Freyr - 01.07.1937, Blaðsíða 19

FREYR
113
aðarþingið og öðlast á þann hátt þau
réttindi og skyldur, sem þeim bar að öllu
sjálfsögðu, til þess að hafa veg og vanda
af stjórn og starfi félagsins.
Nú er þessu takmarki náð, en það hef-
ir tekið nærri hundrað ár að koma því
til vegar. Margir eru áfangarnir á þess-
ari braut, framan af langir og torsóttir,
en síðasta áratug hefir miðað jafnt og
þétt að því takmarki sem nú er náð. 1
dag eru allri bændur í þessu landi starf-
andi menn í búnaðarsamtökunum og
hafa jöfn og óskoruð réttindi til þess að
kjósa sér fulltrúa á Búnaðarþingið, og
ráða þar með um störf og stjórn Búnað-
arfélags íslands.
Hér að framan hafa verið dregnir fram
nokkrir drættir úr sögu búnaðarsamtaka
vorra síðustu hundrað árin. Þótt stiklað
hafi verið á fáum atriðum og mynd sú,
sem fæst af þróun búnaðarfélagsskap-
arins þetta árabil sé þess vegna ekki sem
ljósust, má þó draga fram nokkrar heild-
arlínur.
I fyrstu er félagsskapur þessi borinn
uppi að mestu eða öllu leyti af fáeinum
^mbættismönnum, flestum búsettum í
_;eykjavík. Meðan svo var ástatt gætti
áhrifa frá félagsskapnum fremur lítið,
þrátt fyrir ríka viðleitni og áhuga þeirra
sem að félaginu stóðu. En þegar grund-
völlur var fenginn til þess, að bændur
gætu sjálfir tekið sín mál að fullu í eigin
hendur, s. s. með stofnun hreppabúnað-
arfélaga og síðar búnaðarsambanda,
efldist félagsskapurinn æ meir. Áhrifin
verða meiri og árangur af- starfi þeirra
augljósari.
Hvað hefir áunnist þessi hundrað ár?
,,Höfum vér gengið til góðs, götuna
fram eftir veg?“ Jú, án efa. Mörg og
merkileg störf hafa verið framkvæmd
og stórstígastar hafa framfarirnar ver-
ið síðustu 40 árin.
Víðáttumikil véltæk tún hafa venið
ræktuð, þar sern áður voru óræktar móar
eða mýrarflóar. Garðrækt hefir aukist
til mildlla muna. Tilraunir eru hafnar
um kornrækt, til þess að endurreisa á
þann hátt forna hérlenda atvinnugrein.
Stórfelldar umbætur hafa orðið í öllum
greinum kvikfjárræktar, svo að afrakst-
ur af búfé hefir aukist tii mikilla muna.
Myndarlegar og vandaðar byggingar
hafa víða risið upp í stað hrörlegra
hreysa.
Allt ber þetta, og margt fleira, vitni
um þann undramátt sem félagsleg sam-
tök ráða yfir — um þann þrótt og þá
elju, sem íslenzkir bændur hafa sýnt og
gert hefir þeim fært að yfirbuga ótal
hindranir og erfiðleika. Erfiðleika, sem
óblíð verátta og lítt gjöful náttúruskil-
yrði að öðru leyti skapa íbúum þessa
lands.
Enginn skilji orð mín svo, að búið sé
að yfirvinna allar hindranir, að lokið
sé framkvæmdum, sem nauðsynlegar
verða að teljast, svo að lifa megi full-
komnu menningarlífi við landbúnaðar-
störf í sveitum landsins. Nei, slíkt er
fjarri öllum sanni, enda óhugsandi að
tekist hefði á þeim stutta tíma, i?m
starfað hefir verið að alhliða búnaðar-
umbótum, að ná því marki. Það vita þeir
sem bezt þekkja og reynt hafa, að sv-> er
ekki. Hitt er sönnu nær, að það sem gert
hefir verið, þótt mikið sé, þá er það þó
aðeins byrjun á gríðarmiklu verkefni.
Enn eru alltof mörg af bændabýlum vor-
um með kargaþýfðum, lítt ræktuðum tún-
um og hálfföllnum bæjarhúsum, sem
fólk, er gerir nútímakröfur unir ekki við.
Það er verkefni næstu ára að breyta ó-