Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1937, Page 74

er kol og vatnsefni. Kolvetni eru í sykri, brauði, alls-
konar mjöli, kornmat og garðamat. Meltingarsafarnir
breyta öllum þessum mjölefnum í sykursamaönd, og
og skila þarmarnir þeim þannig inn i blóðið. Með
öðru móti fær líkaminn ekki tileinkað sér þessa fæðu.
Það er þvi heilbrigt, að sykur sé í blóðinu, en ekki
nemur það meiru en 0,l°/o, þegar allt er heilbrigt.
Lifrin temprar hve miklum sykri er hleypt til blóðs-
ins. Blóðsykurinn er venjulega ekki meiri en það, að
ekkert síast út um nýrun. F*að er á valdi briskirtilsins
að stilla þessu svona i hóf, með insúlíni. En ef eitt-
hvað er að, raskast þetta heilbrigða ástand, og átak-
anlegast hefir það komið í ljós, þegar briskirtillinn
er numinn burtu hjá tilraunadýrum. Pá stígur blóð-
sykurinn svo mikið, að hann verður ekki haminn, en
missist g'egnum nýrun, með þvaginu, og efnaskipti
líkamans komast á ringulreið að ýmsu leyti. Yið syk-
ursýki er svona ástatt. Peim sjúkdómi fylgja margs-
konar sjúkdómseinkenni, sem of langt yrði upp að
telja. Aður en insúlín kom til sögunnar, þurfti að halda
menn með sykursýki á ströngu fæði, og var bannað-
ur mjöl- og brauðmatur, eða skamtaður mjög úr hnefa,
og' eins voru sykur og sætindi öll sem bannvara. En
þrátt fyrir strangt matarbindindi, sem er mörgum
erfitt, var sykursýkin oft þungbær sjúkdómur, sem dró
til dauða.
Petta ástand liefir gerbreytzt eftir að læknum tókst
að sýna fram á, að sérstakir blettir eða »eyjar« í bris-
inu veita ekki efnum sínum — insúlíni — út í þarm-
ana, heldur til blóðsins. Pað er svo vegna á’nrifa insú-
línsins sem blóðsykur og sykurtemprun öll er innan
vissra takmarka.
Læknum kom auðvitað fljótt til hugar að láta sjúk-
lingana leggja sér til munns briskirtla, til þess að fá
þannig i sig insúlín, að sínu leyti eins og menn höfðu
áður útvegað sér skjaldkirtla, á sláturhúsum. En þetta
kom ekki að liði. Pað þurfti að dæla insúlíni inn í
(70)