Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1937, Page 93

ugt að skipta þannig sjálfum deginum, einkum vegna
þess, að hann er brot úr tveimur stundatylftum. Hafa
þeir því tekið þann kost, að leggja áður nefndan
skilning í orðin »miðdegi« og »miðnætti« og auð-
kenna stundirnar fyrir kl. 12 með f. m. og eftir kl.
12 með e. m., eins og gert hafði verið meðan alman-
ökin voru reiknuð utanlands, jafnvel þó að af því
leiddi, að miðdegi í Reykjavík sé nokkuru fyrir hádegi.
Þá er nú að fletta yfir á næstu blaðsíðu á alman-
akinu. Efst á bls. 2 stendur: »Frá upphafi Júlíönsku
aldar 6650 ár«. Júlíanska öld er 7980 ára tímabil, sem
oft var notað i tímatalsreikningi, og var hún talin
byrja árið 4713 f. Kr. Árið 1937 er 6650 í Júlíanskri
öld. Sé deilt í þessa tölu með 19, sýnir afgangurinn,
ef nokkur er, gyllinital ársins (bls. 4), en ef deilingin
gengur upp, er gyllinitalið 19, og svo er það árið
1937 [sbr. Þjóðvinafélagsalmanakið 1929, bls. 100.)
Gyllinitalið er númer ársins í svonefndri tunglöld,
en hún er 19 ára tímabil, og hefst því ný tunglöld
ineð árinu 1938. Á fyrri öldum voru til »ævarandi
dagatöl« (calendaria perpetua) og var þar gyllinitalið
ritað við tunglkomudaga skv. reikningi gamla stíls.
Tölur þessar voru stundum ritaðar með gullnum
stöfum, og hyggja menn, að gyllinitalið eða gyllini-
talan dragi nafn sitt af því. Aðra skýringu á uppruna
orðsins gefur þó Jón Árnason i Fingraríminu. í al-
manakinu 1924 má sjá, hvernig finna má páskana af
gyllinitalinu. Af gyllinitalinu eru paktarnir reiknaðir
þannig, að gyllinitalið er margfaldað með 11 og 18
bætt þar við. í þá tölu, sem þar kemur út, er deilt
með 30, og sýnir afgangurinn þá paktana. Gangi deil-
ingin upp, má telja paktana 0 eða 30, það kemur í
sama stað niður. Pessi reikningur gildir yfirstand-
andi öld og tvær þær næstu. Paktatalan á að sýna
aldur tunglsins á nýársdag samkvæmt tunglkomu-
reikningi nýja stíls, en skeikað getur þessu á sönnum
tunglaldri. Paktar voru í ríminu hafðir til þess að
(89)