Ljósmæðrablaðið - 01.07.1990, Blaðsíða 16

Þjóðteg iræði
Úr erindaflokki um Þjóðleg fræði eftir
Baldur Jónsson cand. mag. frá Mel.
Flutt í útvarpinu veturinn 1955—1956.
Ég mun í þessum þætti ræða nokk-
uð um trú og siði varðandi barnið og
fæðingu þess.
Eins og að líkum lætur, hefir fátt
fangað hugi manna meira en umhugs-
unin um upphaf og endi lífsins. Við
upphaf hvers nýs lífs vaknar sú spurn-
ing, hvað framtíðin muni bera sér í
skauti því til handa, hver muni verða ör-
lög þess. Þráin að skyggnast þannig
inn í framtíðina hefir fylgt mannkyninu
allt frá því, er við höfum fyrst sögur af
því, og er án efa ævaforn. Þessi þrá birt-
ist einkum í því, að menn leituðust við
að ráða hið ókomna af ýmsu, sem kom
fyrir í hinu daglega lífi. Hver hlutur og
atburður gat haft í sér fólgna ráðningu
eða a.m.k. ábendingu um það, hvað
verða mundi. Það var því um að gera
að gefa sem flestu slíku gaum og leggja
það á minnið. Þá gat maðurinn einnig
haft veruleg áhrif á rás viðburðanna
með gerðum sínum, sumt varð að gera,
annað bar umfram allt að forðast, ann-
ars var voðinn vís. Um ýmis atriði þess-
arar trúar verður getið hér á eftir.
Segja má að tilvera barnsins hefjist
með getnaði þess. Hin verðandi móðir
varð þegar frá upphafi að gæta ýmissa
varúða, ef vel átti að fara, og mörg
voru vítin, sem varast þurfti, ef það átti
ekki að koma henni sjálfri eða einkum
14 __________________________________
afkvæminu í koll. Ef kona, sem er með
barni, horfir á norðurljós, þá tinar barn-
ið, sem hún gengur með; ef hún stígur
yfir breima kött verður barnið viðrini
eða vitfirringur; ef hún hleypur mikið
verður barnið lofthrætt; borði hún góm-
fyllu, einkum ef hún er úr sel, verður
barnið holgómi, borði hún rjúpnaegg,
verður barnið freknótt; borði hún með
spæni eða skel, sem skarð er í, verður
skarð í vör barnsins, sem hún gengur
með; gangi göngumaður með poka
bundinn á bak sitt inn í bæjardyr, hefir
barn það herðakistil, sem kona á bæn-
um gengur með. Ekki má fleygja mál-
beini fyrir hunda eða í sorp, þar sem
ómálga barn er í bæ, eða móðurkviði,
því þá fær barnið aldrei mál sitt, heldur
skal stinga beininu í veggjarholu eða
geyma vel á annan hátt, og fær barnið
þá því fljótara málið. Þannig mætti lengi
halda áfram að telja vítin, sem varast
varð.
Marga langar til að vita, hve mörg
börn þeir muni eignast, en til að verða
fróðari í því efni varð snemma að taka
var á, því að til að vita það varð maður
að hafa tölu á eggjunum í fyrsta hreiðr-
inu, sem maður fann á ævinni, en börn-
in áttu að verða jafnmörg og eggin, og
ef maður brýtur eitthvað af eggjunum,
I_JÓSMÆÐRABLAÐIÐ