Dagblaðið Vísir - DV - 06.11.2004, Page 30

30 LAUGARDAGUR 6. NÚVEMBER 2004
Helgarblað DV
Senn hefst aðventa, margir með verkkvíða, en börnin hlakka til... flest hver. Komið hefur fram að 20
þúsund manns lifi við fátæktarmörk á íslandi. Sigrún Ármanns Reynisdóttir, formaður Samtaka um fá-
tækt, metur það svo að sú tala sé talsvert hærri. Mikill kvíði ríkir víða nú þegar jólahátíðin er í aðsigi.
Hræðileg neyn
í samlélaginu
„Hvað segi ég? Ég segi nú bara það að hún er orðin hræðileg
neyðin í samfélaginu. Hjá allt of mörgum," segir Sigrún
Ármanns Reynisdóttir, miðill og formaður Samtaka um fátækt.
Samtökin voru stofnuð árið 2000
en Sigrún hafði kynnst fátæktinni
fyrr, til dæmis sem stjómarmaður í
Leigjendasamtökunum í nokkur ár.
Og það sem verst er... Sigrún segir
ástandið fara síversnandi. Hún er afar
svartsýn nú þegar hátíð ljóss og friðar
gengur senn í garð.
„Húsnæðismálin, fátæktin og
neyðin... þetta fer síversnandi. Geng-
ið er afar hart fram að fólki sem ekki
getur borgað reikninga sína. Verið er
að bera fólk út með lögregluvaldi,
þeim sem ekki geta borgað, út úr fé-
lagslegum íbúðum. Mér finnst þetta
mjög hart vegið að fólki. Þetta er nú
einu sinni svo að fólk sér ekki til sólar.
Það hefur einfaldlega allt of lítið milli
handanna. Manneskja sem stendur
frammi fyrir því að þurfa að borga
reikninga eða hafa fyrir mat ofan í sig
og böm sín... Flestir velja frekar að
borða."
Eignalaus vegna skuldar við
RUV
f raun em ekki neinar tölur fyrir-
liggjandi um neyðina í landinu. Sig-
rún nefnir þó til sögunnar nýlega
rannsókn Hörpu Njálsdóttur þar sem
farið er eftir tölum og upplýsingum.
Talið hefur verið að um 20 þúsund
manns búi við afar kröpp kjör. En Sig-
rún metur það svo að þeir séu miklu
fleiri. Þeir em svo margir stoltir og
leita sér aldrei hjálpar. Sá hópur sem
um ræðir hefur kannski úr að spila
tæplega hundrað þúsund krónur og
er þar um að ræða atvinnulaust fólk,
láglaunafólk, öryrkja og hluta eilih'f-
Flestir úr þessum hópi
treysta sér ekki til að
koma fram í fjölmiðl-
um og lýsa ástandi
sínu. Óttinn ersvo mik-
ill: Fólk óttast að börn
sín verði lögð í einelti\,
það óttast að missa
vinnuna, húsnæðið og
það treystir sér ekki til
að fara og semja um
skuldir sínar.
eyrisþega, cr^rfttftvsti hópurinn
sem leitar og þai
sem neyðinV^^^Brst,
stæðar mæður^i^^
„Margir em á leigumarkaði og er
það vonlaus staða. Fólk leitar til sam-
takanna og við reynum að liðsinna
því eins og við getum. Svo þarf fólk að
tala við einhvem. Það er mikil upp-
gjöf í fólki. Ekki er hægt að segja að
þetta sé mannvænt samfélag sem við
búum í. RÚV hefur verið að ganga
hart fram vegna skulda á afnotagjöld-
um. Einstæð móðir lýsti sig eigna-
lausa vegna skuldar hjá Ríkissjón-
varpinu. Sérstaklega er þetta erfltt
fyrir bömin sem lenda í þessu. Að
horfa uppá það að svona sé komið að
dyrunum hjá fólki.“
Félagsþjónustan vísar á hjálp-
arstofnanir
Sigrún fær um tíu símtöl á viku þar
sem fólk segir farir sínar ekki sléttar í
lífsins ólgusjó og það eykst. Nú kvíðir
fólkjólunum.
„Margir öryrkjar hfrna í félagsleg-
um íbúðum, einmana. Langar ekki til
að lifa og sjá engan tilgang með
þessu. Sumir reyna að vinna en þá
em skornar niður bætumar. Ég hef
horft á fólk brotna ótrúlega fljótt und-
an svona erfiðleikum, andlega og lík-
amlega. Því er vísað til lækna og það-
an til geðlækna. Þá spyr maður sig: Á
að leysa þessi vandamál með því að
senda fólk til geðlækna? Margir em
komnir á þunglyndislyf vegna beinna
afleiðinga af bágborinni stöðu sinni.
Þessi mál þarf að leysa."
Og Sigrún er þeirrar skoðunar að
það sé stjórnvalda að bregðast við
þessum vanda. En hún segist ekki sjá
mikinn vilja á þeim bænum til þess að
uppræta þennan smánarblett af
íslensku samfélagi. Og hún beinir
spjótum sínum að Félagsþjónust-
unni.
„Þeir em ótrúlega margir sem
segjast ekki fá aðstoð hjá Félagsþjón-
ustunni. Fólk sem ekki á fyrir mat eftir
reikninga. En þá er því bara sagt:
Farðu til hjálparstofhana og fáðu
úrlausn þar! Þannig virðist Félags-
þjónustan leysa hluta þeirra vanda-
mála sem að þeim snýr. Margir em á
götunni og duga engin félagsleg
úrræði. Húsaleigubætur em skatt-
lagðar en leiga er ótrygg. Eina þekki
ég, ellilífeyrisþega, sem var að fá 27
þúsund í húsaleigbætur en íbúðin
sem hún fór til að skoða kostar 95
Sigrún Ármanns Reynis Hún notar
miðilshæfileika sina til að hjálpa fólki auk
þess sem hún þiggur styrk frá aimætti: i
þessari baráttu. Fátæktin iþjóðfélaginu
eykst og ekkert breytist nema til verri vegar.
þúsund á mánuði. Þetta er vitaskuld
allt of þung greiðslubyrgði."
Ekkert breytist nema til verri
vegar
Formaður samtaka um fátækt hef-
ur þungar áhyggjur nú þegar aðvent-
an er í aðsigi. Hún segir stóran hóp
einstæðra foreldra örvæntingarfullan
og eina konu nefrúr hún sem sagðist
upplifa sig sem félagslegt vandamál.
Fæstir úr þessum hópi treysta sér til
að koma fram í fjölnúðlum og lýsa
ástandi sínu. Óttinn er svo mikill: Fólk
óttast að börn sín verði lögð í einelti,
það óttast að missa vinnima, húsnæð-
ið og þaðtreysúr sér ekki til að fara og
semja um skuldir sínar.
„Það þyrfti að koma til umboðs-
maður fólksins lfkt og til er umboðs-
maður bama. Einhver sem fylgir mál-
um fólks eftir enda er erfitt að standa í
hinu þunga kerfi þar sem fólk kemur
stöðugt að lokuðum dyrum. Og upp-
lýsingaflæðið þyrfti að vera miklum
mun meira því að í mörgum tilfellum
þekkir fólk ekki rétt sinn.“
Og ekki er laust við að vonleysi
gæti hjá Sigrúnu því hún sér allt færast
til verri vegar. Um hver jól er fjallað
um þetta, biskupinn segir nokkur orð
og allir lýsa því yfir að nú þurfi að gera
eitthvað í þessum málum... svo gerist
bara ekki neitt. Þó er einn sem ekki
hefur lýst því yfir að nokkru þurfi að
breyta. Davíð Oddsson utanrikisráð-
herra sagði eitthvað á þá leið fyrir um
ári að þeir sem leituðu til mæðra-
styrksnefndar þyrftu margir hveijir
ekkert á því að halda. Sigrún furðar sig
á orðum Davíðs sem þá var forsætis-
ráðherra.
Gamla konan grét
„Ég fór sérstaklega til að kynna mér
þetta og get sagt að ég sá ekki að fólk
hefði verið þarna vegna m'sku. Fólk
var rrúður sín. Þarna var gömul kona
grátandi. Hún hafði ekki borðað í
marga daga. Hún hafði lent í veikind-
um, ellilífeyrinn búinn, kona sem
unnið hafði hörðum höndum við að
koma bömum sínum upp og gat ekki
frnyndað sér að hún þyrfti nokkum
tfrna að leita sér ölmusu. En þannig
var komið fyrir henni. Þetta segir
ýmislegt. Davíð metur ástandið á sinn
hátt, ég sé þetta með öðrum augum.
Ég þekki þetta og stjómmálamönnum
er velkomið að hafa samband við mig
og ég skal segja þeim hvemig ástand-
ið er: Hörmulegt og fólk niðurbrotið.
Davíð hefði mátt kynna sér þetta
betur. Sumir telja reyndar hagkerfinu
hollt að þar ríki fátækt og atvinnuleysi.
En þeir hinir sömu ættu að kynna sér
afleiðingamar af því hagfræðimódeli.
Ég tel afar ólíklegt, til lengri tfrna litið,
að það felist spamaður í því að halda
fólki fátæku. Og menn skulu einnig
átta sig á því að þeir einstaklingar sem
koma úr slíku umhverfi geta verið til
alls vísir."
í sfrnaskrá er Sigrún titluð miðiU.
Hún segist ekkert hafa starfað við það
sérstaklega. „En ég hef notað þessa
hæfileika til að hjálpa fólki og margir
hafa leitað til mín sem eiga erfitt.
Ýmislegt sem býr þama fyrir hand-
an... ég er leiðbeinandi, mjög trúuð
manneskja og bið fyrir fólki. Eg nota
það mikið. Almættið hjálpar mér til að
hjálpa hinum. Gefur mér styrk tii að
standa í þessari baráttu." jakob@dv.is
Stórhöfða 17 • Suðurlandsbraut 6 • Hlíðasmára 12
Pöntunarsími 588 9899
Ef þú hringir og sækir fylgir 21. Coke með tilboðinu
Djúpsteiktar rækjur með súrsætri sósu
Svínakjöt og grænmeti í Drekasósu
Kjúklingur og grænmeti í Satay hnetusósu
Eggjanúðlur með eggjum og grænmeti
Hrísgrjón og soya sósa
1*1245^490
Ath! TUboðin eru eingöngu afgreidd fyrir 2 eða fleiri