Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1889, Blaðsíða 51

verírn og Ieggja menntaveginn upp meB Iíongó. SíBan
hefur Stanley lengstaf veriB í þjónustu þessa fjelags; hann
hefur rannsakaB landiB beggja vegna viB fljótiB, og þ<5
afreksverk hans sjeu ekki jafn stórkostleg og áBur, hafa
landfræBingarnir orBiB niargs vísari. Fram meB fljdtinu
hefur risib upp fjöldi þorpa, |)ar sern nor&urálfumenn hafa
verzlun sína viB landsbúa; þaB eru áfangasta&ir mennt-
unarstraumsins upp meB Kongófljdtinu. Stanley ferBaBist
opt til nor&urálfunnar og flutti ræBur í ýmsum löndum
og borgum, til þess aB vekja athyggli verzlunarstjettarinnar
á hag þeim, er hdn gæti haft af því, aB flytja vörur sínar
upp me& fljótinu. Opt mætti hann allmikilii mótspyrnu,
er sigrast skyldi á hleypidómunr alþýBu, en mikiB varB
honum þó ágengt. Start' hans og fjelagsins hefur, eins
og kunnugt er, orBiB til þess a& KongóríkiB var settástofn.
Stanley ritaBi bók um starfa sinn viB Kongó, er heitir:
„The Congo river“ (KongofljótiB).
Enn þá einusinni er hinn ótrau&i fer&amaBur farinn
af sta&, inn i meginland Afríku og horlinn augum hins
mennta&a heims. ABaltiIgangur fararinnar var sá, a& veita
Ernin pascha hjálp. Emin pascha er einn af hinurn
frægustu landnámsmönnum í Afríku, er nú eru uppi. Hann
er ætta&ur úr Schlesíu í Austurríki, og skírnarnafn hans er
Schnitzler. A yngri árum sínum stundaBi hann iæknis-
fræBi í París, Wien og Berlín, og gjör&ist síBan læknir í
li&i Tyrkjasoldáns og var sendur til Kairo. þar komst
hann í kynni viB Gordon hershöfBingja, og gjör&ist honum
mjög handgenginn. Haf&i Gordon hann í ýmsum mikil-
vægum sendiferBum og leysti hann jafnan starf sitt mæta
vel af hendi. þegar Gordon sag&i af sjer landstjórninni
yfir Súdan áriB 1879, kom þa& hrátt í Ijós a& eptirmenn
hans voru ekki færir um landstjórnina og þótti þá enginn
líklegri til þess starfa en Emin pascha, og var& hann fyrir
valinu, enda var& þaB fljótt au&sætt ab hann var ver&ur
þess a& vera eptirmaBur Gordons. Hann kom friBi á í
löndum sínum og þrælasalan var afnumin. þegar Mahdíinn
hóf uppreisn sína, sá hann þegar, a& friBnum var miki!
hætta húin. Tók hann sjer því fer& á hendur til Khartum
og bau&st til a& leita samninga viB óaldarseggina, en yfir-
menn hans þá&u ekki boBiB og hjelt hann þá aptur su&ur
(49)