Birtingur - 01.12.1967, Page 61

Mesa City lætur okkur við fyrstu sýn ætla, að
hún hafi til að bera auðugra skipulag en dæm-
in hér á undan, sem eru svo augljóslega strang-
ari í uppsetningu. En þegar nánar er að gætt,
finnum við nákvæmlega sömu skipulagsregl-
una. Tökum til dæmis háskólahverfið. Hér
sjáum við að miðborginni er skipt í háskóla og
íbúðarhverfi, sem er aftur skipt í nokkur
þorp (í rauninni eru það íbúðaturnar) fyrir
4000 íbúa og hverju þeirra síðan skipt enn
frekar og umkringt þyrpingum af enn minni
íbúðareiningum.
6. Chandigarh (1951) Le Corbusier. Allri borg-
inni er þjónað af verzlunarhverfi í miðjunni
og tengt opinberum byggingum að ofan.
Tveim ílöngum minniháttar verzlunarsvæðum
er dreift eftir aðalæðunum, er liggja norður
og suður. í þetta eru settar frekari opinberar
samfélagsmiðstöðvar og verzlanir, ein fyrir
hvern af 20 hlutum borgarinnar.
7. Brazilia, Lucio Costa. Allt skipulagið snýst
í kringum miðöxulinn og báðir helmingarnir
eru tengdir einni aðalæð. Þessi aðalæð er síð-
an tengd minniháttar æðum, samsíða henni.
Þær eru svo að lokum tengdar götum, sem
liggja umhverfis sjálfar risablokkirnar. Skipu-
lag: Tré.
8. Communitas, Percival og Paul Goodman.
Communitas er greinilega skipulögð sem tré.
Henni er fyrst skipt í fjóra sammiðja megin-
hluta, sá innsti er verzlunarhverfi, næsti há-
skólahverfi, þriðji íbúða- og sjúkrahúsahverfi
og fjórði er opið landsvæði. Hverju þessara
svæða er frekar skipt: Verzlunarhverfið er sem
stórt hringlaga háhýsi á fjórum hæðum: Flug-
völlur, opinberar byggingar, léttur iðnaður,
verzlunar- og skemmtanahverfi og neðst járn-
brautir, langferðabifreiðir og vélaviðgerðir.
Háskólanum er skipt í átta hluta: Náttúru-
sögu, dýragarða og sjódýrasafn, stjarnfræði-
salur og rannsóknarstofnanir til vísinda-
iðkana, fagrar listir, tónlist og leiklist. Þriðja
hringnum er skipt niður í íbúðarhverfi með
4000 íbúa í hverju, ekki einbýlishús heldur
sambýlishús, er innihalda einbýlis íbúðaein-
ingar. Að lokum: Opna svæðinu er skipt í þrjá
hluta: Skóggræðslu-, landbúnaðar- og sumar-
dvalarsvæði.
Allt skipulagið er tré.
9. Allra bezta dæmið hef ég geymt þangað til
síðast, vegna þess hve það er táknrænt fyrir
vandamálið. Það er birt í bók Hilberseimers
„Náttúra borganna“. Hann lýsir því, hvernig
sumar rómverskar borgir voru upphaflega
hernaðarbækistöðvar og sýnir síðan mynd af
nútíma herstöð eins og einhvers konar frum-
myndarformi fyrir borgir. Það er ekki hægt
að fá skipulag, sem er nær því að vera tré.
Táknmyndin hæfir auðvitað vel, skipulag
hersins var gert með það fyrir augum að skapa
BIRTINGUR
59