Vera - 01.03.1985, Qupperneq 26

Mindelo
L. i i n i 30. júlí 1984
Heilar og sælar allar saman'. '
í dag barsl mér langt og gott bréf frá Kristínu Ástgeirs, með belstu fréttum og var
það mikill bvalreki bér í suðurböfum. Pað er gott að begra að vorkonur íslands eru
hressar og hálar að vanda og láta bvergi undan stga.
Margt befur bér á daga mína drifið, vinnan befur gengið vel, landlægar sóttir bafa
lítið plagað mig og ég er orðin vön því að vera í svitabaði allan sólarhringinn. Fyrst
og fremst befur þetta þó verið ótrúleg lífsreynsla, sumpart eins og breinsunareldur,
líkt og að kafa í áður óhunna brunna mannlegrar tilvistar, þar sem allt er öðruvísi
umborfs en vanalega, hunnuglegt samt.
Hér á landi er leyfður einn stjórnmálaflokkur, sem býður fram lista til þing-
kosninga á fimm ára fresti. 63 efstu menn á lista eru kjörnir til þings og bittist þing-
ið tvisvar á ári 3 daga í senn til að lögfesta aðgerðir ríkisstjórnarinnar. Af þessum 63
eru 12 konur og sagt er að það sé nokkrum vandkvæðum bundið að fá konur til að
gefa kost á sér til þessara löggjafarstarfa. Er skynsemi kvenna þar ekki við brugðið
frekar en fyrri daginn. í tengslum við Flokkinn starfar bér kvennabreyfing og eru
það einu samtök kvenna sem til er að dreifa á eyjunum. Hugmyndafræði kvenna-
breyfingarinnar er sú sama og bugmyndafræði flokksins og balda þær kvenna-
breyfingarkonur því staðfastlega fram að kjör og stöðu kvenna á eyjunum sé ekki
bægt að bæta sérstaklega, slík betrumbót komi aðeins í kjölfarið á almennri efnabags-
og samfélagsþróun í landinu. Erum við búnar að ræða þetta fram og aftur og niður-
staðan er einfaldlega staðfesting á því að aðeins óbáðar kvennabreyfingar geta vænst
þess að fá nokkru áorkað í málefnum kvenna, flokksbundnar kvennabreyfingar bljóta
ávallt að vera kæfðar af bugmyndafræði og heildarsjónarmiði ..flokksins".
Og bér er vandinn gífurlegur. Mikill meiri bluti fullorðinna kvenna er ólæs og býr
við sárustu örbirgð. Konur bafa sama og engan kost á launaðri vinnu og þau störf
sem bjóðast eru miklu ver launuð en störf karla, atvinnuöryggi er ekkert. Önnur hver
kona er einstæð móðir með allt að 14 börn á framfæri sínu. Vændi er gífurlegt og
ofbeldi gegn konum sömuleiðis, en telst ekki saknæmt samkvæmt upplýsingum lög-
reglustjórans í bænum. Menntunarmöguleikar stúlkna eru litlir, fullorðinna kvenna
engir. Konur án vonar, án framtíðar eins og við skiljum það að eiga framtíð. Ég er
þess fullviss að koma má mörgu til betri vegar án mikils tilkostnaðar, það er fyrst og
fremst spurning um vilja eins og fyrri daginn t.d. pólitískan vilja til að tryggja
atvinnuöryggi kvenna með vinnulöggjöf, svolitla útsjónarsemi við að skapa konum
vinnu t.d. við fiskþurrkun en það myndi undir eins skila sér í stórbætlum bag kvenna
og barna.
Annars hef ég einkum einbeitt mér að litlu fiskiþorpi hér suður með sjó. Karlarnir
róa og draga fisk úr sjó, konurnar, atvinnulausar, sýsla heima, þreskja korn í stömp-
um, breiða þvottinn til þerris á grýtta jörðina og elda grautinn á prímus í kofaborn-
inu. Hér er lífið fiskur, tilveran háð duttlungum sjávarins. Hlutskipti þessara kvenna
er ekki öfundsvert, samt eru þær hnarrreistar þar sem þær standa á sólglitrandi
ströndinni, vafamál bvort þær eiga í soðið banda börnunum að kvöldi.
AIvíra er 18 ára, ein með barn, lifir á bónbjörgum þar sem enginn á neitt til að
gefa. Alvíra segir: ,,Ég græt af bungri og þegar ég varð ólétt ætlaði ég að drepa
barnið þegar það fæddist vegna þess að ég bef ekkert að gefa því. Faðir þess hefur
aldrei séð það, bann vill ekkert með mig hafa. Ég ætla aldrei að eiga fleiri börn,
börn eru bölvun kvenna". Hún spyr mig bvort ég vilji kaupa banda sér farmiða til
landsins míns svo hún geti ,,átt sér líf eins og ég".
fuanita er 23 ára, á 3 börn og býr með barnsföður sínum. Hún segir: ,,Læknir-
inn í bænum segir að ég deyi ef ég eignist fleiri börn en Carlos (barnsfaðir hennar)
vill eignast fleiri börn, bann vill að ég sé alltaf ólétt. Ef ég eignasl ekki fleiri börn þá
ætlar bann að fá sér aðra konu og þá verð ég að fara og skilja börnin eftir. Ég reyni
að fá mér vinnu í bænum og þá get ég kannski gleymt. "
Karlarnir sitja í skugganum undir tré og puðra saman um ..landsins gagn og
nauðsynjar". Þeir segja: ,,Konurnar vilja alltaf vera að eiga þessi börn, ef við
reynum að fá þær ofan af því segja þær: ..börnin eru ríkidæmi okkar" og við fáum
ekki við neitt ráðið."
Og þannig áfram, sömu lögmál, sömu víxlverkanir, mismunandi bugmyndir og
skilningur kvenna og karla hér sem annars staðar — þótt annar beimur sé.
Ég er orðin rennsveitt af að hripa ykkur þessar línur og haninn í næsta búsi befur
ærst við glamrið í ritvélargarminum og galar eins og genginn sé af vitinu. Læt nú
staðar numið. ,
S\aumsl beilar senn.
Bestu kveðjur,
Ljósmynd: Sigríður Dúna
Konur
eru
festan
Síðast liðiö sumar fór Sig-
ríður Dúna Kristmundsdóttir
mannfræðingur og þingkona
í leiðangur til Grænhöfðaeyja
ásamt Gísla Pálssyni mann-
fræðingi til að kanna líf og
störf Grænhöfðaeyjamanna.
Þaðan sendi hún konum í
Kvennahúsinu bréf það sem
hér er birt.
Veru tókst síðan að næla í
Sigríði Dúnu úr þingönnun-
um í viðtal um konurnar á
Grænhöfðaeyjunum og fer
það hér á eftir.