Teningur - 01.06.1989, Blaðsíða 19

miðju langur og slagaði, en grímu-
klæddir trúðarnir til beggja handa.
(Ein kvennanna á barnum minntist
gulra, rauðra og grænna tíglanna).
Tvisvar sinnum hrasaði hann, tvisvar
var hann gripinn og haldið af trúðun-
um. Á leiðinni burt í átt að innri höfn-
inni, en lega hennar er ferhyrnd, fóru
þremenningarnir inn í bílinn og hurfu.
Af fótskör bílsins krotaði sá trúðanna
sem síðastur fór, klámfengna riss-
mynd og setningu á eina plötu bryggju-
skúrsins.
Treviranus sá setninguna. Hún var
reyndar fyrirsjáanlega. Þar sagði:
SÍÐASTI STAFUR í NAFNI HEFUR
NÚ VERIÐ NEFNDUR
Á eftir rannsakaði hann herbergi
Gryphiusar-Ginzbergs. Það var lítið
og á gólfinu heldur hrottaleg stjarna úr
blóði. í hornunum leifar af sígarettum
ungverskrar tegundar. í skápnum bók
á latínu - það var Philoiogus hebraeo-
graecus (1739) gefin út í Leusden -
og í henni nokkrar athugasemdir hrip-
aðar á spássíu. Treviranus leit á þetta,
lítilsvirðingin leyndi sér ekki, og lét
hafa upp á Lönnrot. Lönnrot tók ekki
ofan þegar hann kom, hann var þegar
farinn að lesa. Á meðan yfirheyrði
lögreglufulltrúinn vitnin að mögulegu
mannráni. Þeim bar illa saman. Um
klukkan fjögur fóru þeir burt. Úti á
hlykkjóttri rue de Toulon, meðan þeir
mörðu dauðan snák dögunar undir
hjólum, sagði Treviranus þetta:
„Og hvað ef þetta mál nú í nótt er
bara blekking."
Eric Lönnrot brosti, varð síðan graf-
alvarlegur á svip og las upphátt eina
málsgrein (sem var undirstrikuð) úr
þrítugustu og þriðju ritgerð í Philolog-
usnum: Dies Judacorum incipit a
solis occasu usque ad solis occasum
diei sequentis.
Þetta þýðir, bætti hann við. „Hinn
hebreski dagur hefst við sólarlag og
varir til næsta sólarlags."
Lögreglufulltrúinn hætti sér út í
kaldhæðni.
„Er þetta mikilvægasta staðreyndin
sem þú hefur rekist á í nótt?“
„Nei, Ginzberg notaði orð sem
meiru skiptir. “
Síðdegisblöðunum sást ekki yfir að
mannslátin urðu með reglulegu milli-
bili. La Cruz de la Espada setti málið
upp sem andstæðu við þann aðdáun-
arverða aga og reglu sem einkenndi
síðasta þing dulspekinga. í El Mártir
gagnrýndi Ernst Palast „óþolandi tafir
á svo laumulegum og lítilmótlegum
pogromum. Það hafði tekið þrjá mán-
uði að eyða þremur Júðum." Blaðið
Yidische Zaitung hafnaði „svo hrylli-
legri tilgátu að um and-semetískt
samsæri væri að ræða, jafnvel þó að
gleggstu menn sjái enga aðra lausn á
þrenndargátunni." Rauði Scharlach
hinn fíni, sem þótti skrautlegastur
byssumanna fyrir sunnan, sór og sárt
við lagði að á svæði sínu væri óhugs-
andi að slíkir glæpir yrðu framdir. Og
hann sakaði Franz Treviranus lögreglu-
fulltrúa um vítaverða vanrækslu í
starfi.
Að kvöldi hins fyrsta mars barst
lögreglufulltrúanum í hendur tilkomu-
mikið bréf, það var innsiglað. Hann
reif það upp. Umslagið hafði að
geyma orðsendingu undirritaða af
„Baruch Spinoza1' og ennfremur
ýtarlegt kort af borginni, það hafði
sýnilega verið rifið úr eintaki af
Baedeker. f bréfinu var því spáð að
fjórða morðið yrði ekki framið þann
þriðja mars vegna þess að málningar-
búðin í vestri, kráin á rue de Toulon
og Hotel du Nord væru „kórrétt
fundin horn jafnhliða þríhyrnings sem
er dulspekilegur". Á kortinu var sýnt
framá með rauðu bleki hve reglulegur
þríhyrningurinn væri. Trevíranus las
hin more geometrico rök með uppgjöf
í anda og lét senda bréf og kort til
Lönnrots - en hann átti óneitanlega
slíka geggjun skilda.
Eric Lönnrot rannsakaði pappírana.
Staðirnir þrír voru reyndar jafn langt
hver frá öðrum. Samhverfir í tíma (hinn
þriðji desember, hinn þriðji janúar, hinn
þriðji febrúar), samhverfir í rúmi
líka ... Allt í einu fann hann á sér að nú
var hann kominn að þeim punkti að
leysa gátuna. Sirkill og áttaviti dugðu til
að úr óvæntu innsæi fullkomnaðist nú
myndin. Hann brosti, nefndi nafnið
Tetragrammaton (sem hann hafði
nýlega lært) rauk svo til og hringdi í
lögreglufulltrúann. Hann sagði:
„Þakka þér fyrir jafnhliða þríhyrn-
inginn sem þú sendir mér í gærkvöldi.
Hann gerði mér fært að leysa málið.
Áður en morgundagurinn er úti munu
glæpamennirnir í fangelsi. Við getum
verið rólegir yfir því.“
„Þeir eru þá ekki að undirbúa fjórða
glæpinn?"
„Einmitt vegna þess að þeir eru að
undirbúa fjórða glæpinn getum við
verið rólegir."
Lönnrot hengdi upp tólið. Klukku-
tíma seinna var hann kominn á ferð í
einni af lestum suðurleiða. Hann
brunaði í áttina að yfirgefnu setri,
Triste-le-Roy. Suður af borginni þar
sem saga vor gerist rennur lítil á,
blind og mórauð, ófræg af rusli og
sorpi. Á bakkanum fyrir handan er
iðnaðarúthverfi þar sem byssumenn
þrífast undir vernd stjórnmálaforingja
frá Barcelona. Lönnrot brosti að þeirri
hugsun sinni að mikið hefði nú rauði
Scharlach sá frægasti þeirra, viljað
gefa til að vita fyrir um leynilega heim-
sókn hans. Azevedo hafði verið í
félagi við Scharlach. Lönnrot velti
þeim fjarlæga möguleika fyrir sér, að
fjórða fórnarlambið kynni að vera
Scharlach sjálfur. En hann hafnaði
þeirri hugmynd ... Hann var í rauninni
búinn að leysa málið. Nú voru aðeins
aðstæður eftir, veruleiki (nöfn, hand-
tökur, andlit, málarekstur og
dómsorð). Með naumindum að það
héldi áhuga hans. Hann vildi fara
dálítið um, hvíla sig eftir þriggja mán-
aða kyrrsetur yfir rannsókninni. Sú
hugsun flökti um hugann að lausn
morðgátunnar fælist í jafnhliða þrí-
hyrningi, nafnlausum og í hálf-
gleymdu grísku orði. Núna sá hann
gátuna næstum því kristaltæra. Hann
var hálf miður sín að hafa varið til
hennar hundrað dögum.
Lestin nam staðar við farmstöð
eina, þögn var yfir. Lönnrot fór út. Líkt
og stundum ber til, var svo eyðilegt
þetta síðdegi, að líkist helst dögun.
Yfir for og pollum sléttunnar var rakt
og kalt í lofti. Lönnrot lagði af stað fót-
gangandi um sveitina. Fyrir augu bar
hunda, vagn á dauðu spori, sjóndeild-
arhringinn og silfurlitan hest að
drekka úr gruggugum polli. Það var
17