Íslenzk tunga - 01.01.1960, Blaðsíða 154

Íslenzk tunga - 01.01.1960, Blaðsíða 154
150 RITFREGNIR þó að vera forsetning (eftirsetning), ef rétt er lesið. Greinilegra hefði verið að tilfæra framhaldið: at siá er agœtligr hlutr,- Um 13.12.D er svipaða sögu að segja. Þar tekur höf. upp: ... at ráþa vmb hverso ..., en hefði átt að taka alla setninguna: þeír scyldi standa imóti ovinom sínom? Höf. segir, að atviksleg notkun umb sé hér greinileg og hætir við innan sviga: „at least within the limits, and for the purposes, of Part II“. Ég tel, að umb sé hér forsetning íneð aukasetningu, og fæ ekki betur séð en slík greining sé í fullu samræmi við það, hvemig höf. skilgreindi hugtakið forsetning í upphafi. Loks skal drepið á eitt vafaatriði og hvernig höf. bregzt við því. Spurningm er, hvernig greina skuli jrá í þessu sambandi: ... oc þeim orþom er jrá knvtz jóro ... (13.6.F). Höf. nefnir fyrst tvær lausnir á málinu. í fyrsta lagi mætti hugsa sér, að jrá gæti stýrt eignarfalli. Sú lausn myndi sennilega eiga betur við lítið eitt yngra málsstig, en þetta er eina dæmið um jrá með eignarfalli í textum höf., og hann telur rétt að forðast við greiningu að gera ráð fyrir atriðum, sem eiga sér enga hliðstæðu. I öðru lagi mætti gera ráð fyrir „zero constituent", þ. e., að andlag forsetningarinnar sé núll. En höf. vill beita núll-hugtakinu með varúð, og hvorug lausnin þykir honum fullkosta. Niðurstaðan verður sú, að hann heldur fast við formið og greinir jrá sem forsetningu með eignarfaili. Á sama liátt telur hann at í at eins forsetningu með eignarfalti. Þetta má e. t. v. heita fullgóð synkrónísk greining („descriptive analysis"). En er það nóg? Að hverju er höf. raunverulega að leita? Hvað átti Heusler við með „Ubergang von Praposition zu Adverb"? Þegar höf. hefir skýrt frá greiningu sinni, ræðir hann um niðurstöður hennar og setur þær fram í töfluformi. Hann telur þær sýna, að atviksleg notkun for- setninga fari jafnt í vöxt. Á eftirfarandi skrá sjást niðurstöðutölurnar, í hve mörgum tilvikum af hundrað sögulegar forsetningar koma fyrir sem atviksorð í textum þeim, sem rannsakaðir voru. Skammstafanir texta eru frá höf.: 237 7% 673 11% 315 20% RMII 19% RMI 19% 279 20% 1812 7% OS 20% 674 8% LXV 38% SH 9% Tveir textanna, AM 315d og RMI (þ. e. fyrsti hluti Reykjaholts máldaga), sýna miklu hærri hundraðstölu en vcra ætti, ef um jafna þróun væri að ræða. Höf. tekur fram, að RMI sé mjög stuttur texti. Þar er aðeins 21 dæmi um notkun sögulegra forsetninga „of both prepositional and adverbial usage“. Þessi 2 Otte Brudstykker aj den œldste Saga om Olav den hellige, udgivne ved Gustav Storm (Christiania 1893), 91. s Sama staS, 1021.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182

x

Íslenzk tunga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Íslenzk tunga
https://timarit.is/publication/852

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.