Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1907, Page 45

bæði efnalega og andlega, sem naumast eru dæmi til
Um nokkurt annað land og engum heflr það verið
nieira fagnaðarefni en Kristjáni konungi sjálfum. Með
íifandi áhuga hefir hann fylgt framförum þjóðarinn-
ur og stutt af alefli sérhvert það fyrirtæki, sem hann
áleit, að til heilla horfði. Og þessar framfarir þjóð-
annnar eru þvi undraverðari sem mjög skömmu eftir
otriðinn hefst hin langa og stranga stjórnmálabarátta,
er fyrst lýkur með stjórnarfars-breytingunni 1901.
Hin sameiginlegu grundvallarlög frá 18. nóv. 1863
gdtu að eins fyrir konungsríkið og hertogadæmið
Slésvík. Pe gar nú Slésvík var gengin undan krún-
Unni, heimtaði »bændavina«-ílokkurinn svo nefndi, að
grundvallarlögin fru ó. júni 1849 skyldu öðlast gildi
aö nýjU) þar sem pau va>ru samin handa konungs-
nkinu einu. Eu ráðaneyti konungs (Bluhme), sem við
völdum hafði tckið í júlí 1864, vildi þar á móti, að
hvorutveggja grundvallarlögunum yrði steypt saman,
Því að íhaldsmönnum þóttu ákvæði júni-grundvallar-
laganna, að því er snertir skipun landsþingsins, ekki
tryggja svo vel sem skyldi áhugaefni ihaldsstefnunnar.
Hændavina-tlokkurinn og stóreignamanna-tlokkurinn
gerðu seinna með sér bandalag og eftir að nýtt ráða-
ney*i (Friis Friisenborg) hafði skipað verið, tókst að
fá framgengt endurskoðun grundvallarlaganna árið
1866. Ijve hvggileg sú endurskoðun hafi verið, er og
verður álitamál. En víst er, að konungur var henni
mJóg fylgjandi, enda bar hann hið mesta traust til
Þess manns, er þar átti að mestan hlut.
Þegar Frökkum og Þjóðverjum lenti saman 1870
v°ru margir meðal Dana, sem vildu að Danir gengju
1 liö með Frökkum í þeirri von, ef til vill, að geta
n:,ð aftur einhverju af þvi, sem tapast hafði 1864, að
'uinsta kosti Suðurjótlandi. -En svo hugleikið sem
ikonungi var að ná aftur þessum landshluta, vildi hann
ekki fyrir nokkurn mun hætta þjóð sinni út í nýjan
ufrið og ef til vill nýtt tjón. Hann tók þvi ekki hinni
(33)