Vera - 01.02.1985, Blaðsíða 22

Úr stefnuskránni:
ísland og
Sameinuðu þjóðirnar
AFSTAÐA
Við viljum draga úr umsvifum erlends hers meðan
hanner hér á landi því aukin hernaðarumsvif hvar sem
er í heiminum auka á vígbúnaðarkapphlaupið. Við
viljum strangt eftirlit með starfsemi hersins. Við vilj-
um að stjórnvöld skýri undanbragðalaust frá fram-
kvœmdum og herbúnaði Bandaríkjahers hér.
Úr stefnuskránni:
Við umræðuna um frystingu kjarnorkuvopna undir-
strikaði Guðrún mikilvægi þess að Alþingi fjallaði um til-
löguna áður en til atkvæðagreiðslu kæmi efnislega
svipaðar tillögur á þingi Sameinuðu þjóðanna. Kvenna-
listinn hefur áður mælst til þess að Alþingi mótaði af-
stöðu íslands til slíkra mála, en fram til þessa hefur af-
staða íslands til afvopnunarmála á vettvangi SÞ ekki
veriö mótuð af kjörnum fulltrúum þjóðarinnar, heldur
hefur utanríkisráðherra ráðið þvl hvernig atkvæði ís-
lands hefur fallið. Kvennalistakonum virðist nauðsyn-
legt að tryggja það að Alþingi fjalli um jafn veigamikil
mál og greidd séu atkvæði í samræmi við niðurstöðu
þess, þar eð slíkt geti ekki og megi ekki byggja á
persónulegri skoðun eins eða annars utanríkisráð-
herra.
Tillaga Kvennalista um frystingu kjarnorkuvopna
fékkst ekki afgreidd á umbeðnum tíma heldur dvelur nú
I nefnd og atkvæði okkar hjá SÞ var sem áður I höndum
utanríkisráðherra eins. Árið áður sátu 8 lönd hjá, þar á
meðal ísland, viö atkvæðagreiðslu um frystingartiljögur
Svíþjóðar, Mexíkó og fleiri landa, sem samþykkt var
meðmiklummeirihluta, 124atkv. en 13 ríki voru á móti.
Við viljum tryggja að kjarnorkuvopn verði aldrei
leyfð á Islandi. Við viljum að íslensk efnahagslögsaga
verði friðuð fyrir kjarnorkuvopnum og umferð kjam-
orkuknúinna farartœkja. Við mótmœlum harðlega
losun kjarnorkuúrgangs og eiturefna í hafið vegna
þeirrar hœttu sem öllu llfriki og þar með fiskistofnum
er búin með slíku athœfL
Úr stefnuskránni:
Kjarnorkuvopn á Islandi ?????
Sigríður Dúna spyr utanríkisráðherra:
Heimsókn William Arkins, bandarísks sérfræðings á
sviði hernaðarmála, hingað til lands I desembermánuði
fór vart fram hjá nokkrum manni. Arkin hafði I fórum sín-
um skjal frá árinu 1975, undirritað af þáverandi forseta
Bandaríkjanna þar sem landvarnarráðuneytinu þar í
landi er veitt skýlaus heimild til að koma fyrir 48 kjarn-
orkudjúpsprengjum á íslandi á ófriðartímum til að nota
gegn kafbátum. Arkin kvaðst ennfremur hafa séð skjal-
festar nýrri heimildir sama efnis, þá nýjustu frá árinu
1983, undirritaðaaf Reagan, núverandi forseta Banda-
ríkjanna.
Nú er svo komið að lífi og umhverfi er ógnað af víg-
búnaði sem á engan sinn líka í veraldarsögunnL Gjör-
eyðingarhaettan er raunveruleg og vofiryfir okkur öll-
um. Fjármunum er sóað í vígbúnað meðan hungruð
börn hrópa á mat. Konur vernda líf og viðhalda því og
þess vegna höfum við nœma skynjun á þeirri ógn sem
mannlífinu stafar af síaukinni söfnun tortímingar-
vopna. Okkur konum ber þvi frumskylda til þess að
sporna við þessari geigvœnlegu þróun.
í fjölmiðlum, á þingi og manna á milli spunnust miklar
umræður um gildi og réttmæti þessa skjals, sem Arkin
opinberaöi íslenskum ráðamönnum. Við utandagskrár-
umræðu á Alþingi lýsti Sigríður Dúna áhyggjum sínum
vegna þessara upplýsinga og beindi eftirfarandi spurn-
ingum til Geirs Hallgrímssonar, utanríkisráðherra:
— Hversu ítarlegar og haldgóðar upplýsingar er I
reynd að hafa um hlutverk íslands I vígbúnaðar og hern-
aðar- eða varnaráætlunum Atlantshafsbandalagsins?
— Ef upplýsingar Arkins reynast réttar, hvernig getur
það þá komið til að íslensk stjórnvöld viti ekki um þessa
hluti?
— Ef upplýsingar Arkins reynast réttar, hvers virði
eru þá yfirlýsingar Bandaríkjamanna um vígbúnað hér
á landi og hlutverk íslands I varnar- og hernaðarkerfi
Atlantshafsbandalagsins. Og I framhaldi af því: Hvers
virði eru þá þær upplýsingar sem við kunnum að fá frá
Washington nú sem svar við þeim spurningum sem ís-
lensk stjórnvöld hafa nú sent þangaö?
Jafnframt óskaði Sigríður Dúna eftir að utanríkisráð-
herra gerði grein fyrir hvernig hann hyggðist sannreyna
þær upplýsingar sem hann kynni að hafa eða fá um
þessi mál?
Svar ráðherra
Svar utanríkisráðherra við fyrstu spurningunni var
þess efnis að hann teldi hægt að fá bæði ítarlegar og
haldgóðar upplýsingar um þessi efni ef ísleningar leit-
uðu eftir þeim og fylgdust vel með. Annars sagðist utan-
ríkisráðherra ekki telja rétt aö fara I efnislegar umræður
eða svara spurningum sem annaöhvort byggðust á því
að upplýsingar Arkins væru réttar eða rangar. Málið
yrði áður að upplýsa, sagði utanríkisráðherra. Því
hvernig hann hyggðist sannreyna þær upplýsingar sem
hann hefði eða kynni aö fá um þessi mál, svaraði ráð-
herra, að m.a. væri það hægt með samanburði við aðr-
ar bandalagsþjóöir.
Umrætt skjal tekur til fleiri aðildarríkja Nato en ís-
lands, þ.á.m. Kanada, en eftir því sem fram hefur komið
I fréttum hefur Kanadamönnum tekist að fá staðfesta til-
vist þeirrar heimildar sem hér um ræðir. Bandaríkja-
menn, hins vegar, og Atlantshafsbandalagið vilja
hvorki játa né neita tilvist skjalsins og gáfu út þá yfirlýs-
ingu aö slíkt væri vani þeirra þegar um trúnaðarskjöl
væri að ræða. Sú yfirlýsing gaf tilefni til annarrar um-
ræðu utan dagskrár I þinginu skömmu fyrir jól. Þá skor-
aði Sigríður Dúna á utanríkisráðherra ,,að láta hér ekki
staðar numið I þessu máli, að hann útvegaði þær hald-
góðu, ítarlegu og sannanlegu upplýsingar sem hann
taldi að hægt væri aö hafa um þessi mál I ræðu sinni hér
á Alþingi 6. des. s.l., ella falli þau orð hans ómerk niður
og gengið verði út frá því sem vísu á Alþingi við mótun
utanríkisstefnu íslendinga að slíkar upplýsingar sé ekki
að hafa og stefna mótuð skv. því.”
22