Ljósmæðrablaðið - 01.07.1993, Blaðsíða 36

Námstími ljósmæðra var víst hvorki
langur né mikið bóklegt nám fram eftir
öldum. Og kennslubækur komu ekki út
hér á landi nema með nokkra áratuga
millibili. En þessar formæður okkar i
starfi höfðu flestar ef ekki allar, veganesti
í sínu farteski til að byggja störf sín á, sem
margir hafa engin kynni af í dag. Það er
að hafa fylgst með ótrufluðum nátt-
úrulegum fæðingum hjá dýrunum, kind-
um, kúm, hryssum, kisum og tíkum. Það
er nefnilega margt hægt að læra af því,
mikið meira en margan grunar. Það er
t.d. athyglisvert að skoða þarfir kven-
dýranna, það að vilja draga sig í hlé, jafn-
vel fela sig þegar kemur að fæðingunni
hjá þeim. Þær vilja hafa frið og ró á
meðan, komi t.d. styggð að kind sem er
að bera, stoppar hjá henni fæðingin. En
þetta er nefnilega nákvæmlega eins hjá
konum, ónæði og streita truflar fæðing-
una.
Fyrstu starfslögin fengu ljósmæður
17. desember 1875 í kjölfar þess að ís-
land fékk stjórnarskrá sína og regiugerð
fylgjandi þeim lögum 1877. Með lög-
unum 1875 komu ný ákvæði um mennt-
un ljósmæðra, námstíminn varð þá 3
mánuðir. (2,24)
Veturinn 1909-1910 var námstimi
ljósmæðra lengdur í 6 mánuði. En 1912
var stofnaður sérstakur skóli með lögum
22. október „Yfirsetukvennaskólinn í
Reykjavík". Hinum þremur embættisljós-
mæðrum í Reykjavík var skylt að annast
verklega kennslu ljósmæðranema.
Námstíminn var áfram 6 mánuðir. 1912
fengu ljósmæður einnig ný starfslög og
1914 nýja reglugerð. Árið 1924 voru
sett ný lög um skólann og nú fékk hann
nafnið „Ljósmæðraskólinn í Reykjavík",
og starfsheitið ljósmóðir var þar með
34 ___________________________________
lögfest. Námstiminn var þá einnig lengd-
ur í 9 mánuði. (2,25,26)
Frá stofnun skólans fór kennslan fram
víða í Reykjavík því skólinn hafði ekkert
fast húsnæði, þ.á.m. til margra ára á
heimili Þuríðar Bárðardóttir ljósmóðir og
fyrsta formanns Ljósmæðrafélagsins i
Tjarnargötu 16, eða þar til skólinn fékk
fastan samastað í Landspítalanum 1930,
námstíminn var áfram 9 mánuðir. Með
gildistöku laga frá 1932 lengdist námið í
eitt ár. I reglugerð fylgjandi þeim lögum
frá 22. ágúst sama ár, var ákvæði um að
ljósmæðradeildina við Landspítalann
megi nefna Ljósmæðraskóla Islands.
1933 fengu ljósmæður ný starfslög og
nýja reglugerð. (2,27,28)
Stjórn Ljósmæðrafélagsins barðist
mjög fyrir því að við Landspítalann yrði
fullkomin fæðingadeild með aðstöðu fyrir
kennslu ljósmæðranema. Hér urðu vissu-
lega þáttaskil í menntunarsögu ljós-
mæðra, sem vert er að skoða. Ég er ekki
alveg viss um að formæður okkar í starfi,
eins og t.d. Þuríður Bárðardóttir, hafi
orðið allskostar ánægðar með það
hvernig mál þróuðust. Ég hef getið þess
áður að ljósmæður fyrr á árum hafi starf-
að mun sjálfstæðara en við gerum í dag.
Hvað hefur gert stéttina okkar, að manni
finnst stundum bæði ósýnilega og ósjálf-
stæða? (2)
Nám nemenda verður með ýmsu
móti það er meira heldur en það, sem
þeir lesa í fræðibókum þ.e. „skilnings-
nám“. Það er margt sem mótar nemen-
dur, þeir læra að „vera“ með því að horfa
á, hvernig fyrirmyndin er þ.e. „hermi-
nám“. I okkar tilviki hvernig ljósmæð-
umar vinna og hvernig samskipti þeirra
eru við aðra. Það má líkja þessu námi við
það þegar barn lærir að „vera“ samsam-
LJÓSMÆÐRABLAÐIÐ