Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1945, Side 69

berklaveiki væri mjög fátíð hér um 1870, og um var-
úð og varnir var ekki aS ræSa þá. En þegar þess er
gætt, aS vegna læknafæSarinnar varS allur þorri
sjúkra manna aS leita læknishjálpar hjá skottulækn-
um, ef þeir leituSu nokkurrar, og aS af þeim tiltölu-
lega fáu, sem leituSu héraSslæknanna, sáu þeir fæsta,
en urSu aS notast viS munnlegar eSa skriflegar sjúk-
dómslýsingar, og skorti auk þess æfingu og tæki til
aS greina veikina, má vera Ijóst, aS ætlun þeirra um
þetta er lítiS aS marka, og almennings þvi minna;
ber og sumt í skýrslum lækna frá þessum tímum
vitni um, aS veikin hefur veriS tíSari en þeir hugSu.
Samt hniga aS l>ví önnur rök, er ekki verSa hér
talin, aS berklaveikin hafi veriS mun fátíSari fram
um 1870 en hún var orSin undir aldamótin 1900, er
hæSi læknum og almenningi fór aS verSa ljóst, aS
þar var um hættulegan vágest aS ræSa, sem berkla-
veikin var.
Fyrirmæli voru engin til 1874 um eftirlit meS
hreinlæti og hollustuháttum, aS því undan skildu, aS
í sveitarstjórnartilskipun frá 1872 er lagt fyrir
hreppsnefndir aS líta eftir heilbrigSi í lireppum sín-
um, en aldrei varS þaS eftirlit annaS en nafniS eitt.
Ekkert fé var lagt af mörkum til styrktar sjúkum
mönnum, nema ef telja skyldi hin svo nefndu fá-
tækralyf. Voru frá tíS Bjarna Pálssonar veittar ár-
lega 800 kr., eSa sem því svaraSi, til ókeypis lyfja
handa fátækum sjúklingum á öllu landinu. Voru
lyfjabúSirnar látnar útbýta þessum gjafalyfjum, er
hér var komiS, og má nærri geta, aS skammt hefur
dregiS. En þetta var eini vísirinn aS heita mátti til
félagsmálaráSstafana og styrktarstarfsemi af opin-
berri hálfu þá, en hvort tveg'gja hefur á síSustu ára-
tugum átt svo mikinn þátt i framförum í heilbrigSis-
málum, aS seint verSur metiS.
(67)