Íslenzk tunga - 01.01.1960, Blaðsíða 38

36
.JAKOB UENEDIKTSSON
lld : lld Id : Id lld : Id
Skj....... 184 16 1
ÍM ......... 273 24 7
Rímur .... 574 23 2
1031 63 10
2.1. Sum þeirra tíu dæma sem brjóta í bág viö regluna er þó ef til
vill hægt að skýra á annan veg. í Guðmundar drápu Árna Jónssonar
46a (Skj. A II 421) stendur: milldi verkin miog vid haullda. Hér
þarf ekki að vera um brot á reglunni að ræða, því að auk myndar-
innar hgldr var og til hauldr með fornu Id, og sú mynd kemur einnig
fyrir í íslenzkum kveðskap.10 Að vísu notar Árni myndina höldr
annars staðar í drápunni (301, 553), en ekkert er því til fyrirstöðu
að hann hafi þekkt hina myndina og getað notað hana þegar á þurfti
að halda, þó að myndin höldur (með yngra Id) virðist einhöfð í
kveðskap skálda síðar á öldum. — í Rósu 763 (ÍM I 22) stendur:
gledz nu rnilld eR heye huldi; þetta er þó leiðrétting, því að í hand-
ritinu stendur huldi heye, en það verður ekki rím. Ekki er ósennilegt
að þarna beri fremur að Ieiðrétta vísuorðið þannig: gledz nu meyia
cR huldi heye. Því til stuðnings má benda á að öll hin stöku vísu-
orðin í þessu erindi eru af sömu gerð: Gledz nu mœR eR glogleg trvdi
.. Gledz Maria eR jeck ad jœda . . gledz drottninginn sialf œ sidann.
Að vísu hefur þessi leiðrétting í för með sér aðalhendingu í stöku
vísuorði, en um það eru mörg dæmi í kvæðinu.1 7 — I Blómarós 2444
(ÍM I 100) ætti fylgd : skilldu (= skyldu, þgf.) að vera aðalhend-
ing, en orð eins og fylgd ríma annars við yngra Id, eins og síðar
verður vikið að (sjá § 6.1). Þess ber þó að gæta að í Blómarós eru
hendingar mjög oft ónákvæmar; reglulegar aðalhendingar eru aðeins
1(1 Sjá H. Pipping, Till jrágan om I- och n-ljudens hvalitet i dc nordiska
spráken (Studier i nordisk filologi, VI, 5; Ilelsingfors 1914), 29—31; Noreen,
§ 105, Anm. Myndin hauldr kemur fyrir rímskorðuð t. d. í Háttatali Snorra 121
Halcvn veldr ok havlldum, og í Hrynhcndu Sturlu Þórðarsonar 127 milldir :
haulldar.
17 Sjá Islenzk miðaldalcvœði, I, 2, 4.