Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1928, Page 86

andi, nákvæmar mælingar á hita, vatnsmagni, loít-
framleiðslu og fleira, sem stendur í sambandi við
hverahitann. Petta kostar litla fyrirhöfn, úr því að
það er einu sinni komið á, en getur hatt stórmikla
þýðingu síðar meir.
Jarðhitinn ætti að geta létt undir ýmis atvinnu-
fyrirtæki til sveita, og þá er sjálfsagt að velja þeim
stað, þar sem í jarðhita næst. Við ostagerð þarf að
nota töluverðan hita, og mætti fá hann frá hverum,
ef í nánd væru. Eggiaklak ætti að vera auðvelt við
laugahita; enn fremur gæti komið til álita sápugerð,
sútun skinna, niðursuða, þurrmjólkurgerð o. fl.
Á síðari hluta 18. aldar var reynt að vinna salt úr
sjó við hverahita. Frumkvöðlar þeirrar tilraunar voru
Skúli Magnússon, landfógeti, og Magnús Ketilsson,
sýslumaður, en tilraunin var gerð á rikisins kostnað,
og stóðu fyrir framkvæmdum danskur saltgerðar-
maður og Jón Arnórsson stúdent. Saltsuðan var höfð
á Heykjanesi við ísafjörð, og var henni haldið áfram
um allmörg ár, mest af dugnaði Jóns Arnórssonar,
sem þá var orðinn sýslumaður í ísafjarðarsýslu.
Ekki mun þessi saltsuða við hverahita hafa borið
sig fjárhagslega, nema þá sum árin, en þá voru menn
eigi eins vel á veg komnir með það að koma iðnað-
inum haganlega fyrir og nú, og þætti mér sennilegt,
að nú yrði önnur niðurstaðan, ef skynsamlega væri
að farið og heppilegur staður valinn.
Áður var hér við brennisleinshvera allmikið brenni-
steinsnám, en nú er það lagt niður, enda mjög hæp-
ið, að það nú svari kostnaði. Brennisteinshverarnir
færa stöðugt brennistein upp til yflrborðs jarðar;
með góðum umbúnaði má sennilega fá hverinn til
að skila brennisteininum a'iveg hreinum, og eru
góðar horfur á því, aö brennisteinsnám á þann hátt
gæti borið sig, en ekki er þetta nægilega raunsakað.
Við leirhvera eru margvislega litar leirteguiidir, sem
ef til vill mætti nota tii málningar, en* ekki hefir
(82)