Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1945, Side 102

unnt er og séu ekki ófyrirsynju um hönd hafðar,
að aðgerðirnar megi ekki fara fram nema í sjúkra-
húsi*, er sé viðurkennt til þess af ráðherra; að yfir-
lækni sjúkrahússins og þeim lækni, er ráðlagt hefur
aðgerðina, komi saman um nauðsyn hennar, og að
þeir sendi landlækni rökstudda greinargerð um á
stæður til aðgerðarinnar og skýrslur um hana. Hef-
ur fóstureyðingum fækkað að mun, siðan lögin gengu
í gildi. Um þungunarvarnir er lækni skylt að leið-
beina konu, ef hann kemst að þvi, að hún er haldin
sjúkdómi, sem veldur því, að hættulegt er fyrir hana
að verða barnshafandi eða ala barn, og heimilt að
lcoma í veg fyrir þungun með aðgerð, ef konan ósk-
ar þess. Skylt er og lækni að leiðbeina öðrum konum
um þungunarvarnir, ef þær óska þess. — Samkv.
lögunum um afkynjanir og vananir, er það lagt á
vald landlæknis og 3 manna nefndar að heimila þær
aðgerðir eftir umsókn hlutaðeiganda sjálfs eða lög-
ráðamanns hans, eða dómara, afkynjanir til að koma
i veg fyrir glæpi af völdum óeðlilegra kynhvata, van-
anir aðallega ef augljóst er, að hlutaðeigandi beri í
sér illar kynfylgjur, sem hætta er á, að komi fram á
afkvæmi hans. Hér er ekki rúm til að lýsa þessum
lögum nánar né rökum þeim, sem þau styðjast við,
en þeim er lýst mjög ýtarlega i greinargerð land-
læknis fyrir frumvarpi til laganna. Hún hefur verið
sérprentuð (Afkynjanir og vananir eftir Vilmund
Jónsson landlækni), og er ráðlegt fyrir þá, sem vilja
kynna sér þessi mál, að lesa hana.
IX.
Fyrir aldamót voru upplýsingar um dauðamein
manna harla lítt áreiðanlegar. Að vísu átti að skrá
þau í kirkjubækur, en það var misjafnlega rækt og
einatt lítt að treysta, þótt skráð væri. 1891 lagði
stjórnin frv. til laga um líkskoðun fyrir alþingi, í
því skyni að ráða bót á þessu, en það varð ekki út-
(100)