Vera - 01.02.1985, Blaðsíða 32

Björg Einarsdóttir: Úr ævi og starfi ís-
lenskra kvenna. I. Bókrún 1984.
406 bls.
Laust fyrir jólin gaf nýstofnað útgáfu-
félag, Bókrún, út sínafyrstu bók „Úrævi
og starfi íslenskra kvenna” eftir Björgu
Einarsdóttur. Er bókin safn erinda, 21
talsins, sem Björg flutti í Rikisútvarpinu
s.l. vetur. Voru erindin í útvarpinu reynd-
ar fleiri og boðar Björg í formála að bók-
inni að framhald verði á útgáfu þeirra. Er
þetta því fyrsta bindið af fleirum, ef að
líkum lætur, um ævi og störf þeirra
kvenna sem settu svip á samtíð sína.
Þarf varla að fjölyrða um það hvílíkur
fengur er i slíkri útgáfu fyrir langsoltna
lesendur alls fróðleiks um íslenskar
konur.
Bók Bjargar ber það óneitanlega með
sér að þarna eru á ferðinni útvarpserindi,
samin sérstaklega með þann miöil í huga.
Útvarp og bók eru um margt ólíkir fjölmiðl-
ar, annar byggir á augnabliks hlustun en
hinn á ótímabundnum lestri. Innskot og út-
úrdúrar, sem geta eftir atvikum átt ágæt-
legaheima í munnlegri frásögn, getaverið
truflandi og ofaukið í rituðu máli. Eru nokk-
ur dæmi um þetta í bók Bjargar sem
kannski eiga rætur sínar að rekja til þess
að útvarpsþáttum er mörkuð ákveðin
lengd og upp í hana veröur að fylla. Slíkt
innskot er t.d. í frásögninni af Ingibörgu
Johnson þar sem segir frá þeirri vonlausu
ást sem Símon Dalaskáld hafði á henni.
Hafði sú ást lítið með líf Ingibjargar að gera
en engu að síöur verður hún Björgu tilefni
til að rekja æviferil Símonar. Eflaust var
Símon Dalaskáld hinn merkasti maður en
hann ætti ekki að taka slíkt pláss í frásögn
af ævi og starfi Ingibjargar. í útvarpserind-
inu hefur þetta innskot kannski þjónað til-
gangi en í bókinni finnst mér því ofaukið.
Virðist því vanta nokkuð upp á að efninu
hafi verið ritstýrt nægilega áður en það fór
á prent.
32
r —-
Konur eiga sögu
Konur I Thorvaldsentfélaginu IAlþingisgarðinum um 1894. (Ljósnv Jóhannes Long eftir
mynd í eigu Thorvaidsensfélagsins).
Allar þær konur sem sagt er frá í bókinni
voru að sjálfsögðu hinar merkustu og eiga
fullt erindi í slíka bók. Af sumum þeirra eru
þegar til allítarlegar frásagnir s.s. Þóru
Melsteð skólastýru Kvennaskólans og
Jóhönnu Egilsdóttur formanni Framsókn-
ar, og hefur Björg þar litlu við að bæta.
Aðrar eru hins vegar lítt þekktar s.s. Kristó-
lína Kragh hárgreiðslumeistari og dr.
Björg C. Þorláksson, og því vekja þær
óneitanlega meiri áhugaog löngun hjá les-
andanum til að fá meira að heyra. Og kom-
um við þá aftur að útvarpsþáttunum. Hver
kafli var einn þáttur og því eru þeir mjög
Þrjár systur. Frá vinstri Anna, Thora og Ida
Friðriksson. (Eig. Anna Eiríkss.)
svipaðir að lengd sem veldur því að ein-
stökum konum eru ekki gerö ítarlegri skil
en öðrum, þó full ástæða hefði verið til
þess.
Bók Bjargar er auðvitað ekki annað en
ágrip af sögu nokkurra kvenna en engu að
síður finnst mér að hún hefði mátt gefa
kvennapólitísku starfi og skoðunum meira
vægi í umfjöllun sinni. Má t.d. geta þess að
Björg minnist ekki einu orði á skrif Thoru
Friðriksson í Kvennablaðið né heldur þess
að hún ritstýrði því um tíma meðan Bríet
var erlendis. Þá finnst mér líka vanta þó
nokkuð upp á að merku framlagi Bjargar
C. Þorláksson til kvenfrelsisbaráttunnar
séu gerð viðhlýtandi skil.
Björg C. Þorláksson skrifaði fjölda
greina í blöð og tímarit um ólíkustu málefni
auk þess sem út hefur komið eftir hana
bæði leikrit og Ijóðabók. Hún fékkst líkavið
þýðingar bæði á skáldverkum sem upplýs-
andi ritum. Eitt af þeim ritum sem hún
þýddi var „Hjónaástir” eftir Marie C.
Stopes og sakna ég þess hvað Björg gefur
þeirri þýðingu hennar lítinn gaum, þó hún
nefni hana rétt eins og annað. Marie C.
Stopes var ein af skeleggustu baráttukon-
unum fyrir aukinni fræðslu um notkun
getnaðarvarna í byrjun þessarar aldar og
rak m.a. upplýsingastöð í þeim tilgangi.
Ritið „Hjónaástir” fjallar að vísu ekki bein-
línis um getnaðarvarnir heldur er þetta
upplýsingarit um mikilvægi kynlífs fyrir
konur sem karla og heilræði til ungs fólks
um það hvernig byggja megi upp gott kyn-
líf. Aftast er svo viðauki frá Björgu sjálfri
þar sem hún kynnir notkun helstu getn-
aðarvarna sem hægt var að nálgast. Er rit-
ið ótrúlega fordómalaust og framsækið
miðaö við þann tíma sem það er skrifað á.