Akranes - 01.04.1952, Blaðsíða 14

Vestmannaeyingar voru fyrstir
Það er einkennilegt, hve þessi sagnauðga
þjóð hefur lítt sinnt þeim fáu minjum, er
hún á, og hve lítt hún hefur lagt rækt við
minningu sinna mestu manna, þeirra, sem
verið hafa blysberar hennar, eða fórnað
lífi sínu við að afla henni fæðis og frels-
is.
Einstaka sinnum höfum við þó heyrt
rödd hrópandans, og jafnvel á þessari mestu
framfaraöld í sögu þjóðarinnar, látið þá
rödd sem vind um eyrun þjóta. Einn
þeirra manna, sem kallað hafa til hennar
á þessum vettvangi, er Páll Oddgeirsson
kaupmaður frá Vestmannaeyjum.
Við búum hér í eylandi, þar sem þjóðin
hefur um þúsund ár orðið að heyja sína
þrotlausu baráttu, og oft við hinar ægi
legustu hættur á sjó og landi. I þessari
hörðu baráttu fyrir fjölskyldu sína og
föðurland hafa margar hetjur hnígið að
velli. Saga fæstra þeirra hefur verið rit-
uð, og fram að þessu hefur ekkert verið
gert til að minna þjóðina á afrek þeirra og
offur.
Hinn 11. ágúst 1935, stofnar Páll Odd-
geirsson sjóð, sem hann ætlar það hlut-
verk, að reisa veglegt minnismerki i Vest-
mannaeyjum til minningar um sjódrukkn-
aða menn við Vestmannaeyjar, og þá, sem
hrapað hafa í björgum og beðið bana af.
Þerrnan áminnsta dag heldur hann hvatn-
ingarræðu til samborgara sinna um þetta
efni á þjóðhátíð Vestmannaeyinga.
Þótt þessari fögru hugsjón væri af
mörgum vel tekið, og þrátt fyrir sívakandi
áhuga Páls, tók æði langan tíma — eða
16 ár — að koma hugsjóninni í fram-
kvæmd. Það sýnir betur en nokkuð ann-
að hve þjóðin er skilningslaus og tómlát
um alla ræktarsemi við hið liðna, jafn-
vel um það, sem snertir hinar dýrustu
fói'nir hennar á liðnum árum og öldum.
Hin mikla fagnaðrstund í lífi Páls Odd-
geirssonar rann upp, er hann sjálfur vígði
þetta langþráða minnismerki hinn 21.
október s. 1. Þar hélt hann framúrskarandi
fallega ræðu um leið og minnismerkið
Páll Oddgeirsson.
var afhjúpað. Ræðan er þrungin af trú
og tilbeiðslu og trausti til Guðs, „sem hefur
verið —- og verður athvarf einstaklinga —
heimila — og ættjarðar um ár og aldir.“
Hann lýsir hinum örlagaþrungnu stund-
um, „þegar byggðin beið millum vonar og
ótta með margt kvíðandi hjarta“ fyrir
morgundeginu. Hann minnist á einstök
atvik hinnar miklu harmsögu, og allra
þeirra mörgu — lífs og liðinna, — sem
þar eiga um sárt að binda. Hann ávarpar
stéttarbræður þeirra, sem þarna var verið
að heiðra ogalla borgara bæjarins og minn-
ir á bæn og blessun þeirra, sem vegna
þeirra og þjóðarinnar allrar, hafa látið
lífið, og likur máli sinu með þessum fögru
orðum:
„Megi friður og fegurð umvefja og blessa
þennan minnisvarða, og minningarnar,
sem í honum skulu varðveitast. Hér í
skjóli Landakirkju — undir merki kross-
ins — hinu dýrðlega sigurmerki eilífa
lífsins yfir dauðanum.“ —
Minnismerkið gerði Guðmundur Ein-
arsson frá Miðdal. Ekki hefi ég séð merkið
nema á mynd, en talið er að það sómi
sér vel.
Enda þótt Páll sé búinn að koma þessu
hugsjónamáli sínu í framkvæmd með að-
stoð góðra manna, telur hann sig og Vest-
mannaeyinga eiga margt eftir að gera í
sambandi við þetta mál til þess að öllu
réttlæti sé fullnægt við minningu þeirra
50
AKRANES