Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1948, Page 111

Norðmanninn, Ludvig Holberg, „Jeppa á Fjalli“. í
þessa röð verður líka að skipa þýzku raunsæisskáld-
unum og verkum þeirra, sem Bjarni Jónsson frá Vogi
leiddi til sætis í leikhúsi voru, þeim Hermann Suder-
mann og Ludwig Fulda með fjögur leikrit, sem öll
höfðu bókmenntalegt gildi á sinum tíma, en eitt þess-
ara leikrita, „Heimilið“ eftir Sudermann, er gjald-
gengt á leiksviðum enn í dag víða um heim. Á þessum
tíu fyrstu árum komu fram ensk tízkuleikrit eins og
„Lavender“ eftir Pinero og „Trilby“ eftir Potter,
frönsk leikrit eins og „Kamelíufrúin" eftir Dumas og
„Gildran“ eftir Bushnach og Gastineau. Meira virði var
„John Storm“ eftir Hall Caine, en mest var um það
vert, að á þessum fyrstu árum tók félagið að sýna ís-
lenzku leikritin, fyrst „Skipið sekkur“ eftir Indriða
Einarsson (1903) og síðan „Nýársnóttina" (1907). Með
því var félagið komið inn á braut, sem það hefur reynt
að þræða síðan eftir megni, að stuðla að islenzkri leik-
ritun með því að sýna verk íslenzkra leikritahöfunda.
í stjórnartíð Þorvarðs Þorvarðssonar (1897—1904) og
Árna Eirikssonar (1904—1910) hafði Leikfélaginu tek-
izt að venja áhorfendur á að sækja leikhús, þegar góð
leikrit voru sýnd, og það hafði stórum bætt smekk
manna fyrir leiklistinni sjálfri.
Það voru ekki glæsileg kjör, sem Leikfélag Reykja-
víkur bauð hinum fyrstu leikendum sínum. Raunar
hefur aldrei verið eftir háum launum að sækjast á leik-
sviðinu hér, og má vel vera, að kveldkaup leikenda á
fyrstu árunum, 5 krónur i einu leikriti en 6 krónur í
tveimur, ef leikin voru á sama kveldi, hafi sizt verið
lakara en nú er að peningagildi. Ef athuguð er hlut-
verkaskrá jafnnýts leikara og Helga Helgasonar, kem-
ur í ljós, að þóknun til hans hefur verið 5 krónur hvert
leikkveld fram til 1902, þá fær hann greiddar kr. 7.50
á kveldi fyrir hlutverk í „Týnda Paradisin", en árið
eftir fær hann 8 krónur hvert kveld i þremur leik-
(109)