Teningur - 01.06.1989, Blaðsíða 56

Vetrarbirnir", pólýkrómadur viður, 48x44x15V2 tomma, 1988
- Já, einmitt núna hef ég mikinn
hug á glóbalíseríngu (jarðkringlun).
Ég veit að margar auglýsingastofur
hafa á undanförnum árum hugleitt
þetta, en síðan gefist upp á því og
haldið að ógerlegt sé að skapa ímynd,
hljóm eða orð sem gætu gengið á
milli allra menningarsvæða jarðarinn-
ar. En ég hugsa um þetta á hverjum
degi og trúi því að þetta sé hægt. Ég
tel hin síðustu verk mín vera skref í
þessa átt, þau eru mjög alþjóðleg í
sér, jafnvel þó þau styðjist við nokkur
ákveðin menningarsvæði eins og hið
Bæverska, Ameríska, Feneyska og
hið Austræna. Án þess þó að þessi
verk séu neinir holdgervingar glóbalí-
seringar (jarðkringlunar).
- List þín virðist einnig ná til allra
stétta innan hvers þjóðfélags.
- Ég reyndi alltaf að skapa verk sem
eru opin öllum, hverjum sem er. Verk
mín eru opin því fólki sem enga list-
þekkingu hefur, fólki úr lægri stigum
þjóðfélagsins, hurðin er þeim opin,
það getur fundið með sér einhvers-
konar samtal (díalóg) frá verkinu og
þannig fengið áhuga á því.
- Verk þín eru ekki gerð með ídeal,
óska-hóp áhorfenda í huga, heldur
frekar mögulegan hóp.
- Þau eru handa öllum. Þau reyna
að vera öllum til geðs en einkum fjalla
þau þó um og er beint til smáborgar-
anna. Þessi síðasta sýning mín kvikn-
aði út frá málverki Masaccios um
Brottvikninguna. Hræðslan í andlitum
Adams og Evu var hin raunverulega
kveikja sýningarinnar.'Einmitt núna
eru smáborgararnir svo plagaðir af
blygðun og sektarkennd yfir því sem
raunverulega dregur þá áfram, nefni-
lega banalítetið, hin útþynnta ómenn-
ing. Smáborgararnir bregðast ein-
ungis við hinu útþynnta, hinu afbak-
aða. Það er þeirra hvatning, aflið sem
drífur þá áfram, til gerða og þessi verk
mín eru að reyna að fjarlægja þessa
blygðun og þessa sektarkennd, þau
eru að leyfa smáborgurunum að líka
viö sig, segja þeim að þetta sé allt í
lagi, ef lágsmekkur og afbökun er það
eina sem þið viljið, þá er það í lagi, þið
verðið bara að halda áfram. Ég reyni
að skapa þeim rými til þess að verða
nýtt aristókrasí, ný yfirstétt, reyni að
halda þeim frá jafnvægi, að niðurlægja
þá svo að þeir hafi frjálst rúm til að
verða nýtt aristókratí.
- Og hvað væri unnið með því?
- Að hlutirnir haldist á hreyfingu,
þenslu.
- Hvert eiga þeir að hreyfast?
- Upp.
- Upp til hvers?
- Þetta er hreyfing upp á við. Svo
ekki falli allt í jafnvægi, svo ekki verði
öll öfl að jöfnu, svo ekki verði hugs-
unarleg stöðnun, hugsanalegt jafn-
vægi eða þjóðfélagslegt. Mín verk eru
á engan veg menguð af þessari há-
fleygu og snobblegu hugmynd sem
lætur fólk stúdera og læra, læra að
meta allt, þangað til að ekkert rými er
eftir til eigin lífs, til þess að skapa sér
sitt eigið líf. Þetta á einnig við um
þann sem er af háum stigum, mann í
forréttindastöðu, verkin rýragildi hans
og færa honum þannig frelsi, frelsi frá
öllum höftunum í kringum hann og
gerir þeim kleift að halda áfram á ný.
Sjáðu bara hverskonar frelsi það
gefur þér að horfa á þessa bláu
hvolpa, þessa röð af bláum hvolpum,
hvernig banalítetið, útþynningin,
virkar þarna. Þetta gerir allt gott í líf-
inu, fjarlægir allt hið illa úr því, verkið
faðmar allt að sér og fjarlægir alla
hæðni, allan sýnisisma.
- Hvaða áhrif á list þína hafði starf
þitt sem verðbréfasali á Wall Street?
- Ástæðan fyrir starfi mínu þar var
sú að ég hef alltaf reynt að gera allt
fyrir verkin mín. Ég þurfti á starfi að
halda sem gerði mér kleift að fram-
kvæma hugmyndir mínar. Ef ég hefði
verið húsamálari hefði ég aldrei getað
gert þessi stóru verk. Ég þurfti að
minnsta kosti 3000 dollara til þess að
54