Akranes - 01.09.1948, Page 13

brann sá eldur, sem hálftaminn veiðilé-
barði fær ekki staðist og sem stöðvar blóð-
hundinn á spretti hans. Hann hélt her-
manninum kyrrum eitt andartak, en svo
mælti hann í lágum hljóðum:
„Hér er enginn nema ég, og ég er að
bíða eftir þvi að gefa þeim forsjála liðs-
foringja gimstein þennan, sem vill lofa
mér að vera í friði.“
Hann tók fram rúbíninn, sem glitraði í
lófa hans eins og stór blóðdropi.
Liðsforinginn undraðist fegurð steinsins.
Augu hans glenntust upp af ágirnd og
djúpir græðgisdrættir hringuðu sig um
munn hans. Hann rétti út höndina og
hrifsaði rúbíninn.
„Áfram!“ hrópaði hann til manna sinna,
„það er ekkert bam hér. Húsið er mann-
laust.“
Hávaðinn og vopnaglamrið færðist
niður eftir götunni eins og blóðþyrstir
þátttakendur í eltingarleik þytu framhjá
fylgsninu, þar sem dýrið felur sig skjálf-
andi af hræðslu. Artaban gekk aftur inn
í húsið. Hann sneri ásjónu sinni til austurs
og bað:
„Sannleikans Guð, fyrirgefðu synd
mína. Eg hefi sagt ósatt til að bjarga
barnslífi. Eg er búinn að farga tveimur af
dýrgripum mínum. Eg hefi gefið það
mönnum, sem var ætlað Guði. Skyldi eg
nokkru sinni verða verður þess, að líta
auglit konungsins?“
En rödd konunnar, sem grét af gleði
í skugganum að baki hans, mælti blíðlega:
„Þar sem þú hefir bjargað lífi litla
barnsins míns, megi Drottinn láta ásjónu
sina lýsa yfir þig og vera þér náðugur;
megi Drottinn upplyfta sínu augliti yfir
þig og gefa þér frið.“
IV.
Það varð aftur þögn í Draumahöllinni,
miklu dýpri og dularfyllri en hin fyrri
og mér skildist, að árin í ævi Artabans
liðu óðfluga í þögninni, en af og til sá
ég glitta í elfu lífs hans gegnum mistrið,
sem huldi stefnu hennar.
Eg sá hann á ferli innan um mannf jöld-
ann á hinu fjölmenna Egyptalandi, stöð-
ugt leitandi vegsummerkja fjölskyldunnar
frá Betlehem, og finna þau undir lauf-
krónu mórberjatrésins í Heliopólis, og
undir hinum rómversku virkismúrum í
Nýju Babylon við ána Níl — vegsum-
merki svo dauf og óljós, að þau hurfu
honum stöðugt eins og fótspor í blautum
sandi, sem glittir i eitt augnablik og hverfa
svo.
Eg sá hann aftur við rætur pyramíd-
anna, er teygðu hinar mjóu strítur sínar
upp i hinn djúpa safrangula bjarma sólar-
lagsins, óhagganleg minnismerki hverful-
leika mannlegs frægðarljóma og varanleg-
leika mannlegrar vonar. Hann horfði upp
í ásjónu hins þögla finngálkns og reyndi
árangurslaust að lesa þýðingu hinna ró-
legu augna brosandi munns. Var það í
rauninni að draga dár að allri viðleitni
og allri þrá, eins og Tigranes hafði sagt
— var það skopmynd af ráðgátu, sem
ekki verður leyst, eða leit, sem aldrei
heppnast? Eða vottaði fyrir samúð og
hvatningu í þessu órannsakanlega brosi
— fyrirheiti um, að jafnvel hinir sigruðu
muni sigur hljóta, og hinir vonsviknu
muni laun fá, og hinir fávísu vitrir verða,
og hinir blindu verða sjáandi og hinir
veglúnu höfn fá.
Eg sá hann aftur í afskekktu húsi í Alex-
andríu þar sem hann ráðgaðist við he-
breskan lærimeistara. Hinn virðulegi
fræðimaður sat álútur yfir pergament-
bókfellinu, sem á voru ritaðir spádómar
Israelsþjóðarinnar, og hann las upphátt
hin hugnæmu orð, sem sögðu fyrir þján-
ingar hins fyrirheitna Messíasar — hins
fyrirheitna og útskúfaða, harmkvæla-
mannsins, sem kunnur var þjáningum.
„Og hafðu það hugfast, sonur minn,
„mælti hann og horfði framan í Artaban,
„að konunginn, sem þú leitar að er hvorki
að finna í stórhýsum né meðal hinna ríku
og voldugu. Ef ákveðið hefði verið, að
ljós heimsins og dýrð Israels kæmu með
jarðneskri magt og veldi, þá hlyti það að
hafa birzt fyrir löngu. Því að enginn af
sonum Abrahams munu nokkru sinni aftur
fá jafnmikið vald og Jóseph hafði í Egypta-
landi né jafnast á við Salomon að dýrð í
hásætinu milli ljónanna í Jerúsalem. En
ljós það, sem heimurinn væntir er nýtt
ljós, ljómi, sem rísa mun upp af þolin-
móðri og sigursælli þjáning. Og konungs-
ríki það, sem stofnað mun verða til eilífs
tíma er nýtt konungsriki, konungsríki ó-
sigrandi kærleika.
„Eg veit ekki á hvaða hátt þetta gerist
né hvernig á að fara að þvi, að fá hina
óstýrlátu konunga og íbúa jarðríkis tii
þess að viðurkenna Messías og veita hon-
um lotningu. En þetta veit ég. Þeir, sem
leita hans munu gera vel í því, að leita
hans meðal hinna fátæku og smáu, sorg-
mæddu og hrjáðu.“
Og svo sá ég fjórða vitringinn ferðast
stað úr stað, stöðugt leitandi meðal hinna
heimilislausu, sem fjölskyldan frá Betle-
hem gat, ef til vill hafa leitað hér hælis hjá
Hann ferðaðist um lönd, þar sem hungurs-
neyð geysaði og hinir hungruðu hrópuðu
um brauð. Hann dvaldi i borgum, þar sem
drepsótt herjaði og hinir sjúku tærðust upp
hjálparvana í hræðilegri eymd. Hann vitj-
aði hinna sjúku og hrjáðu í dimmum neð-
anjarðarfangelsum, og hinna bágstöddu
á þrælasölutorgunum, og hinna örmagna
galeiðuþræla. Og þótt hann findi engan
í þessari flóknu og mannmörgu þjáningar-
veröld til að veita lotningu, þá fann hann
marga sem hann gat hjálpað. Hann gaf
svöngum mat og nöktum klæði, hann
læknaði sjúka og veitti bandingjum hugg-
un; og árin liðu hraðar en vefaraskyttan
þýtur fram og aftur um vefstólinn, um
leið og vefurinn stækkar og fyrirmyndin
fullkomnast.
Það er engu líkara en að hann væri
búinn að gleyma leit sinni. En í eitt skipti
sá ég hann augnablik þar sem hann stóð
einmana um sólarupprás og beið fyrir
utan hliðið á rómversku fangelsi. Hann
hafði tekið fram perluna, seinasta dýr-
gripinn, er hann átti eftir, sem hann faldi
við brjóst sér. Og þegar hann horfði á
hana, glitraði milt og marglitt ljós á yfir-
borði hennar, þrungið af heiðbláum og
rósrauðum litbrigðum. Það var eins og
hún hefði tekið í sig geislabrot safírsins og
riibínsins. Þannig dregur hinn huldi til-
gangur göfugs lífemis inn í sig minningar
um liðna gleði og liðnar sorgir. Allt, sem
studdi hann, allt sem hindraði hann, sam-
lagast fyrir æðri kyngi hans eigin, innra
eðli. Því bjartari og dýrmætari verður
hún, því lengur sem hún er geymd við
yl hins titrandi hjarta.
Og svo að lokum þegar ég var að hugsa
um perluna og þýðingu hennar, heyrði ég
endirinn á sögunni um fjórða vitringinn.
V.
Þrjátiu og þrjú ár eru nú liðin og Arta-
ban er ennþá sami pílagrímurinn, leit-
andi ljóssins. Hár hans, sem einu sinni
var svartara en klettar Zagros-fjallsins,
var nú hvitt eins og vetrarmjöllin, sem
huldi þá. Augu hans, sem einu sinni leiftr
uðu eins og logar elds, voru fjörlaus og
dauf eins og hálf-útkulnuð glóð.
Hann var þreyttur og örmagna og al-
búinn til að deyja, en hann leitaði samt
ennþá konungsins. Hann var nú kominn
til Jerúsalem í hinnzta sinn. Hann hafði
oft áður komið til hinnar helgu borgar og
leitað í öllum hinum þröngu götum og
mannmörgu húsum og dimmu fangelsum
en hvergi orðið var við fjölskylduna frá
Nazaret, sem flúið hafði frá Bethlehem
fyrir langa löngu. En honum fannst, að
hann yrði að gera eina tilraun til og eitt-
hvað hvislaði í hjarta hans, að loksins
kynni hann að fá ósk sína uppfyllta.
Þetta var um páskaleytið. Borgin var
full af aðkomufólki. Börn Israelsþjóðar-
innar, sem tvistruð voru um allar jarðir,
höfðu komið aftur til musterisins í tilefni
af hinni miklu hátið, og göturnar höfðu
bergmálað i marga daga af ýmsum mál-
ýzkum.
En þennan dag bar á einhverjum ó-
venjulegum ókyrrleik meðal fjöldans.
Himininn var ískyggilega drungalegur.
Einhverjar æsingaröldur virtust fara um
mannfjöldann. Einhver hulinn straumur
AKRANES
109