Vera - 01.12.1992, Qupperneq 17

ö
Hrefna Einarsdóttir og Guörún Ólöf Jónsdóttir.
E
45
Það þykir sjálfsagt að fólk búi sia vel
undir öll verkefni sem það tekur að sér,
nema bá helst barnsburð
og roreldrahlutverk.
göngunni. Konur þurfa náttúru-
lega að byggja sig upp, þetta er
mikið álag á líkamann."
KYNÞOKKAFULUR
FLÓÐHESTAR
Hrefna segir að sér hafl aldrei
liðið betur en á siðustu með-
göngu. Hún var svo jákvæð allan
tímann, kraftmikil og sjálfs-
myndin sjaldan verið betri. „Mér
hefur aldrei fundist ég eins sexý!
Kannski af þvi að ég var að hugsa
um það sem Sheila Kitzinger
segir (t.d. í bók sinni Konan
„... karlmenn telja konur
sjaldan kynþokkafyllri en meðan
á meðgöngu stendur..."
kynreynsla kvenna útg. Iðunn
1986) að likami konunnar sé
aldrei eins kynþokkafullur og
næmur eins og þegar hún er
barnshafandi. Margar upplifa
miklu sterkari fullnægingu en
áður. Sheila bendir einnig á að
hugmyndir konu um líkama sinn
hafl áhrif á kynhvöt hennar.
Líkaminn gjörbreytist á með-
göngunni og sumar konur fá
vægast sagt mjög brenglaðar
hugmyndir um hann. Þeim flnnst
þær vera mun fyrirferðarmeiri en
þær eru og líkja sér jafnvel við
flóðhest." Guðrún tekur undir
með Hrefnu og segir það mikil-
vægt að ýtt sé undir jákvæða
sjálfsmynd barnshafandi kvenna
og hve stórkostlegt er að iýlgjast
með síbreytilegum líkama sínum.
Það er reynsla þeirra af nám-
skeiðunum fyrir verðandi foreldra
að karlmenn telja konur sjaldan
kynþokkafyllri en meðan á með-
göngu stendur. Margir óttast
hinsvegar að særa konuna eða
fóstrið í samförum, en sá ótti er
yflrleitt ástæðulaus.
ÚR EINUM ÖFGUM
í AÐRAR?
Margar konur hryllir við tilhugs-
uninni að fæða heima. Þær óttast
að umræðan um náttúrulegar
fæðingar leiði okkur í hinar
öfgarnar og ráðamenn taki af
þeim hátæknivæddar fæðingar-
stofnanir næst þegar niður-
skurðaræðið rennur á þá. Það er
mun ódýrara fyrir ríkið að konur
fæði heima þvi hver dagur á
sjúkrahúsi kostar eins og vika
þar. Meðganga og fæðing er ekki
eins rómantísk í augum allra
kvenna og sumar vilja sem
minnst af fæðingunni vita. Að-
spurð segir Hrefna að þær óski
sér ekki endilega þess að konur
flykkist í að fæða heima. „Fæðing
er ekki sjúkleg og ef konur vilja
eiga heima verður að gera þeim
það kleift. Það þarf að auka
þjónustu við heimafæðingar og
ljósmæður verða að hafa sjúkra-
hús á bak við sig. Ég vil sjá vel
búna fæðingardeild, litla og heim-
ilislega einingu, þar sem samfella
er í ferlinu. Fæðingardeild sem
býður upp á mæðraeftirlit,
fræðslu, fæðingaraðstöðu, sæng-
urlegu og ungbarnaeftirlit og
sama ljósmóðirin er með hverri
konu allan tímann. Þar verður að
sjálfsögðu að bjóða upp á alla þá
þjónustu sem þarf ef grípa verður
inn í fæðingu. Ég vil að konur hafl
val. Landspitalinn er mjög góður
fyrir áhættukonur. fyrsta flokks
starfsfólk og aðhlynning er til
íyrirmyndar. En við þurfum ekki
slíka stofnun við eðlilega fæð-
ingu.“ □
RV
Ljósmóöir ó leiö í vitjun.
LJÓSMÆÐUR
Ljósmæður voru fyrsta stétt
íslenskra kvenna sem fékk
menntun og laun á vegum hins
opinbera. Ljósmæðrafélag ís-
lands var stofnað í maí 1919 og
var iýrsta stéttarfélag faglærðra
kvenna hér á landi. Ljósmæður,
einkum í sveitum, máttu einatt
leggja á sig mikil og erfið ferðalög
til fæðandi kvenna og sængur-
kvenna. Árið 1914 var sett
reglugerð sem bannaði ljós-
mæðrum að yfirgefa umdæmi sitt
lengur en sólarhring i senn nema
með leyfl héraðslæknis og urðu
])ær að fá aðra ljósmóður fyrir sig
á meðan. Þrátt fyrir lág laun og
bág kjör var töluverð ásókn í
starfið enda fylgdi ljósmóður-
starflnu töluverð virðing og viss
álirif. Þegar Yfirsetukvennaskóli
íslands var stofnaður i Reykjavik
árið 1912 voru inntökuskilyrði
þau að námsmeyjar urðu að vera
á aldrinum 18 til 36 ára, vera
læsar og skrifandi, hafa óspillt
siðferði og vera heilsuhraustar.
Við stofnun skólans var námið
lengt úr þremur í sex mánuði. Á
árunum 1926-30 voru miklar
umræður um launakjör ljós-
mæðra á Alþingi. Þar kom berlega
í ljós það vanmat og skilnings-
leysi sem ríkti á störfum ljós-
mæðra. Þingmönnum fannst
flestum óþarfi að hækka laun
ljósmæðra og nefndu til þess
ýmsar ástæður. Einn sagði t.d. að
ánægjan sem þær hefðu af
starfinu væri og yrði mikill hluti
launanna. Annar þingmaður
sagðist óttast að kauphækkun
drægi úr eðlilegri ríðkomu lands-
manna. í dag er ljósmóðurnám
tveggja ára sérnám að loknu
hjúkrunarprófi og tekur því sex
ár að verða ljósmóðir. Náms-
kröfur hafa því stóraukist en
launin eru enn lág. □
íslandsdœtur. 1991, 152-4.
17