Teningur - 01.06.1989, Side 53

EG GERI ÞAÐ SEM MER SYNIST
JEFF KOONS STEFNIR AÐ AUKNUM VÖLDUM LISTARINNAR
Umdeildasti listamaður heimsins á
þessum vorum dögum er vafalaust
hinn kaldi Bandaríkjamaður Jeff
Koons sem vakið hefur jafn sterka
reiði sem aðdáun með verkum sínum,
og einkum þá hinum nýjustu sem
sýnd voru á sýningum beggja megin
Atlantshafsins fyrir síðustu jól. Deila
menn hart um hvort hér sé aðeins
kitsch eitt á ferð eða alvarleg
myndlist. Það er því forvitnilegt að
heyra listamanninn sjálfan verja sig
og verk sín og hér birtist þar með
þýðing á viðtali sem Daniel Pincbeck
átti við Koons í nýlegu tölublaði
bandaríska tískublaðsins Splash:
- Finnst þér verk þín krefjast hlut-
leysis af hálfu áhorfandans?
- Ég hef reynt að vinna verk mín
þannig að áhorfendur verði að bregð-
ast við þeim, sama hvaðan þeir koma,
og segja við sjálfa sig, já, þetta er helvíti
gott verk, að þeim líki við það á ein-
hvern hátt. Og ef þeim tækist það ekki
væri það eingöngu vegna fyrirfram
ákveðinnar skoðunar á verkunum, þeim
væri sagt að þeim ætti alls ekki að líka
við þau. En að lokum munu þeir þó
geta losað sig við alla slíka fordóma og
sagt sér, já helvíti maður, þetta er nú
ansi heimskulegt, en fjandinn hafi það,
ég fíla þetta verk, ég meina það, ég fíla
..Bláa hvolpa". Eða þá, ég get bara
ekki gleymt þessum bleika lit sem ég
sá þarna og í rauninni lýsir hann þrá
minni eftir kynlífi betur en nokkuð
annað sem mér getur dottið í hug á
þessari stundu. Michael Jackson er
hið algjöra, hið absólúta abstrakt,
hann er svo róttækur.
JEFF KOONS
soNNAerno • wv ro« awx hjtzu* ■ cois oonmd youno • o kcaoo
Auglýsing úr ítalska listatímaritinu FlashArt
- Af hverju er þér það svo mikil-
vægt að fólki líki verk þín?
- Það er ekki endilega spurning um
að fólki líki við þau, en til þess að þau
geti haft áhrif, þjóðfélagsleg áhrif, veki
athygli, þá verða menn að kunna að
meta þau að einhverju marki, annars
eru þau bara afskrifuð og ekki talin
mikilvæg. Ég vil að verk mín hafi sinn
þjóðfélagslega samastað þar sem þau
geta haft áhrif á almenning. Ég tel að
á þessu augnabliki tímans sé listin
orðin gjörsamlega áhrifalaus í heimin-
um, hún hefur dregist mjög aftur úr
öðrum iðnaði. Og þetta má jafnvel
rekja allt aftur til Frönsku Byltingarinn-
ar. Fram að henni voru listamennirnir
við stjórnvölinn, við vorum hinir miklu
áhrifavaldar, áróðursmeistarar og tæl-
arar.
- En var það ekki aðeins sögulegt
slys sem henti meðlimi Frönsku Bylt-
ingarinnar og varð til þess að
menningin varð svo mikilvæg? Upp-
lýsingarmenn eins og Voltaire sáu
sér frelsi til að gagnrýna vegna þess
að engum datt í hug að listin gæti
haft slík félagsleg og pólitísk áhrif.
- Listin var objektíf, hlutlæg. Sjáðu
bara hvað rokkokkóið og barokkið gat
haft mikil og tælandi áhrif um leið og
það kom á móti þörfum fólksins. En
síðan breyttist hugmyndin um hið
hlutlæga og listin varð miklu frekar
súbjektíf, andleg. Mér er mikið í mun
endurkoma hins hlutlæga og endur-
nýjun á því hlutverki listamannsins að
taka á sig ábyrgð áhrifanna, tælingar-
innar, ég vil að listin geti haft eins
mikil áhrif og skemmtanaiðnaðurinn,
kvikmyndirnar, popp-tónlistin og
auglýsingaiðnaðurinn.
- En hin einstaklingsbundna tján-
ing sem er svo mikilvæg listamönnum
er varla til staðar í þessum iðngrein-
um. Mér virðist sem þú verðir að
finna þér einhverja leið til þess að
halda þig á mörkunum.
- Ef þú spyrð forstjóra hjá stórri aug-
lýsingastofu hvort hann skapi menn-
ingu, myndi hann svara neitandi. Við
sköpum ekki menningu, heldur
endurspeglum hana aðeins. En það
er rangt hjá þeim, þeir skapa menn-
inguna, gera það á hverjum degi, og
skemmtiiðnaðurinn einnig. Þeir full-
nægja ekki aðeins þörfum, heldur
skapa einnig nýjar og þaö er einmitt
51