urunum með hæstaréttardómurum sem
lengi hafa starfað.
Höfðu mátað stólana
Þorsteinn A. Jónsson, skrifstofustjóri
Hæstaréttar, segir að nýju dómararnir hafi
fengið aðstöðu í húsinu fyrr og það segi sig
sjálft að þeir hafi verið búnir að undirbúa
sig eitthvað áður en þeir tóku formlega til
starfa.
Eftir fjölgun dómaranna eiga tólf dóm-
arar að vera í Hæstarétti. Þeir eru þó ellefu
nú þar sem ekki er búið að setja dómara í
stað Páls Hreinssonar sem hætti 1. sept-
ember þar sem hann hefur verið skipaður
dómari við EFTA-dómstólinn. Fjórir sóttu
um setningu í embættið.
Ákveðið hefur verið að sjö dómarar
dæmi í ellefu fyrirliggjandi kærumálum sem
tengjast falli gömlu viðskiptabankanna og
uppgjöri þeirra, meðal annars gildi neyð-
arlaganna. Tvö mál vegna Landsbankans
eru á dagskrá Hæstaréttar á morgun og
föstudag, fimm í næstu viku og þau hrun-
mál sem eftir eru verða á dagskrá á næstu
tveimur vikum þar á eftir.
Sjö dómarar hafa áður dæmt í málum
sem talin eru hafa mikið fordæmisgildi,
síðast í fyrstu þjóðlendumálunum árið
2004.
Fimmtán dómar á öðrum starfsdegi
 Ellefu dómarar eru nú í Hæstarétti  Sjö dæma í 11 málum sem tengjast uppgjöri gömlu bankanna
Skipun Ögmundur Jónasson innanríkisráðherra afhenti Gretu Baldursdóttur og Eiríki Tóm-
assyni skipunarbréf hæstaréttardómara í byrjun maí. Þau tóku til starfa 1. september.
Af þeim sautján einstaklingum
sem hafa greinst með HIV-smit á
þessu ári eru þrír með alnæmi sem
er lokastig sjúkdómsins. Þrettán
af þessum sautján eru sprautufíkl-
ar en alnæmissjúklingarnir teljast
ekki til þeirra. „Það er svolítið
óvenjulegt að það hafa þrír greinst
með alnæmi núna í sumar sem er
lokastig sjúkdómsins og þýðir að
manneskjan hafi verið með smit
lengi. Þetta eru þrír gagnkyn-
hneigðir einstaklingar, komnir yfir
miðjan aldur og hafa ekki verið í
fíkniefnum. Það er ekki hægt að
tengja þá við sérstaka áhættu,
þannig lagað,“ segir Haraldur
Briem sóttvarnarlæknir.
„Þó við höfum þessa miklu
aukningu meðal fíklanna þá er-
um við líka að sjá þetta hjá gagn-
kynhneigðum. Fólk sem hefur
minnstu áhyggjur af því að
það gæti verið með HIV á að
láta prófa sig. Svo minni
ég á að nota smokkinn,“
segir Haraldur.
Þrír greinst
með alnæmi
HIV-SMIT
Haraldur Briem