Birtingur - 01.04.1956, Page 19

Júpíter: Einmitt! Þetta var afsökunin.
Órestes: Ég afsaka mig ekki.
Júpíter: Ekki það? En sérðu ekki hve mjög
það líkist afsökun, þetta frelsi, sem þú seg-
ist háður eins og þræll?
Órestes: Ég er hvorki húsbóndi né þræll
þess, Júpíter. Ég er frelsi mitt. Þú hafðir
ekki fyrr skapað mig en ég hætti að tilheyra
þér.
Elektra: Órestes, ég særi þig í nafni föður
okkar: Bættu ekki guðlasti við glæp.
Júpíter: Hlustaðu á hana. Og gefðu upp
vonina um að sannfæra hana með rökum þín-
um. Það lætur ankannalega og síður en svo
vel í eyrum hennar.
Órestes: Sama get ég sagt um mín eyru,
Júpíter. Sama get ég sagt um barka minn,
sem blæs úr sér orðunum, og um tungu mína,
sem mótar þau á leiðinni: ég á bágt með að
skilja sjálfan mig. Það er ekki lengra síðan
en í gær að þú varst hula fyrir augum mér,
vaxtappi í eyrum mér, í gær átti ég mér af-
sökun: þú varst afsökun mín fyrir að vera til,
því að þú hafðir sett mig í heiminn til að
þjóna markmiðum þínum, og heimurinn var
gamall miðlari sem talaði við mig um þig án
afláts. Og nú hefur þú yfirgefið mig.
Júpíter: Ætti ég að yfirgefa þig?
Órestes: I gær var Elektra hjá mér; öll
náttúran umlukti mig; hún söng þér lof, dísin,
og gaf mér f jölda heilræða. Og til að mýkja
skap mitt varð brennandi sólargeislinn mild-
ari eins og þegar hula er dregin fyrir augu;
og til að láta mig gleyma öllum mótgerðum
varð himinninn unaðsblíður eins og fyrir-
gefning. Æska mín reis upp samkvæmt boði
þínu, hún horfði á mig bænaraugum eins og
unnusta, sem reynir að halda í heitrofann:
ég leit æsku mína í síðasta sinn. Og skyndi-
lega helltist frelsi mitt yfir mig og nísti mig
í gegn, náttúran hrökk aftur á bak, ég átti
ekki framar neinn aldur og ég stóð aleinn í
þessum blessaða heimi þínum einsog maður,
sem hefur týnt skugga sínum; og það fyrir-
finnst ekki framar neitt á himnum, hvorki
gott né illt, né neinn til að skipa mér fyrir.
Júpíter: Einmitt það já? Á ég að dást að
lambinu, sem fjárkláðinn stíar frá hjörðinni,
eða hinum líkþráa, sem er í sóttkví? Minnztu
þess, Órestes, að þú varst einn úr hjörð minni,
þú nærðist í haganum á meðal sauða minna.
Frelsi þitt er ekki annað en kláði, sem kitlar
þig, ekki annað en útlegð.
Órestes: Útlegð. Satt er það.
Júpíter: Hið illa á sér ekki djúpar rætur;
það er aðeins daggamalt. Komdu aftur til
okkar. Komdu aftur: sjáðu hvað þú ert ein-
mana, jafnvel systir þín snýr við þér bakinu.
Þú ert fölur, augu þín þenjast út af angist.
Hefurðu von um að lifa? Ómannleg vonzka
nagar þig innan, hún er eðli mínu framandi,
þér sjálfum framandi. Komdu aftur: ég er
gleymskan, ég er hvíldin.
Órestes: Hún er sjálfum mér framandi,
satt er það. Utan við eðlið, gegn eðlinu, án af-
sökunar, án stoðar nema í mér. En ég beygi
mig ekki aftur undir lög þín: ég er dæmdur til
að halda engin lög nema sjálfs mín. Ég hverf
ekki aftur til þeirrar náttúru, sem þú ræður
yfir. Ótal leiðir liggja til þín, en ég get enga
farið nema mína leið, — því að ég er maður,
Júpíter, og hver maður verður að finna leið
fyrir sig. Náttúruna hryllir við manninum, og
þig, þig hæstráðanda guðanna, þig hryllir
líka við mönnunum.
Júpíter: Engin lýgi er það, að ég hata þá,
þegar þeir líkjast þér.
Órestes: Gættu að þér. Nú játarðu veik-
leika þinn. Ekki hata ég þig. Hvað er á milli
okkar. Við berumst hvor að öðrum án þess
að snertast, eins og tvö skip. Þú ert guð og
ég er frjáls; við erum báðir jafn einmana og
angist okkar er söm. Hver segir þér, að ég
17