Freyr - 01.03.1927, Page 18

36
F R E Y R
og styrkir bændur, samkvæmt jarðrækt-
arlögunum allmyndarlega til haughúsa-
bygginga. Það er því allrösklega unnið
að umbótum á áburðarhirðingu, og er það
gleðilegt. En vert er að minnast þess, að
hirðingin er aðeins önnur hliðin á hag-
nýtingu áburðarins, hin, og sú sem mest
veltur á að lokum er,að áburðurinn sé
notaður þannig, að frjóefnin komi jurt-
unum að gagni. Með bættri áburðarhirð-
ingu forðum við tapi á auðleystustu og
verðmestu frjóefnasamböndum áburðar-
ins; en það eru einmitt þau samböndin,
sem hættast er við að glatist, ef áburður-
inn er ekki notaður réttilega. Alt getur því
borið að sama brunni. Haughúsin, sem
kostað hafa stórfé, og hafa geymt meg-
inhluta frjóefnanna, koma ekki að tilætl-
uðum notum, vegna þess, að frjóefnin
glatast áður en jurtaræturnar ná til
þeirra, og af því að gamlar og úreltar
aðferðir eru viðhafðar.
Samfara betri hirðingu, ríður því enn
meira á því, að nota áburðinn réttilega.
Slíkt hefur algerlega verið vanrækt hér
hjá okkur. Við vitum ekkert um hvernig
hagkvæmast er að nota búfjáráburð á
graslendi. Öll notkun hans virðist byggj-
ast á blindum vana, en ekki á reynslu.
Og um tilraunir á því sviði er ekki að
ræða. Þetta skal röksutt lítið eitt, Haust-
breiðsla og vorbreiðsla eru notaðar jöfn-
um höndum um alt land. 1 sömu sveit-
inni, við öll sömu skilyrði eru þær not-
aðar að jöfnu. Nú er um svo mikinn mun
að ræða, að telja verður víst, að á sama
stað hefur önnur aðferðin yfirburði yfir
hina, en slíkt hafa menn ekki gert sér
Ijóst. Sumir halda jafnvel með vetrar-
breiðslu, þó ótrúlegt sé. En þetta bendir
einmitt til þess, að það sé vaninn, sem
mestu ræður um þetta, en hafi ekki við
reynsluvísindi að styðjast. Tilraunir
þyrftu að svara því hver breiðsluaðferðin
væri hagkvæmust í hverju bygðarlagi. Og
því meir, sem kostað er til geymslu á-
burðarins, því nauðsynlegra er að taka
það atriði til yfirvegunar og úrlausnar.
En þótt slíku verði ekki fullsvarað
nema með tilraunum, má þó benda á
ýmislegt, sem mælir með hvorri aðferð-
inni fyrir sig. Alt bendir til þess að sín
aðferðin eigi við í hverju bygðarlagi og
það sem mestu ráði þar um sé veðr-
áttufarið.
Þar sem snjór liggur á jörðu mestan
hluta vetrar, en þurkar eru tíðir á vorin,
mun haustbreiðslan heppilegri. Því að
stundum verður að raka mestum hluta
áburðarins af túninu aftur, ef vorbreiðsla
er viðhöfð. En því aðeins er haustbreiðsl-
an nothæf, að jörðin sé þýð þegar áburð-
urinn er borinn á hana. Að bera á frosna
jörð, hvort heldur er að hausti eða vetri
er óhæft. Regnvatn og leysingavatn skola
þá öllum auðleystustu efnuin áburðarins
burtu.
Aftur á móti á stöðum, þar sem jörðin
er snjóber mestan hluta vetrar, en næg-
ar rigningar oftast um gróðrartímann á
vorin, þar mun vorbreiðslan heppilegri.
Ef hratað er um túnin á haustin á slík-
um stöðum hljóta öll auðleystustu frjó-
efnin að tapast. Regnvatnið skolar um á-
burðinn, leysir upp efnin og ber þau
burtu með sér, svo aðeins hratið er eftir,
sem oft gerir lítið annað gagn en veita
nýgræðingnum skjól. Samkvæmt þessum
ályktunum ætti haustbreiðslan að vera
betri í mörgum héruðum á Norðurlandi,
en vorbreiðslan heppilegri víða sunnan-
lands. Víða hefur tíðkast að flytja á-
burðinn út að hausti og láta hann liggja
í smáum, óviðgerður hlössum um vetur-
inn. Slíkt er ein stærsta synd sem hægt
er að drýja um notkun áburðarins. Það
verður að moka lir honum jafnótt og hann
er fluttur lit, og gæta þess að dreifa hon-